توبه

وضو و نماز را نیک انجام دادن

از جمله حسنات و طاعات، وضوی خوب گرفتن و ادای نماز به صورت کامل و تمام است که همان عبادت روزانه است که هر مسلمانی مطابق موعد با پروردگارش روزی پنج بار آن را انجام می‌دهد.

امام احمد، ابوداود، ترمذی، نسایی، ابن ماجه از حدیث ابوبکر صدیق س روایت می‌کنند که پیامبر جفرمود: «ما من رجل يذنب ذنبا ثم يقوم فيتطهر ثم يصلي ثم يستغفرالله إلا غفرالله له» [۱۵٧]. «هیچ انسانی نیست که مرتکب گناهی شود و سپس بپاخیزد، طهارت و وضوعی کاملی انجام دهد و سپس نمازی بخواند و به دنبال آن از خداوند طلب مغفرت کند مگر این‌که قطعاً خداوند متعال او را می‌بخشاید».

و سپس حضرت جاین آیه را قرائت فرمود:

﴿وَٱلَّذِينَ إِذَا فَعَلُواْ فَٰحِشَةً أَوۡ ظَلَمُوٓاْ أَنفُسَهُمۡ ذَكَرُواْ ٱللَّهَ فَٱسۡتَغۡفَرُواْ لِذُنُوبِهِمۡ﴾[آل عمران: ۱۳۵].

«و آنان که چون کار زشتی کنند و یا بر خود ستم روا دارند، خدا را به یاد می‌آورند و برای گناهان‌شان آمرزش می‌خواهند».

و در صحیحین [۱۵۸]از عثمان سروایت شده که ایشان وضو گرفت و سپس گفت: پیامبر خدا ج را می‌دیدم که این‌گونه وضو می‌گرفت و می‌فرمود:

«من توضأ نحو وضوئی هذا ثم صلی ركعتين لا يحدث فيهما نفسه غفرله ما تقدم من ذنبه». «هر کسی همانند این وضوی من، وضو گیرد و سپس دو رکعت نماز ادا نماید و در میان آن دو به کلام اجنبی نپردازد، خداوند گناهان گذشته‌ی او را می‌بخشاید».

و در مسند امام احمد [۱۵٩]از ابودرداء روایت شده که می‌گفت: شندیم رسول خدا جمی‌فرمود: «من توضأ فأحسن الوضوء ثم قام فصلى ركعتين أو أربعا يحسن الركوع الخشوع، ثم استغفرالله غفرله». «هر کسی وضوی کامل گیرد و سپس بپا شود و دو رکعت نماز با رکوع و خشوع کامل ادا نماید و به دنبال آن از خداوند طلب بخشایش کند، خداوند متعال ایشان را می‌بخشاید».

و در صحیحین [۱۶۰]از انس سروایت شده که می‌گفت: در محضر رسول خدا بودیم که مردی وارد شد و گفت: ای پیامبر خدا، حدی بر گردن دارم آن را بر من جاری فرما، پیامبر جدرباره‌ی گناه او سؤالی نفرمود، نماز فرا رسید آن مرد با پیامبر جنمازش را ادا نمود، هنگامی که پیامبر جاز نمازش فارغ شد آن مرد بلند شد و گفت: ای پیامبر خدا «إني أصبت حدا فأقم فيّ كتاب الله». «من مرتکب گناه کیفری شده‌ام مطابق قرآن حد را بر من اجرا فرما» پیامبر جفرمود: «أليس قد صليت معنا؟». «مگر با ما نماز نخواندی؟» مرد گفت: بلی، پیامبر جفرمود: «فإن الله قد غفر لك ذنبك». «خداوند گناه تو را بیامرزید» و در بعضی روایت فرمود: «حدک». «از تو حد درگذشت» مسلم از حدیق ابی امامه به این مفهوم بیان داشته است [۱۶۱].

و در صحیحین از ابوهریره از پیامبر خدا جروایت شده که فرمود:

«أرأيتم لو أن نهراً بباب أحدكم يغتسل فيه كل يوم خمس مرات هل يبقى من درنه شيء؟ قالوا: لايبقي من درنه شيء قال: فذلك مثل الصلوات الخمس يمحوالله بهن الخطايا». «می‌دانید که هرگاه به دروازه‌ی یکی از شما جویی باشد و وی روزانه پنج بار در آن غسل کند آیا از چرک‌هایش چیزی می‌ماند؟ گفتند: خیر از چرک‌هایش چیزی نمی‌ماند. فرمود: پس این مانند نمازهای پنج‌گانه است که خداوند به وسیله‌ی آنها گناهان را محو می‌نماید».

و در صحیح مسلم از عثمان سروایت شده که پیامبر جمی‌فرماید:

«من توضأ فأحسن الوضوء خرجت خطاياه من جسده حتی تخرج من تحت أظفاره». «هر کسی وضوی کاملی انجام دهد گناهانش از بدنش خارج می‌شوند تا آنجا که آنچه زیر ناخن‌هایش باشد باز خارج می‌شود».

و باز در صحیح مسلم از ابوهریره سروایت شده که پیامبر جفرمود:

«ألا أدلكم على ما يمحو الله به الخطايا ويرفع به الدرجات؟ قالوا: بلى يا رسول الله، قال: اسباغ الوضوء على المكاره وكثرة الخطا إلی المساجد وانتظار الصلاة بعدالصلاة فذلكم الرباط، فذلكم الرباط» [۱۶۲]. «آیا شما را به چیزی که خداوند متعال به وسیله‌ی آن گناهان را محو می‌کند و به درجات بلندی نایل می‌آیید راهنمایی کنم؟ گفتند: آری ای رسول خدا! حضرتجفرمود: انجام وضوی کامل با سختی (مانند سرما و گرمای شدید) و بسیار گام نهادن به‌سوی مساجد، و انتظار نماز بعد از نماز، لذا این است مورد پیوستگی شما با پروردگار، این است مورد پیوستگی شما با پروردگار».

و از جمله نمازهایی که اهمیت ویژه‌ای دارند، نماز جمعه است. در صحیح مسلم از ابوهریره روایت شده که پیامبر جمی‌فرماید: «الصلوات الخمس، والجمعة إلى الجمعة، ورمضان إلى رمضان مكفرات ما بينهن إذا اجتنب الكبائر» [۱۶۳]. «نمازهای پنجگانه، جمعه تا جمعه، و رمضان تا رمضان آینده کفارت گناهان شما می‌باشند مادامی که از گناهان کبیره اجتناب ورزیده باشید».

و در مسند احمد از سلمان روایت شده که پیامبر جمی‌فرماید:

«لا يتطهر الرجل فيحسن طهوره ثم يأتی الجمعة فينصت حتی يقضی الأمام صلاته إلا كان كفارة ما بينه وبين الجمعة المقبلة ما اجتنبت المقتلة» [۱۶۴]. «هر کسی روز جمعه طهارت و وضوی کامل انجام دهد و به‌سوی نماز جمعه ‌آید و تا فراغت امام از نماز ساکت ماند، چنین عملی موجب کفارت گناهان این جمعه تا جمعه‌ی آینده‌ی او می‌شود مادامی که مرتکب گناه کبیره نشده باشد».

و از جمله نمازهای دیگری که باعث کفارت گناهان می‌شود، نماز شب است. و در حدیث روایت شده که پیامبر خدا جمی‌فرماید: «عليكم بقيام الليل فإنه دأب الصالحين قبلكم وقربة إلی الله تعالی ومنهاة عن الإثم وتكفير للسيئات ومطردة للداء عن الجسد» [۱۶۵].

به نماز شب پای بند باشید که انجام آن رسم و شیوه‌ی صالحان قبل از شما بوده و باعث نزدیکی به خداوند و دور شدن از گناهان و کفاره‌ی سیئات و دافع دردهای جسمانی می‌گردد.

[۱۵٧] روایت از احمد: ۱/۱۰۰۲- ابن شیبه: ۲/۳۸٧- ابوداود (۱۵۲۰) ترمذی (۳۰۰۶) نسائی در بیان (عمل الیوم واللیلة)(۴۱۴) و (۴۱٧) – ابن ماجه (۳۱٩۵) – ابوبکر مروزی در مسند ابوبکر (٩) و (۱۰) ابن حبان آن را صحیح دانسته (۶۲۳). [۱۵۸] بخاری (۱۵٩) و (۱۶۴) و مسلم (۲۲٧). [۱۵٩] ۶/۴۴۳-۴۵۰- و طبرانی در کتاب «الدعاء» آن را روایت کرده است (۱۸۴۸) و آن حدیث حسن است. [۱۶۰] بخاری (۶۸۶۴) و مسلم (۲٧۶۴) در معنی «اصبت حداً» نووی می‌گوید: گناهی است که موجب تعزیر بوده است و از صغایر بوده نه از کبایر و نماز کفارت صغایر می‌شود نه کبائر و اگر آن گناه از گناهان کبیره‌ی موجب حد و یا غیرموجب حد می‌بود با نماز از او ساقط نمی‌شد. نظر ابن قیم بر این است که آنچه این کبیره را ساقط نموده، توبه ایشان بوده است و قول سائل که می‌گوید: «فأقمه علی» دلالت دارد بر اینکه آن گناه از گناهان کیفری بوده است که مستوجب حد بوده است. [۱۶۱] مسلم: شماره (۲٧۶۵). [۱۶۲] روایت از احمد در «المسند» ۵/۴۳٩ و رجال آن موثق می‌باشند. [۱۶۳] صحیح مسلم صفحه یا شماره ۲۳۳. [۱۶۴] روایت از احمد در «المسند» ۵/۴۳٩ و رجال آن موثق می‌باشند. [۱۶۵] روایت احمد، ترمذی، حاکم، بیهقی از بلال و ترمذی، حاکم و ترمذی، حاکم و بیهقی از ابوامامه و طبرانی از سلمان و ابن سنی از جابر س همان‌گونه که در صحیح جامع الصغیر به شماره (۴٧٩) بیان شده است.