۳- جوانب عملی در توبه
توبه ی صحیح و خالص در این است که شخص تائب در خود علم و آگاهی نسبت به مقام خداوند متعال و حقوق عظیم و نعمت‌های سرشار او بر بندگانش را احساس نماید و همچنین از آگاهی و معرفت به زیان گناهان و خطاها در دنیا و قیامت که سدّ و حجابی میان بنده و پروردگار و مانع وصول انسان به‌سوی اخلاص و رستگاری جاوید برخوردار باشد و آیۀ زیر بیان‌گر این موضوع است
﴿فَمَن زُحۡزِحَ عَنِ ٱلنَّارِ وَأُدۡخِلَ ٱلۡجَنَّةَ فَقَدۡ فَازَۗ﴾[آل عمران: ۱۸۵].
«پس هر که را از آتش به دور دارند و در بهشت در آورند قطعاً کامیاب شده است».
و باز توبه دارای یک جنبه و یا عنصر قلبی و وجدانی است که از یک طرف بیان‌گر آتش پشیمانی و سوختن هیزم گناهان و نمایشگر اشک‌های تاسف‌بار و شستشودهنده‌ی گردوغبار گناه و اشتباهات است و از طرف دیگر با وجود همه ی عوامل محرّک و وسوسه‌ها، دارای یک عزم و ارادۀ صادقی است که امکان بازگشت به‌سوی گناه مورد توجه را به صفر خواهد رساند.
با وجود این دو جنبه رکن در ماهیت توبه، باز برای تحقق آن و بازدهی نتیجه و ثمرات آن در روان و زندگی نیازمند یک عنصر و جنبه‌عملی است، و این جنبۀ عملی خودداری اصلی است که از آن اصل، دو شاخه و یا شاخه‌هایی منشعب می‌شود.