آیه ولایت
شاید از جمله مشهورترین استدلالهای شیعیان امامیه اثنا عشری مبنی بر امامت امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب و نص بر آن آیه ۵۵ سوره مائده است که خداوند میفرماید:
﴿إِنَّمَا وَلِيُّكُمُ ٱللَّهُ وَرَسُولُهُۥ وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱلَّذِينَ يُقِيمُونَ ٱلصَّلَوٰةَ وَيُؤۡتُونَ ٱلزَّكَوٰةَ وَهُمۡ رَٰكِعُونَ٥٥﴾[المائدة: ۵۵].
«تنها خداوند و پیامبرش و مؤمنانی دوست و یاور شما هستند که با خشوع و خضوع نماز را به جا میآورند و خاضعانه و با فروتنی زکات مال را میپردازند.»
تا جایی که این آیه در میان شیعیان اثنا عشری به آیه ولایت مشهور است. چنانکه حلی میگوید وجه استدلال شیعه اثنا عشری به این آیه به چندین مقدمه بستگی دارد:
اولاً: لفظ (إنما) حصر را میرساند و این امر در میان اهل لغت و لغویان مشهور است.
ثانیاً: مراد از (ولی) در اینجا (اولی به تصرف) است که این امر را از متکلمان آن زبان میتوان دریافت. چنانکه به کسی که سزاوار به عقد در آوردن زنی به ازدواج با شخصی باشد ولی زن میگویند و همپیمانان و خویشاوندان خود را اولیای دم یا خون مینامند، زیرا آنها برای مطالبه سزاوارترند.
ثالثاً: مقصود از این آیه علی÷است و در این باره دلایل زیادی وجود دارد. از جمله:
الف) اتفاق مفسرین مبنی بر اینکه این آیه درباره او نازل شده است.
ب) این آیه بر ثابت شدن امامت بر کسی دلالت میکند که زکات را در حالت رکوع پرداخت کرده باشد و فقط علی÷این صفت را دارا بود. زیرا به اجماع علما علی÷انگشترش را در حالت رکوع به عنوان زکات داد.
ج) گفتیم که این آیه درباره همه مؤمنان نازل نشده است وگرنه هر کسی ولی و سرپرست و خودش میشد که این امر محال است و همه کسانی که آن را برخی از مؤمنان مختص دانسته است بیان کرده است که منظور از برخی از مؤمنان امام علیسبوده است. [۳۳۲]
پس میزان صحت دیدگاه امامیه اثنا عشری درباره آیه ولایت چقدر است؟
[۳۳۲] انوار الملكوت في شرح الیاقوت، ص ۲۲۵-۲۲۶، كشف المراد، ص ۲۸۹ و اعلام الوری، طبرسی، ص ۱۶۸.