پناهگاه مؤمن (مجموعه أذکار و دعاهای قرآنی و نبوی و أسماء الله)

سورۀ ناس

۹۹- ﴿قُلۡ أَعُوذُ بِرَبِّ ٱلنَّاسِ١ مَلِكِ ٱلنَّاسِ٢ إِلَٰهِ ٱلنَّاسِ٣ مِن شَرِّ ٱلۡوَسۡوَاسِ ٱلۡخَنَّاسِ٤ ٱلَّذِي يُوَسۡوِسُ فِي صُدُورِ ٱلنَّاسِ٥ مِنَ ٱلۡجِنَّةِ وَٱلنَّاسِ٦﴾[الناس: ۱-۶]

«‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏بگو: پناه می‌برم به پروردگار مردمان.‏‏ به مالک و حاکم (واقعی) مردمان. به معبود (بر حقّ) مردمان. ‏‏از شرّ وسوسه‌گری که واپس می‌رود. وسوسه‌گری است که در سینه‌های مردمان به وسوسه می‌پردازد. (در سینه‌های مردمانی) از جنّی‌ها و انسان‌ها.»

‏این دو سوره رهنمود و رهنمونی از سوی یزدان سبحان نخست برای پیغمبرش جو بعد از او برای همگی مؤمنان است. رهنمود و رهنمون به این که به کنف حمایت او، و به پناهگاه او، پناه ببرند از هر چیز خوفناکی، چه پنهان باشد و چه آشکار، و چه ناشناخته باشد و چه شناخته، و چه کم باشد و چه زیاد، و چه جزئی باشد و چه کلّی... [۵۷]

در فضیلت و ناب بودن این سوره‌ها روایات متعدّد وجود دارد، از جملۀ روایاتِ صحیح:

- عقبه بن عامرسروایت کرده که پیغمبر جفرمود: «أُنْزِلَ، أَوْ أُنْزِلَتْ عَلَيَّ آيَاتٌ لَمْ يُرَ مِثْلُهُنَّ قَطُّ، الْمُعَوِّذَتَيْنِ.» [۵۸]«بر من آیاتی نازل گردید که مانند آن‌ها هرگز دیده نشده است و آن‌ها: معوذتین.»

- از جابرسروایت که پیغمبر جفرمود: «إقرأ يا جابر!»«بخوان ای جابر!» گفتم: چه چیز را بخوانم پدر و مادرم فدایت باد؟ فرمود: «اقرأ "قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَقِ" و "قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ النَّاس".»و من آن‌ها را خواندم. فرمود: «إقرأ بهما، ولن تقرأ بمثلهما.»«آن‌ها را بخوان که هرگز مانند آن‌ها را نخوانده‌ای.» [۵۹]

- عائشهلروایت کرده: «پیغمبر جهر شب وقتی به رختواب خود می‌رفت، کف دست‌هایش را کنار همدیگر می‌آورد، سپس دو سورۀ «قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَقِ»و «قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ النَّاس»را می‌خواند و به کف دست‌هایش فوت می‌کرد و می‌دمید. آن‌گاه تا آنجا که می‌توانست دست‌هایش را بر بدنش می‌کشید و می‌مالید. نخست سر، سپس رخسار، آن‌گاه قسمت پیشین بدنش را دست می‌کشید و مسح می‌کرد... این کار را سه بار انجام می‌داد.» [۶۰]

- ابن عباسبروایت کرده که پیغمبر جمی‌فرماید: «الشَّيطانُ جَاثِمٌ على قَلْبِ ابنِ آدَمَ، فإذا ذكرَ اللّه تعالی خَنَسَ وإذا غَفَلَ وَسْوَسَ». «اهریمن بالای دل آدمیزاد چمباتمه زده است. هرگاه آدمیزاد به ذکر خداوند بزرگوار بپردازد واپس می‌رود. و هرگاه آدمیزاد از خدا غافل گردد به وسوسه می‌پردازد.»

[۵۷] نک: سید قطب، ترجمه " فی ظلال القرآن"، ۶/۹۹۸-۱۰۰۷. [۵۸] (صحیح): مسلم (ش۱۹۲۸و۱۹۲۷) / ترمذی (ش۲۹۰۲و۳۳۶۷). [۵۹] (حسن): نسایی (ش۵۴۴۱) / ابن حبان (ش۷۹۶). [۶۰] (صحیح): بخاری (ش۵۷۴۸) / ابوداود (ش۵۰۵۸).