فرائض نبوت در خانه
این آخرین عنوان در باب تعلقات زن و شوهر است، ممکن است با خواندن آن وقایع و داستانهایی که بر نهایت لطف و محبت با همدیگر دلالت داشت، کوردل و کودنی فکر کند که آنحضرت صوقتی به خانه میآمد، فرائض رسالت را فراموش میکرد، اما برای رد بر آن ایده کافی است که به این سخن عایشه مراجعه شود که میگوید: رسول الله صدر کارهای خانه، همسران خود را کمک میکرد. اما به محض اینکه وقت نماز فرا میرسید، برای نماز، بیرون میرفت [۲۰۳].
وقتی آنحضرت صپیروزمندانه از غزوهی تبوک برگشت، حضرت عایشه از خوشحالی به عنوان گرامی داشت مقدمش پردهای پر از نقش و مصور را آویزان کرد. آنحضرت صوقتی قدم بر دروازه گذاشت، رنگ چهرهاش تغییر کرد. عایشه عرض کرد: یا رسول الله! اشتباهم را ببخشید، چه اشتباهی مرتکب شدهام؟ فرمود: عایشه خداوند دولت آرایش چوب و خاک را به ما نداده است [۲۰۴].
شبی آنحضرت صپیش عایشه لتشریف آورده بود، بعداً به آرامی بلند شد و رفت و به سویی حرکت کرد، حضرت عایشه مخفیانه به دنبال آنحضرت به راه افتاد و به قبرستان بقیع رسید، دید که پیامبر صدست بلند کرده و به دعا مشغول است، حضرت عایشه میگوید: سپس پیامبر صبازگشت و من نیز باز گشتم، وقتی از عجله راه میرفت من نیز عجله میکردم و هنگامی که میایستاد من نیز میایستادم و من از او سبقت گرفتم و قبل از او وارد خانه شدم و سریع دراز کشیدم، پیامبر صوارد شد و گفت: عایشه این چه کاری بود؟ (چون این تجسس بود و تجسس ممنوع میباشد) عرض کرد: مادر و پدرم برایت قربان و بعد تمام واقعه را بیان کرد [۲۰۵].
(روزی) چند نفر یهودی، نزد نبی اکرم صآمدند و گفتند: سام علیک (مرگ بر تو). من آنان را لعنت کردم. آنحضرت صپرسید: «تو را چه شده است»؟ گفتم: مگر نشنیدی که چه گفتند؟ فرمود: «مگر نشنیدی که من به آنان گفتم: و علیکم» یعنی مرگ بر شما باد. (پس نیازی نیست که آنان را لعنت کنی) [۲۰۶].
و در روایت مسلم چنین آمده است: پیامبر صفرمود:
«یا عائشة ان الله رفیق یحب الرفق، ویعطی علی الرفق ما لا یعطی علی العنف وما لا یعطی علی ما سواه». «ای عایشه! خداوند ﻷمهربان است و مهربانی را میپسندد و به خاطر مهربانی چیزهایی را میدهد که در برابر خشونت نمیبخشد و نه به صورتی دیگر میدهد» [۲۰۷].
استعمال ابریشم و طلا در اسلام برای زنان جایز است، اما چونکه آنحضرتصطبعاً از تکلفات آرایشی دنیا متنفر بود بنابراین در خانهاش اظهار چنین حشمتی را نمیپسندید، حضرت عایشه لمیگوید: یکبار آنحضرت صالنگوی طلایی را در دست من دید، لذا فرمود: چرا چیز بهتری از این را به شما معرفی نکنم؟ تو این النگوها را بیرون آور و از نقره دو تا النگو درست کن و سپس به آن رنگ زعفران بزن، بهتر از اینها هستند [۲۰۸].
حضرت عایشه روایت میکند که آنحضرت صما را از پنج چیز منع کرد: لباس ابریشمی و زیور آلات طلائی [۲۰۹]، ظروف طلا و نقره، پارچههای نرم و ابریشمدار. عرض کردم: اگر کمی طلا باشد که در آن مِشک نگهداری شود، آیا مضایقهای است؟ فرمود: نه، آنرا به نقره تبدیل کن و سپس با کمی زعفران رنگش کن [۲۱۰].
در خانه همیشه نصیحتهای اخلاقی و رفتارهای فاضله را تعلیم میداد که قبلاً نمونههای متعددی از آن ذکر شد.
اینک حضرت عایشه داستان گوسفندی را برای ما بازگو مینماید که نان ایشان را خورده بود و پیامبر صتعلیماتی را در این زمینه بر او عرضه داشته است: عایشه میگوید: یکبار با دستان خویش آرد را خمیر کردم و چانههای آنرا پختم، آنحضرت از بیرون تشریف آورد و مشغول نماز شد، بز همسایه آمد و آن را خورد. حضرت عایشه دوید که بز را بزند. آنحضرت صاو را نگاه داشت و گفت: عایشه آنچه مانده است با خود بردار و با شکنجهی بز، همسایه را اذیت نکن [۲۱۱].
عرب به خوردن سوسمار عادت داشته بودند، اما آنحضرت صآنرا نمیپسندید. یکبار کسی گوشت سوسمار را به عنوان تحفه برای آنحضرت صفرستاد، اما ایشان آنرا نخورد. عایشه لگفت: آیا آنرا به نیازمندان ندهیم؟ فرمود: آنچه خودت خوردنش را نمیپسندی به دیگران نخوران [۲۱۲].
[۲۰۳] صحیح بخاری- کتاب الادب- باب کیف یکون الرجل فی اهله ش۶۰۳۹و کتاب النفقات ش ۵۳۶۳ و کتاب الاذان ش۶۷۶، و سنن ترمذی- کتاب صفة القیامة و الرقائق ش۲۴۶۸. [۲۰۴] صحیح بخاری- کتاب اللباس به شمارههای ۵۹۵۴ و ۵۹۵۶، سنن ترمذی- کتاب صفة القیامة والرقائق ش۲۴۸۶ و سنن نسائی- کتاب الزینة ش۵۳۵۲. [۲۰۵] صحیح مسلم- کتاب الجنائز ش۹۷۴، سنن نسائی- کتاب الجنائز- باب الامر بالاستغفار للمومنین ش۲۰۳۷، سنن ترمذی- کتاب الصوم ش۷۳۹، سنن ابن ماجه- کتاب اقامة الصلاة والسنة فیها ش ۱۳۸۹. [۲۰۶] صحیح بخاری- کتاب الادب ش۶۰۲۴ – ۶۰۲۵، سنن ترمذی- کتاب الاستئذان ش۲۷۰۱. [۲۰۷] صحیح امام مسلم- کتاب البروالصلة ش۲۵۹۳. [۲۰۸] سنن نسائی- کتاب الزینة ش۵۱۴۳، السنن الکبری- نسائی ۵/۴۳۶ ش۹۴۴۴، معتصر المختصر- ابوالمحاسن یوسف بن عیسی حنفی ۲/۲۱۳. [۲۰۹] دین اسلام زیور آلات و ابریشم را برای زنان حلال قرار داده است، احادیثی صریح و صحیح بر این ادعای ما دلالت مینمایند، لذا ممکن است آنچه عایشه بدان اشاره داشته مخصوص امهات المومنین بوده باشد و یا اینکه مراد از حرام بودنشان افراط و زیادهروی در استعمال آن باشد. [۲۱۰] مسند امام احمد ۶/۲۲۸ ش۲۵۹۵۳. [۲۱۱] الادب المفرد- بخاری ۱/۵۴ ش۱۲۰ و گفته: سند آن ضعیف است. [۲۱۲] مسند امام احمد ۶/۱۴۳ ش۲۵۱۵۳ و ۶/۱۲۳ ش۲۴۶۹۱، مجمع الزوائد- هیثمی ۳/۱۱۳ باب فیمن تصدق بما یکره، السنن الکبری- بیهقی ۹/۳۲۵، المعجم الاوسط- طبرانی ۵/۲۱۳ ش ۵۱۱۶.