دوم: اهمیت‌دادن به مسأله‌ی امر به معروف و نهی از منکر در جامعه
خداوند متعال در مورد اصحاب رسول خدا که از سرزمین خود بیرون رانده شدند، فرموده است که آنان بعد از قدرت‌یابی در زمین، به این چهار عمل می‌پردازند: ـ نماز را برپا می‌دارند، زکات اموال خود را می‌پردازند، امر به معروف و نهی از منکر می‌کنند. چنان که می‌فرماید:
﴿ ٱلَّذِينَ أُخۡرِجُواْ مِن دِيَٰرِهِم بِغَيۡرِ حَقٍّ إِلَّآ أَن يَقُولُواْ رَبُّنَا ٱللَّهُۗ وَلَوۡلَا دَفۡعُ ٱللَّهِ ٱلنَّاسَ بَعۡضَهُم بِبَعۡضٖ لَّهُدِّمَتۡ صَوَٰمِعُ وَبِيَعٞ وَصَلَوَٰتٞ وَمَسَٰجِدُ يُذۡكَرُ فِيهَا ٱسۡمُ ٱللَّهِ كَثِيرٗاۗ وَلَيَنصُرَنَّ ٱللَّهُ مَن يَنصُرُهُۥٓۚ إِنَّ ٱللَّهَ لَقَوِيٌّ عَزِيزٌ ٤٠ ٱلَّذِينَ إِن مَّكَّنَّٰهُمۡ فِي ٱلۡأَرۡضِ أَقَامُواْ ٱلصَّلَوٰةَ وَءَاتَوُاْ ٱلزَّكَوٰةَ وَأَمَرُواْ بِٱلۡمَعۡرُوفِ وَنَهَوۡاْ عَنِ ٱلۡمُنكَرِۗ وَلِلَّهِ عَٰقِبَةُ ٱلۡأُمُورِ ٤١ ﴾[الحج: ۴۰- ۴۱].
«همان کسانی که به ناحق از خانه و کاشانه‌ی خود اخراج شده‌اند. و تنها گناه‌شان این بوده که گفته‌اند پروردگار ما خدا است! اصلا اگر خداوند بعضی از مردم را به وسیله‌ی بعضی دفع نکند دیرها، کلیساها، عبادتگاه‌های یهود و مساجد که در آن‌ها خدا بسیار یاد می‌گردد، تخریب و ویران می‌گردد و خدا یاری می‌دهد کسانی را که او را یاری می‌دهند، خداوند نیرومند و چیره است. کسانی هستند که هرگاه در زمین به آن‌ها قدرت دهیم نماز را برپا می‌دارند و زکات می‌دهند و امر به معروف و نهی از منکر می‌کنند و سرانجام همه‌ی کارها به خدا برمی‌گردد».
امام ابوبکر جصاص در تفسیر این آیات می‌نویسد: این‌ها ویژگی‌ها و صفات مهاجرین بود، چرا که آن‌ها به ناحق از خانه و کاشانه‌ی خود بیرون رانده شدند و خداوند پیشاپیش خبر داد که آن‌ها بعد از اینکه در زمین قدرت را به دست بگیرند، دست به این اعمال خواهند زد. چنان که همین مهاجرین وقتی به خلافت رسیدند به اعمال چهارگانه‌ی فوق پرداختند و آن‌ها کسی جز ابوبکر، عمر، عثمان و علی نبودند [۵۹۰].
آری! تاریخ بهترین گواه بر این امر است که خلفای راشدین به ویژه عمرفاروق به نحو احسن این اعمال چهارگانه را احیاء نمود [۵۹۱]. و برای این منظور مؤسسات مختلف مالی، قضایی و نظامی ایجاد کرد و با استفاده از جایگاه خود تلاش زیادی نمود تا مردم را به امتثال اوامر خدا و رسولش فرا خواند و پایبند سازد و آن‌ها را از ارتکاب معصیت و نافرمانی خدا و رسولش بازدارد. و همچنین فرماندهی‌های مختلف حکومت اسلامی را وسیله‌ای جهت امر به معروف و نهی از منکر قرار داد. چنان که ابن تیمیه می‌گوید: هدف از تشکیل فرماندهی‌های مختلف در کشور اسلامی، امر به معروف و نهی از منکر می‌باشد [۵۹۲].
آری، فاروق اعظم به توحید و صفای عقاید اهمیت ویژه‌ای قایل بود و با هر گونه مظاهر انحراف مبارزه می‌نمود و به احیای عبادات و شعایر دینی می‌پرداخت و با منکرات مبارزه می‌کرد و به احیاء معروفات تشویق می‌نمود.
[۵۹۰] احکام القرآن (۳/۲۴۶). [۵۹۱] الحسبة فی العصر الراشدی، د. فضل الهی ص ۱۵. [۵۹۲] الحسبة فی الإسلام. ص ۶؛ السلطة التنفیذیة (۱/۳۰۹).