اخلاق و عادات
ام المؤمنین عایشه لاز زمان بچگی تا دوران جوانی در کنار آن ذات مقدس بود، آری عایشه این دورهی طولانی را زیر سایه و در دامن آن پیامبر مقدسی سپری نمود که خداوند آسمانها و زمین او را جهت تکمیل کردن مکارم و خوبیهای اخلاقی فرستاده بود، آن کسی که خداوند ﻷاو را چنین توصیف نموده است:
﴿وَإِنَّكَ لَعَلَىٰ خُلُقٍ عَظِيمٖ٤﴾[القلم: ۴].
«تو دارای خوی سترگ (یعنی صفات پسندیده و افعال حمیده) هستی».
عایشه لدر نتیجهی این تربیت والا و همنشینی ارجمند به اوج اخلاق پسندیده دست یازیده بود و همچنین به جایگاه رفیعی رسیده بودند که به عنوان آخرین درجه ترقی روحانی و نهایت گردش صعود معنوی برای انسانیت سرگردان و آشفته قلمداد میشود.
از همین رو حضرت عایشه لدارای اخلاق بسیار والایی بود، او بسیار فهمیده، سخاوتمند، قانع، عبادت گذار و مهربان بود.
زن و قناعتپسندی دو مفهوم متضاد هم میباشند، در حدیث صحیح میباشد که آنحضرت صفرمود:
«یا معشر النساء تصدقن فإنی اریتکن اکثر اهل النار» فقلن بم یا رسول الله؟ قال: «تکثرن اللعن و تکفرن العشیر» [۴۰۹]. ««ای جماعت زنان! نیکی و احسان و عبادت کنید من (در شب معراج) دیدم اکثر اهل دوزخ از شما بودند». زنها پرسیدند: به خاطر چه ای رسول الله؟ پیامبر صفرمود: «شما به لعن کردن دیگران عادت گرفتهاید و با همسران و نزدیکانتان بدرفتاری مینمایید»».
اما حضرت عایشه لکه فردی نابغه بودند، این دو ویژگی را با کاملترین شیوه جمع کرده بودند، همچنانکه قبلا نیز بیان داشتیم او زندگی مشترک را با چه مشکلات و فقر و فاقه به سر برده بود، اما هیچ زمانی کوچکترین حرف و شکایتی از زبانش بیرون نیاورد، لباس گرانقیمت، زیورات گرانبها، عمارت بلندمرتبه، نعمتهای لذیذ و رنگارنگ، از اینها هیچ چیزی از شوهرش به او نرسیده بود و میدید که سیلاب خزانه فتوحات از یکطرف میآید و از طرفی دیگر میرود، اما باز هم هیچ وقت از آن طلب نمیکرد، بلکه اصلاً بدان فکر نمیکرد.
مسروق میگوید: بعد از وفات پیامبر صپیش عایشه رفتم، ایشان دستور دادند که غذایی را برای من آوردند و گفت: من هیچ زمانی سیر نخوردهام که گریه نکرده باشم، مسروق میگوید: پرسیدم چرا؟ فرمود: آن حالت به یادم میآید که آنحضرت صدنیا را بر آن ترک کردند، در حالی که به خدا قسم هیچ وقتی او دو مرتبه در روز از گوشت و نان سیر نخورده بود [۴۱۰].
خداوند ﻷعایشه را از فرزندم محروم کرده بود، او فرزندان مسلمانان و بیشتر یتیمها را پرورش میداد، آنها را تعلیم و تربیت میکرد و کارهای آرایش و عروسی آنها را انجام میدادند.
[۴۰۹] صحیح بخاری- کتاب الحیض ش ۳۰۴ و کتاب الزکاة ش ۱۴۶۲ و صحیح مسلم- کتاب الایمان ش ۸۰ و کتاب صلاة العیدین ش ۸۸۵ و سنن ابن ماجه- کتاب الفتن ش ۴۰۰۳. [۴۱۰] سنن ترمذی- کتاب الزهد ش ۲۳۵۶ و گفته: این روایت حسن صحیح میباشد.