۸۲-عَفُوّ
رسول الله جفرمودهاند: «اللّهُمَّ إنَّكَ عَفُوٌ.» [۴۲۳]«پروردگارا! به حقیقت تو گذشتکننده و انتقام نگیرنده هستی.»
غفّار (بسیار بخشنده و پوشانندۀ گناهان) و غفور (صاحب بخشش کامل و شامل) و توّاب (بازگشتکننده به سوی بندگانِ توبهکار) و عَفُوّ اشاره به گذشت و لطف و بخششِ خدائی دارند که بنده در صورت خطا و گناه اُمید خود را از دست نمیدهد و به سوی پروردگارش برمیگردد. عَفُوّ صفت مشبهه و به معنای درگذرنده از ریشۀ "عَفو" به معنای خودداری کردن از انتقام است. عَفُوّ بعد از بازگشت و توبۀ انسان از وی انتقام نمیگیرد و بعد از بازگشت انسان به سوی خدا و بازگشت خدا به سوی وی از مکافات و مجازات متناسب با گناهش خودداری میکند و قلم عفو بر آن میبخشد.
توّاب و عَفُوّ به انسان ابراز میدارند که نه تنها خداوند بر سوی کسانی که برمیگردند، برگشت دارد و آنها را در آغوش غفران خود نوازش میدهد بلکه با عفوش آنها را از مجازات تبرئه میکند. و جدای از آن کسی که توبه کند و ایمان آورد و عمل صالح انجام دهد، خداوندأ، جدای از قبول توبه و عفو، بدیها و گناهانش را به خوبیها و نیکیها تبدیل میکند. در این حال شکر بر این مهرورزی بیکران بر بنده واجب میگردد و وی نیز نسبت به همنوعانش جدای از گذشت و بخشش، آنها را از مجازات و جریمه عفو میکند و عفو وی نشانهای از پرهیزکاری و وسیلهای برای قبول توبهاش از سوی خداوند و دریافت اجر جزیل است.
[۴۲۳] (صحیح): احمد، المسند (ش۲۵۳۸۴) / ترمذی (ش۳۵۱۳) / ابن ماجه (ش۳۸۵۰).