۹۰-مانِع
رسول الله جفرمودهاند: (...أَللَّهُمَّ لاَ مَانِعَ لِـمَا أَعْطَيْتَ، وَلاَ مُعْطِيَ لِـمَا مَنَعْتَ....) [۴۲۷](پروردگارا! آنچه تو بفرمائى هیچ کس جلوى آنرا نمىگیرد، و آنچه جلوى آنرا بگیرى، کسى قدرت ندارد آنرا عطا نماید.)
مانِع یعنی؛ منع کننده. مانع هر آنچه را که بخواهد مادّی یا معنوی، منع میکند. منع خداوندأبنابر حکمت و رحمت میباشد اگرچه در ظاهر بندهای تصوّر کند که منع خداوند مایۀ آزار و ناراحتی وی میشود مانند منع شدن انسان از بهرهمندی از برخی از نعمتهای دنیا ولی خداوند بنابر حکمت و رأفت منع میکند و در واقع خوشایند و ناخوشایند بودنِ منع، امری نسبی است ولی در هر حالی و با هر سببی منع انجام شود بنابر حکمتِ مانِع انجام میگیرد و وی فاعِلِ تمام امور است و همه کس و همه چیز اسبابی برای تحقق افعال خداوند میباشند. مانع در عین حال که منع میکند عطا نیز دارد و انسان را از نعمتهای وافر بهرهمند میکند. مانع توانایی نامحدودی دارد که بر هر منعی قادر است و هیچ قدرتی نمیتواند از منعش جلوگیری کند.
مؤمن یقین دارد هر آنچه را خداأببخشد کسی و چیزی نمیتواند مانع آن باشد و هر آنچه را که خداوندأمنع کند کسی دهندۀ آن نخواهد بود پس منع را فقط از طرف مانِع میداند و برای حلّ مشکلاتش فقط متوجّه وی میشود، این باور آرامشِ فرحبخشی را به وی میدهد که در ناخوشیها و محرومیّتهای به ظاهر ناخوشایند (؛چرا که بی شک هر چیزی برای مؤمن رحمت و دارای حکمت است) دل به تقدیر میسپارد و سُست و لرزان نمیشود بلکه ایمانش به خدای حکیم و کاربجا بیشتر و بیشتر میگردد و با رضایتش به قضا و قدر الهی ایمان خود را راسخ و مقام خود را در نزد خدایش والاتر میکند. بدین خاطر مؤمن همیشه بر این باور است که هر گرفتن و دادنی از طرف خداوند مانعِ معطی برمبنای حکمت و عدالت استوار است؛ بدین خاطر هرگز خدا را در حاشیه و کناره نمیپرستد لذا اگر خیر و خوبی به وی برسد، به سبب آن شاد و آسوده خاطر و بر دین استوار و ماندگار نمیشود، و اگر بلا و مصیبتی به وی رسد، به سوی کفر و ناسپاسی برنمیگردد و عقبگرد نمیکند. بدین ترتیب آرامش هم دنیا و هم آخرت را داراست.
[۴۲۷]) (صحیح): مسلم (ش۱۰۹۹) / ابوداود (ش۸۴۷) / نسایی (ش۱۰۶۸).