الگوی هدایت - تحلیل وقایع زندگی و سیرت پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله وسلم - جلد اول

فصل دوم ستایش مهاجران و نوید و مژده به آنان و هشدار و وعید برای متخلفان هجرت

هجرت پیامبر اکرم ج از مکه به مدینه به عنوان نقطه تحول در تاریخ مسلمانان مهم‌ترین رخداد در تاریخ دعوت اسلامی شمرده می‌شود. مسلمانان قبل از هجرت، امتی بودند که به دعوت مردم به سوی پروردگار می‌پرداختند بدون اینکه دارای حکومت و کیانی سیاسی باشند تا به حمایت داعیان بپردازد و اذیت و آزاری که دشمنانشان به آنها می‌رساندند، از آنها دور نماید.

اما بعد از هجرت، دولت دعوت شکل گرفت. این دولت که گسترش اسلام را در داخل جزیرۀ عربی و خارجی از آن به عهده گرفته بود، داعیان را به شهرها می‌فرستاد و ضامن دفاع از آنها و حمایت از هر نوع تجاوزی که ممکن بود، بر آنها انجام گیرد، بود؛ گرچه این حمایت و دفاع به درگیری و جنگ منجر شود [۱۰۷۵].

از طرفی هجرت نبوی در فهمیدن قرآن و علوم آن، جایگاه مهمی دارد؛ چنانکه علما میان آیات مکی و مدنی فرق گذاشته‌‌اند، بر این اساس که آیات مکی، آیاتی هستند که قبل از مکه نازل شده‌اند و مدنی آیاتی هستند که بعد از هجرت نازل شده‌اند حتی اگر در خارج از مدینه نازل شده باشند واین موضوع فوائدی دارد که برخی عبارتند از:

۱- لمس و درک کردن شیوه‌های قرآن کریم و استفاده از آن در روش‌های دعوت به‌سوی خدا.

۲- آگاهی یافتن از زندگی و سیره پیامبر اکرم ج از خلال آیات قرآنی [۱۰۷۶]؛ چراکه هجرت پیامبر اکرم ج دارای اهمیتی زیاد است و قرآن کریم، مؤمنان را برای هجرت کردن در راه خدا به شیوه‌های گوناگونی برانگیخته و تشویق نموده است؛ گاهی مهاجران را با صفت‌های نیکو ستایش می‌کند و گاهی به مهاجران نوید و مژده می‌دهد و گاهی کسانی را که هجرت نکرده‌اند، تهدید می‌نماید و به آنان هشدار می‌دهد [۱۰۷۷].

[۱۰۷۵] الهجرة النبویة، دکتر محمد ابوفارس، ص ۱۳. [۱۰۷۶] مباحث فی علوم القرآن، قطان، ص ۵۹. [۱۰۷۷] الهجرة فی القرآن الکریم، ص ۸۴.