درآمدها
منابع درآمدی دولتها نیز به دو دسته تقسیم میشوند:
١- منبع درآمدی مالیاتی، ٢- منبع درآمدی غیرمالیاتی.
درآمدی را که از راه اخذ مالیات به حساب دولت وارد میشود، «منبع درآمدی مالیاتی» میگویند.
منابع دیگر درآمد دولت که از طریق ادارهها و سازمانهای دولتی یا نیمهدولتی حاصل میگردد. «منبع درآمدی غیرمالیاتی» میگویند، مانند بهای خدماتی چون برق، پست و تلفن و تلگراف و راهآهن و سرویس هواپیمایی و غیره که از اداره برق، پست، مخابرات، شرکت راهآهن، قطار و شرکتهای هواپیمای حاصل میشود.
مالیات در یک طبقهبندی کلی به دو دسته تقسیم میشود:
١- مالیات مستقیم "Direct Tax" که بار آن به دیگران نیز انتقال داده میشود. مانند مالیاتهایی که از مغازهها و کارخانهها دریافت میشود که مغازهدار آن و ارباب کارخانهها با افزایش قیمت کالا و تولیدات خود بار مالیات را بر مصرفکنندگان و مشتریان حمل میکنند. این نوع مالیات در واقع بهطور غیرمستقیم از مردم گرفته میشود. یا مانند "Sales Tax"[٢٧٥] که مستقیماً از مغازهدار دریافت میگردد، اما مغازهدار آنرا به وقت فروش هر قلم از اشیای مغازه، از مشتری خود دریافت میکند.
در علوم اقتصاد برای مالیات ضوابط و اصولی نیز بیان میشود که رعایت این اصول بهوقت عاید کردن مالیات بر دارایی ضروری میباشد، این ضوابط بهشرح ذیلاند:
١- در تعداد مالیات ابهام نباشد.
٢- در سیستم پرداخت مالیات باید آسانی و سهولت باشد تا مالیاتدهندگان هنگام پرداخت دچار مشکل نشوند.
٣- مقدار و کمیت مالیات متعادل بوده و طوری تنظیم شود که نیاز دولت با آن برآورده شود، نه اضافه بر مقدار نیاز باشد و نه کمتر از آن.
٤- برای تمام اصناف و طبقات مردم مساوی و یکسان باشد.
٥- میزان آن بهحدی افزایش داده نشود که مردم از فعالیت مأیوس شوند و عمل تولید دچار رکود شود.
٦- مقدار مالیات غیرقابض و تعیین میزان آن براساس تناسب درصدی و نرخ تصاعدی قیمت اشیاء باشد تا با کاهش یا افزایش درآمد و قیمت اشیاء خودبهخود تغییر بکند و نیازی به تغییر مکرر آن پیدا نشود.
٧- سیستم مالیات طوری نباشد که مانع توسعهی اقتصادی بشود.
[٢٧٥]- مالیات فروش.