(۲-۱) أذکار أذان
(اللَّهُ أَكْبَرُ اللَّهُ أَكْبَرُ اللَّهُ أَكْبَرُ اللَّهُ أَكْبَرُ، أَشْهَدُ أَنْ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللَّهُ، أَشْهَدُ أَنْ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللَّهُ، أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا رَسُولُ اللَّهِ، أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا رَسُولُ اللَّهِ، حَىَّ عَلَى الصَّلاَةِ، حَىَّ عَلَى الصَّلاَةِ، حَىَّ عَلَى الْفَلاَحِ، حَىَّ عَلَى الْفَلاَحِ، اللَّهُ أَكْبَرُ اللَّهُ أَكْبَرُ، لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللَّهُ.) [۸۷]
[۸۷] (صحیح): مسلم (ش۸۶۸) / دارمی ولفظ از اوست (ش۱۱۹۶). در اذان صبح بعد از حَىَّ عَلَى الْفَلاَحِ، دو بار الصَّلاَة خَیرٌ مِنَ النَّوْمِ گفته میشود. (صحیح): ابن ابی شیبه، المصنف (ج۱ص۲۳۶). طبق فرموده پیامبر جمؤذنها در قیامت طولانیترین گردنها را دارند. (صحیح): مسلم (ش۸۷۸و۸۷۹) / ابن ماجه (ش۷۲۵). یکی از شرط صحّت اذان داخل شدن وقت است؛ وگرنه صحیح نیست. و امّا اینکه در زمان رسول الله جهنگام صبح دو اذان گفته میشد، اولی اذانِ صبح نبوده بلکه أذان و إعلامی بوده که در ماه رمضان برای بیدار کرن مردم برای سحری گفته میشد چنانکه: عبدالله بن مسعودسروایت کرده است: «عن النبي جقال: لاَ يَمْنَعَنَّ أَحَدَكُمْ أَذَانُ بِلاَلٍ مِنْ سُحُورِهِ فَإِنَّهُ يُؤَذِّنُ بِلَيْلٍ لِيُرَجِّعَ قَائِمَكُمْ وَلِيُنَبِّهَ نَائِمَكُمْ.» «پیامبر جفرمود: هیچکس از شما ممانعتی برأذان بلال در موقع سحر ایجاد نکند؛ زیرا او أذان میگوید یا ندا در شب سر میدهد تا افراد بیدار شما را باخبر و افراد خوابیده را آگاه و بیدار کند.» البته فاصلهی دو اذان هم کم بوده، عائشهلروایت نموده که: «قال رسول الله ج: إِذَا أَذَّنَ بِلاَلٌ فَكُلُوا وَاشْرَبُوا حَتَّى يُؤَذِّنَ ابْنُ أُمِّ مَكْتُومٍ، قلت: وَلَمْ يَكُنْ بَيْنَهُمَا إِلاَّ أَنْ يَنْزِلَ هَذَا وَيَصْعَدَ هَذَا.» «پیامبر خدا جفرمود: هرگاه بلال أذان گفت بخورید و بیاشامید تا ابن أم مکتوم أذان میگوید، گفتم: بین آنها آنقدر نیست مگر اینکه این پایین آید و این بالا رود (یعنی؛ فاصله اندک است).» احادیث صحیح میباشد به روایت احمد، المسند (ش۲۵۲۲۰) / بخاری، الادب المفرد (ش۶۹۳).