زندگانی مادر مومنان بانو عایشه رضی الله عنها

خانه‌داری

خانه‌ای که حضرت عایشه از خانه پدری به آنجا آمده بود ساختمانی بلند و قصری عالی نبود. در محله بنی نجار در چهار طرف مسجد نبوی حجره‌های کوچک متعدد وجود داشتند، که‌ یکی از این حجره‌ها مسکن حضرت عایشه لبود.

آن خانه کوچک (حجره) در قسمت شرقی مسجد واقع بود [۱۰۰]. یک دروازه آن به طرف مغرب داخل مسجد باز می‌شد گویا مسجد نبوی حیاط آن قرار می‌گرفت.

وقتی آنحضرت صدر مسجد به‌ اعتکاف می‌نشست، سر خود را داخل حجره می‌انداخت و عایشه لموهایش را از داخل شانه می‌کرد [۱۰۱]. گاهی در مسجد نشسته بود که‌ به داخل خانه نگاه می‌کرد و چیزی می‌خواست.

وسعت حجره از شش تا هفت ذراع (یک ذراع نیم متر است) طول داشت، دیوارها خاکی بودند و سقف خانه با برگ و شاخه‌های خرما پوشیده شده بود و روی آن پارچه‌ای را انداخته بودند تا از باران محفوظ بمانند، ارتفاع خانه به این اندازه بود که اگر کسی بلند می‌ایستاد سرش به سقف آن می‌رسید و همچنین دروازه‌ای یک لنگه داشت که‌ هیچ‌گاه روی کسی بسته‌ نشد [۱۰۲].

بالای حجره بالا خانه‌ای بود که مشربه گفته می‌شد، آنحضرت صدر ایام ایلاء [۱۰۳]به مدت یکماه آن جا به سر بردند. تمام وسایل خانه یک تخت، یک حصیر، یک رختخواب، یک بالش که از لیف خرما پر شده بود و یک یا دو ظرف برای نگهداری خرما و آرد و یک ظرف برای نگهداری آب و یک لیوان برای نوشیدن آب بیشتر نبود [۱۰۴].

آنچه‌ خالی از هرگونه‌ شک و شبهه‌ای می‌باشد این‌که‌ مسکن مبارک پیامبر صهر چند که منبع انوار و سرچشمه‌ی امواج نبوی بود، اما خالی از چراغ‌های دنیوی بود و شراغی برای روشن کردن خانه‌ و منور نمودن ظاهر آن وجود نداشت [۱۰۵].

عایشه می‌گوید: چهل شب می‌گذشت و در خانه پیامبر صچراغی روشن نمی‌شد [۱۰۶].

تمام اهل خانه دو نفر (حضرت عایشه لو رسول الله ص) بودند و بعد از مدتی عایشه‌ کنیزکی به‌ نام بریره‌ را خرید و برایش شرط گذاشت که‌ ولائش برای او باشد [۱۰۷].

تا زمانی که زنان رسول الله صفقط عایشه و سوده بودند، آنحضرت یک شب در میان به خانه عایشه می‌آمد، و بعد از این‌که‌ سایر ازواج مطهرات به شرف زوجیت آنحضرت صنایل آمدند، حضرت سوده لبه سبب بزرگی سن، نوبت خود را به عایشه بخشید، بنابراین، آن حضرت در نه روز دو روز در خانه عایشه می‌بود [۱۰۸].

برای کارهای خانه نیازی به اهتمام زیاد و انتظام خاصی نبود، پختن غذا خیلی کم پیش می‌آمد، خود حضرت عایشه در خصوص می‌گوید: بعد از هجرت هیچ‌گاه‌ سه روز متوالی خانواده نبوت از غذا سیر نشد تا این‌که‌ به‌ رفیق اعلی پیوست [۱۰۹]. و فرمودند: گاهی تا یک ماه در خانه پیامبر صآتشی برای پختن غذا روشن نمی‌شد [۱۱۰]. آنان زندگی را با آب و خرمامی می‌گذراندند [۱۱۱].

[۱۰۰] جهت توضیحات بیشتر به‌ باب چهارم از فصل چهار کتاب " خلاصة الوفا بأخبار المصطفی «امام سمهودی، مراجعه‌ شود. [۱۰۱] در صحیح بخاری و مسلم از حضرت عایشه‌(رض) روایت شده‌ که‌ گوید: «كُنْتُ أُرَجِّلُ رَأْسَ رَسُولِ اللَّهِ صوَأَنَا حَائِضٌ». «در حال قاعدگی، موهای سر مبارک رسول الله صرا شانه می‏زدم». و در روایتی دیگر از بخاری چنین آمده‌: «لَیدْخِلُ عَلَی رَأْسَهُ وَهُوَ فِی الْمَسْجِدِ فَأُرَجِّلُه». «آنحضرت صدر حالی که در مسجد معتکف بود، سر مبارکش را به‌سوی من متمایل می‌ساخت و من موهایش را شانه می‏زدم». صحیح بخاری، کتاب الاعتکاف ش۱۹۲۴/۱۹۲۵، صحیح مسلم، کتاب الحیض ش۶۸۲/۶۸۳، سنن ابوداود، کتاب الصیام ش۲۴۶۷، ۲۴۶۹ و سنن الترمذی، کتاب الصوم ش۸۰۴. [۱۰۲] الادب المفرد- بخاری، باب البناء ۱/۲۷۲ ش۷۷۶، الطبقات الکبری- ابن سعد، خلاصة الوفا باخبار المصطفی- سمهودی، باب چهارم از فصل چهارم، وفاء الوفاء باخبار دار المصطفی ۱/۴۵۸ [۱۰۳] صحیح بخاری ش۲۴۶۸. [۱۰۴] صحیح بخاری، شماره‌های:۴۹۱۳،۲۴۶۸،۵۳۸۸ و ۹۰۵. [۱۰۵] عایشه ل؛ همسر گرامی نبی اکرم ص؛ می‏فرماید: «كُنْتُ أَنَامُ بَینَ یدَی رَسُولِ الله صوَرِجْلای فِی قِبْلَتِهِ، فَإِذَا سَجَدَ غَمَزَنِی فَقَبَضْتُ رِجْلَی، فَإِذَا قَامَ بَسَطْتُهُمَا، قَالَتْ: وَالْبُیوتُ یوْمَئِذٍ لَیسَ فِیهَا مَصَابِیحُ». (بعلت کمی جا) روبروی رسول ‏الله صمی‌خوابیدم بطوری که پاهایم در سمت قبلۀ ایشان قرار می‏گرفت. و هنگامی که رسول اکرم صمی‌خواست سجده نماید، با دستش، پاهایم را می‌فشرد. و من پاهایم را جمع‏ می‌کردم. و چون بلند می‌شد، پاهایم را دراز می‏کردم. قابل یاد آوری است که در آن زمان، در خانه‏ها، چراغ وجود نداشت. بخاری، کتاب الصلاة ش۵۱۳، صحیح مسلم، کتاب الصلاة ش۵۱۲، سنن نسائی، کتاب الطهارة ش۱۶۸ و موطأ- امام مالک، کتاب النداء للصلاة ش۲۵۸. [۱۰۶] مسند طیالسی ص۲۰۷ ش۱۴۷۲، اسحاق بن راهویه‌ ۲/۳۳۵ ش۸۹۱. [۱۰۷] صحیح بخاری، کتاب الصلاة، ش۴۵۶، کتاب البیوع شماره‌های ۲۱۵۵،۲۱۵۶،۲۱۶۸، کتاب الهبة ش ۲۵۷۸، کتاب العتق ش۲۵۶۳، کتاب الشهادات ش۲۶۳۷، ۲۶۶۱، کتاب الشروط ش ۲۷۱۷ و صحیح مسلم، کتاب العتق ش۱۵۰۴. [۱۰۸] صحیح بخاری، کتاب الهبة ش۲۵۹۴ و ۲۶۸۸، کتاب الشهادات، کتاب النکاح ش۵۲۱۲ و صحیح مسلم کتاب الرضاع ش۱۶۶۳ و سنن ابوداود، کتاب النکاح ش۲۱۳۸. [۱۰۹] صحیح بخاری، کتاب الاطعمه‌ ش۵۴۲۳، صحیح مسلم، کتاب الزهد و الرقائق ش۲۹۷۰، سنن نسائی، کتاب الضحایا ش۴۴۳۲ و سنن ابن ماجه‌ کتاب الاطعمة ش۳۳۴۴. [۱۱۰] مسند امام احمد ۶/۲۱۷ ش۲۵۸۶۷ و۶/۲۳۷ ش۲۶۰۴۶ و مسند طیالسی ص۲۰۷. [۱۱۱] عایشه‌ می‌گوید: گاه یک ماه را سپری می‌کردیم و در طی آن آتشی در خانه‌ی ما روشن نمی‌شد و تنها از آب و خرما استفاده‌ می‌کردیم. صحیح بخاری ش ۶۴۵۸ و در روایتی دیگر چنین آمده‌: عایشه‌ در پاسخ به‌ سؤال عروه‌ که‌ گفت: با چه‌ چیزی زندگی را سپری می‌کردید؟، گفت: از آب و خرما بهره‌ می‌جستیم. (کتاب الرقائق ش۶۴۵۹ و مسند امام احمد ۶/۲۳۷ ش۲۶۰۴۶.