روز به یاد ماندنی
بیست و هشتم اسفند ماه هزار و سیصد و هفتاد دو هجری شمسی (۲۸ / ۱۲ / ۱۳۷۲) سرآغاز امتحانی بزرگ در زندگی اینجانب بود.
تقدیر الهی توفیق اجباری را نصیبم گرداند تا در سلول زندان توحید زاهدان، خدمت ناچیزی را به روح بلند محبوب قلب‌ها، منجی بزرگ عالم بشریت، حضرت محمد ج تقدیم نمایم.
آری، مطالعۀ دو کتاب گرانسنگ «معارف الحدیث» و «سیرة النبی» که هرکدام در موضوع خود دایرة المعارفی است پربار و گرانبها، مرا بر آن واداشت تا کار ترجمه آن‌ها را آغاز نمایم و حیف دانستم که جامعه اسلامی ما از محتویات و ثمرۀ این دو کتاب ارزشمند محروم بماند.
هنگام آغاز کار، باور نداشتم که این توفیق اجباری چنان طولانی شود که ترجمۀ این دو کتاب به اتمام برسد. ولی مصلحت الهی مقتضی این بود که چهل و پنج ماه این سفر به طول انجامد و مأموریت فوق به اتمام برسد.
خدا را شاکر و سپاسگزارم که این توفیق نصیبم شد و ترجمۀ دو جلد اول کتاب «فروغ جاویدان» (سیرة النبی) و هفت جلد «معارف الحدیث» در آن ایام به اتمام رسید و آن را به عنوان «حاصل عمرم» در دفتر زندگی خویش تلقی نموده به‌طور تحدیث نعمت، به آن افتخار و مباهات می‌کنم. «فالحمد لله الذي بنعمته تتم الصالحات».
قطعاً، کتاب «فروغ جاویدان» از آثار و کارهای بزرگی است که در نوع خود تا به حال نظیر ندارد. علما و اندیشمندان معاصر و یک قرن اخیر که کتاب «سیرة النبی ج» را مطالعه کرده‌اند به این امر اعتراف نموده‌اند. مطالعۀ مقدمۀ حدود یکصد صفحه‌ای مؤلف و مباحث آینده کتاب، شاهدی قوی بر این مدعای ماست که خوانندگان گرامی هنگام مطالعه آن را درک نموده و به آن اعتراف خواهند نمود.
کتاب‌های زیادی در موضوع سیره و زندگانی رسول خدا ج و تاریخ صدر اسلام، به زبان فارسی نوشته شده است ولی از نقص، تحریف و نارسایی خالی نیستند.
اما این کتاب همچنان که روی جلد اصل آن نیز مرقوم است، جامع‌ترین، مستندترین و به نظر ما صحیح‌ترین کتاب در سیرۀ نبوی و تاریخ صدر اسلام است. واقعاً جای چنین کتابی به زبان فارسی در جامعه خالی بود.
امید است اقشار و طبقات مختلف جامعه بهرۀ وافری از این کتاب برده آن را «راهنمایی دقیق» فرا راه زندگی خویش قرار دهند و روح بزرگ و بلند رسول خدا ج را که این کتاب شرح و آینۀ زندگی اوست خشنود و شادمان سازند.
قلم به دست گرفتن و نوشتن در هر موضوعی و پیرامون زندگی هر شخصیتی آسان و روان است؛ اما نوشتن پیرامون زندگی خلاصۀ موجودات، فخر کائنات، سرور دو عالم حضرت محمد مصطفی ج کاری بس‌دشوار و وظیفه‌ای بس‌سنگین است. چون در این وادی، قلم نمی‌تواند وظیفه‌اش را درست انجام دهد و مدح و توصیف آن محبوب کائنات را کماحقه بیان دارد:
لا یمکن الثناء کما کان حقه
بعد از خدا بزرگ توئی قصه مختصر
شایسته است اشعاری از علامه اقبال لاهوری / که تحت عنوان:
«عرض حال مصنف به حضور رحمة للعلمین» سروده است، در اینجا ذکر شود:
ای ظهور تو شباب زندگی
جلوه‌ات تعبیر خواب زندگی
ای زمین از بارگاهت ارجمند
آسمان از بوسۀ بامت بلند
شش جهت روشن ز تاب روی تو
ترک و تاجیک و عرب هندوی تو
از تو بالا پایۀ این کائنات
فقر تو سرمایۀ این کائنات
در جهان شمعِ حیات افروختی
بندگان را خواجگی آموختی
بی‌تو از نابود مندی‌ها خجل
پیکران این سرای آب و گِل
تا دم تو آتشی از گِل گشود
توده‌های خاک را آدم نمود
ذرّه دامنگیر مهر و ماه شد
یعنی از نیروی خویش آگاه شد
تا مرا افتاده بر رویت نظر
از أب و أم گشته‌ای محبوب‌تر
مسلم از سرِّ نبی بیگانه شد
از این بیت الحرم بتخانه شد
از منات و لات و عزّی و هبل
هریکی دارد بتی اندر بغل
ای فروغت صبح اعصار و دهور
چشم تو بینندۀ ما فی الصدور
پردۀ ناموس فکرم چاک کن
این خیابان را ز خارم پاک کن
***
در تاریخ بشر، شخصیت‌های متنوع و مختلفی درخشیده‌اند. قهرمانانی بزرگ، شاعرانی معروف، حاکمان و قدرتمندان، دعوتگران، مصلحان، پیامبران و... و...
هرکدام از آنان در دایرۀ کاری خویش توانسته است تحولی به وجود آورد و جامعه را متأثر کند. ولی چنان تحوّلی که منجی بزرگ عالم بشریت حضرت محمد مصطفی ج در جهان به وجود آورد و بشریت را به گونه‌ای دگرگون ساخت که آثار این دگرگونی تا قیامت باقی است، شخصیتی دیگر اینچنین نبوده و نخواهد بود.
از آنجایی که پیامبر اکرم ج آخرین فرستادۀ خداوند و آیین او آخرین آیین برای جهانیان است، لازم بود شریعت و سنت او نیز برای همیشه محفوظ و مدوّن باقی بماند که ما در باره اهمیت این امر و سیر تاریخی آن، وارد بحث نمی‌شویم، زیرا مؤلف مرحوم در مقدمه، به‌طور مبسوط پیرامون این مطلب بحث نموده است.
آنچه لازم است در اینجا به آن شاره شود این است که کتاب‌های زیادی در طول چهارده قرن چه از سوی مسلمانان و چه از سوی غیر مسلمانان، در باره زندگانی و سیرۀ رحمت عالمیان، منجی بزرگ بشریت، رسول خدا ج به زبان‌های مختلف نوشته شده است و نویسندگان زیادی در نوشته‌های خویش تجزیه و تحلیل‌هایی بیان داشته‌اند.
اما بدون تردید، ظهور «شمس العلماء شبلی نعمانی» در هند و حرکت قلم او پیرامون نوشتن سیرۀ حضرت رسول اکرم ج از معجزات رسول خدا ج به حساب می‌آید. هنگامی که خبر نوشتن چنین کتابی به دست توانای اندیشمند بزرگ، علامه شبلی نعمانی/ در محافل علمی و ادبی هند منتشر شد، شادی و اشتیاق وصف ناپذیری، سراسر جامعه اسلامی هند را فرا گرفت، زیرا شبلی و قلم سحرآمیز او را به خوبی می‌شناختند. شخصیت‌ها و گروه‌های مختلفی برای تأمین هزینه و مخارج آن اعلام آمادگی نمودند. ولی سرانجام، این افتخار نصیب خادمة الشریعة النبویة بانوی تاج الهند حاکم «بوپال» گردید و مبلغ پنجاه هزار روپیه به عنوان هزینۀ اولیه آن پرداخت نمود.