دانش پژوهی
سرزمین عربی خالی از خواندن و نوشتن است و دانش پژوهی درمیان مردان چه رسد به زنان هیچگونه ارزشی ندارد.
وقتی که اسلام پا به عرصهی وجود نهاد درمیان تمام قبایل قریش فقط هیفده نفر خواندن و نوشتن بلد بودند که از میان اینها فقط یک زن به نام شفاء بنت عبدالله عدویه، موجود بود [۵۶].
از برکات اسلام بود که همراه با اشاعت اسلام، فن خواندن و نوشتن پر فروغ گردید؛ و این میتواند به عنوان منتی بزرگ محسوب گردد که اسلام بر پیشانی جامعهی بشری نهاده است، و بهترین دلیل برای این ادعا همان واقعهی جنگ بدر میباشد، اینکه پیامبر صبه اسیران جنگ بدر آنهایی که فقیر بودند، دستور داد که به ده نفر از بچههای انصار نوشن را یاد بدهند [۵۷]. و همچنین اصحاب صفه که کم و بیش صد نفر بودند در ضمن آموزشهای دیگر اعم از مسایل دینی و احکام شرعی به آنها خواندن و نوشتن نیز آموخته میشد.
از میان ازواج مطهرات، حضرت حفصه و ام سلمه لخواندن و نوشتن بلد بودند، حضرت حفصه لاین فن را خصوصاً به حکم آنحضرت صاز شفاء بنت عبدالله عدویه یاد گرفته بود [۵۸]. بعضی دیگر از صحابیات [۵۹](زنهای صحابی) نیز با خواندن و نوشتن آشنا بودند.
[۵۶] فتوح البلدان، بلاذری ۱/۴۵۸، انتشارات: دارالکتب العلمیة، بیروت۱۴۰۳هـ ت: رضوان محمد رضوان. [۵۷] المستدرک، حاکم از ابن عباس سروایت کرده که گفت:در میان اسرای بدر کسانی بودند که توان پرداخت فدیه را نداشتند، لذا پیامبر صبرای آنان مقرر نمود که نوشتن را به کودکان انصار یاد بدهند. ۲/۱۵۲ ش۲۶۲۱، و بیهقی در السنن الکبری ۶/۱۲۴ ش ۱۱۴۶۰ و ۶/۳۲۲ ش ۱۲۶۲، مسند امام احمد، ۱/۲۴۷ ش ۲۲۱۶، هیثمی در مجمع الزوائد ۴/۹۶ باب الاجر علی تعلیم القرآن. [۵۸] ابوداواد، کتاب الطب، باب ما جاء فی الرقی ش ۳۸۸۷ و بیهقی در السنن الکبری ۹/۲۳۵۴۲، امام طحاوی در شرح معانی الاثار ۴/۳۲۶، مسند امام احمد۶/۳۷۲ ش۲۷۱۴۰، مسند اسحاق بن راهویه۱/۷۸ ت د. عبدالغفور بلوشی، انتشارات: مکتبة الایمان المدینة المنورة. [۵۹] امام بلاذری از میان آنان افراد ذیل را ذکر نموده است: ام کلثوم دختر عقبه، کریمه دختر مقداد و ... فتوح البلدان- بلاذری ۱/۴۵۸.