۶۸-صَمَد
خداوندأمیفرمایند: ﴿ٱللَّهُ ٱلصَّمَدُ٢﴾[الإخلاص: ۲] (خدا، کمال مطلق و سَرورِ والای برآورندۀ امیدها و برطرفکنندۀ نیازمندیها است.)
صَمَد یعنی؛ توپُر و بدون جوف و بلند و مرتفع. صمدأذاتی است که همۀ صفات کمال را داراست و همۀ صفاتش در اوج کمال و عظمت و بزرگی و شرافت و سیادت هستند. و هیچ خلل و نقصی در آنها وجود ندارد؛ چرا که وجود هر نقصی مثل آن است که قسمتی از صفاتش تو خالی است، ولی صفاتش در اوج کمال و در نهایت جمال قرار دارند و هیچ خللی ندارند. صَمَد به معنای سَرورِ والای برآورندۀ امیدها و برطرفکنندۀ نیازمندیها نیز معنا شده است که وی سرورِ بینیاز مطلق است و همه به وی نیازمندند. صمد نزاده است و زاده نشده است و کسی همتا و همگون او نمیباشد و او روزی میدهد و رازق همگان او است و همه بدو نیازمندند و به او روزی داده نمیشود و نیازمند کسی نیست، این صفات نمادی از خللناپذیری و کمال و سروری او دارند.
مُؤمِن، صَمَد را خالی و منزّه از هر نقص و ضعف میداند و با نهایت خشوع وی را به صمد بودن تسبیح و تقدیس میکند و صفات عُلیای وی را برای کسی قائل نیست، بدین خاطر بندگی و ندا و فریادرسی و فرمان و حکم، رفع نیاز و حوائج خود را فقط از سَرورِ والامقامی میخواهد که همه چیز در ارادۀ اوست و کسی نمیتواند مانند وی باشد؛ چرا که همه در هر مقام و جایگاه مادّی و معنوی دارای نقص و ضعف وافر هستند و به وی نیازمندند.