ترازنامه[٦٤]
املاک (منقول و غیرمنقول) شرکت را (دارایی) و در عربی (موجودات) یا (اصول) و در انگلیسی "Aaaets" میگویند و حقوق افرادی که پرداخت آن بر عهدهی شرکت لازم میگردد «مسؤولیات» و در عربی «دیون یا حقوق یا مطلوبات» و در انگلیسی "Liabilites" و در فارسی بدهی نامیده میشود.
شرکتها، هر سال یک بار در یک مرحلهی مشخص تجاری (پایان سال مالی)، لیستی از بدهیها و شرح داراییها را تهیه میکنند که آن را ترازنامه، لائحة الرصید "Balance Sheet" میگویند.
تعریف مختصر ترازنامه این است که، در یک ستون آن شرح داراییهای شرکت و در ستون دیگر آن، شرح بدهیها نوشته میشوند. هدف از داراییهای شرکت، اموال قابل دریافت "Receivable" آن هستند مقصود از بدهیها، آن سری از تعهدات مالی شرکت میباشند که متعلق به دیگران و بر عهده شرکت واجب الأداء میباشند، براساس بررسی موازنه و نسبتهای این دو [دارایی/ بدهی] استحکام و فعالیت شرکت تخمین زده میشود.
چه تناسبی بایستی بین بدهیها و داراییها باشد؟ در این زمینه عموماً نظر بر این است که اگر نسبت یک به دو باشد، به این معنا که داراییها دو برابر بدهیها باشند، آنگاه شرکت از بنیهی اقتصادی محکمی برخوردار است، بانکها و سایر مؤسسات مالی دیگر، نیز برای قرض دادن به اینگونه شرکتها تمایل بیشتری نشان میدهند.
توضیح مختصر در مورد تهیهی ترازنامه این است: در یک ستون آن به ترتیب ذیل دارایی شرکت نوشته میشوند:
[٦٤]- ترازنامه صورت مالی است که معمولاً در پایان سال مالی از روی دفاتر کل یک مؤسسهی تجاری استخراج میشود و نشاندهندهی میزان دارایی و بدهی یک مؤسسه است. ترازنامه معمولاً دو ستون دارد (ترازنامههای چهار و هشت ستونی نیز در برخی از مؤسسهها تهیه میشود) در ستون سمت راست ترازنامه میزان داراییها اعم از داراییهای نقدی (اسکناس و مسکوکات طلا)، داراییهای منقول (اثاثیه و ابزار کار و ماشینآلات) و غیرمنقول (زمین و ساختمان) و سایر داراییها ثبت و در ستون چپ آن بدهیهای مؤسسه اعم از بدهیهای کوتاهمدت و یا بلندمدت و همچنین سرمایهی صاحبان سهام درج میشود. جمع کل دو طرف ستونهای بدهکار و بستانکار ترازنامه باید با یکدیگر توازن داشته باشد. ترازنامه آخرین صورت مالی رسمی است که پس از تهیهی صورت سود و زیان و تقسیم سود تهیه میشود.