چهارم: یمن
هنگامی که عمر بن خطاب سزمام امور را به عهده گرفت، یمن از امنیت و آرامش خوبی بهرهمند بود. در مناطق مختلف یمن والیانی از جانب حکومت اسلامی فرمانروایی میکردند. عمر بن خطابسهمان والیان زمان ابوبکرسرا بر شغلشان باقی گذاشت [۱۲۴۸]. چنان که یعلی بن امیه یکی از آنان بود که تا وفات عمرسهمچنان ولایت یمن را به عهده داشت [۱۲۴۹].
در منابع متعدد حوادثی که برای والی یمن، یعلی بن امیه اتفاق افتاد از جمله شکایتهای برخی از ساکنان یمن از دست والی خود به عمرسو احضار ایشان توسط خلیفه، ذکر شده است [۱۲۵۰]. و نیز آمده است که عمر بن خطاب سدر غیاب یعلی، جانشینانی برای او تعیین میکرد. همچنین در زمان عمرسو یعلی مکاتباتی پیرامون مسایل زکات رد و بدل شده [۱۲۵۱]و یعلی خود را جزو والیانی برشمرده که عمرسدر اواخر خلافت خود، اموال شخصی آنها را به پای تقسیم کشانده است [۱۲۵۲].
یکی دیگر از والیان عمرسدر مناطق یمن «عبدالله بن ابی ربیعه مخزومی» ذکر شده است، ایشان آن طور که طبری نوشته است والی منطقهی «جند» یمن بود و تا وفات عمرسهمچنان والی آن ناحیه بود [۱۲۵۳].
گفتنی است که مردم یمن در سلسله فتوحات زمان عمرسنقش بارزی ایفا نمودند و در فتح دیار شام، عراق و مصر حضور فعال داشتند [۱۲۵۴]. بنابراین بسیاری از یمنیها در شهرهای تازه تأسیس شدهی اسلام همچون بصره و کوفه و شهر فسطاط در مصر و شهرهای دیار شام ساکن شدند [۱۲۵۵]. و در مجموع، این حرکت بیانگر نقش برجستهی مردم یمن و والیان یمن در روند فتوحات و همچنین بیانگر اهمیت والای یمن در زمان عمر بن خطابسمیباشد [۱۲۵۶].
[۱۲۴۸] غایة الأمانی فی أخبار القطر الیمانی، یحیى بن الحسین (۱/۸۳). [۱۲۴۹] تاریخ طبری (۲/۱۵۷). [۱۲۵۰] غایة الأمانی (۱/۸۳). [۱۲۵۱] الأموال للقاسم بن سلام ص۴۳۶. [۱۲۵۲] تاریخ یعقوبی (۲/۱۵۷). [۱۲۵۳] تاریخ طبری (۵/۲۳۹). [۱۲۵۴] الولایة على البلدان (۱/۷۱). [۱۲۵۵] فتوح مصر وأخبارها لابن عبد الحکم ص۱۱۹-۱۲۳. [۱۲۵۶] الولایة علی البلدان (۱/۷۱).