بطلان مقایسه کردن افعال خداوند با افعال بندگان
و مقایسه نمودن افعال خداوند با افعال بندگان یک غلطی آشکارا است؛ زیرا که یک آقا بردهی خویش را از اینرو به انجام دادن کاری فرمان میدهد که به آن کار نیازمند است و از آن هدف شخصی دارد، اگر او را در مقابل انجام آن کار پاداش دهد آن پاداش شکل معاوضه را دارد، لیکن او خالق کار امر شده نیست؛ لیکن خداوند متعال از بندگان خود بینیاز است، و آنان را اگر به کاری امر میکند از اینرو امر میکند که در آن منفعت آنان است، و نیز اگر آنان را از کاری نهی میکند از اینرو نهی میکند که در بجا آوردن آن کار برایشان زیان و ضرر است، و این امر، امر ارشاد و تعلیم است.
و اگر بندگان را به بجا آوردن فعل مأمور کمک کند پس نعمت خویش را به آنان کامل کرده است، و اگر بندهای را کمک نکند، تا اینکه آن بنده مرتکب گناه شود پس در آن حکمت دیگری دارد...
و دربارهی آن حکمت کلی باید گفت که بر مردمان لازمینیست که این حکمت را باید بدانند، و این قدر برایشان کافی است که به گفتهی کسانی که حکمت، رحمت و قدرتش را میدانند باور داشته باشند، و این معلوم است که اگر بسیاری از مردمان آن حکمتها را بدانند برایشان زیان آور خواهد بود، و حکمت خداوند بزرگتر از عقول بندگانش است خداوند در سورهی المائده آیهی۱۰۱ میفرماید:
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَسَۡٔلُواْ عَنۡ أَشۡيَآءَ إِن تُبۡدَ لَكُمۡ تَسُؤۡكُمۡ﴾یعنی: «سوال مکنید از چیزها که اگر ظاهر کرده شود حقیقت آنها بر شما، غمگین کند شمارا.»