خلاصۀ بحث:
بدین طریق تا زمان وفات رسول اکرم ج مجموعۀ مکتوب و نوشتاری ذیل ترتیب داده شد و مهیّا گردید:
۱- احادیثی که حضرت عبدالله بن عمر، حضرت علی، حضرت انس و غیره، ش نوشته بودند [۲۳].
۲- احکام و معاهدات تحریری (در صلح حدیبیه و غیره) و فرامینی که آن‌حضرت ج به‌سوی سران قبایل فرستاده بودند [۲۴].
۳- نامه‌هایی که رسول اکرم ج به سلاطین و حکام نوشته بودند [۲۵].
۴- اسامی یک هزار و پانصد نفر از اصحاب.
پس از رسول اکرم ج این مجموعۀ تحریری به حدّی رشد و ترقی کرد که (قبل از حکومت عباسیان) و بعد از قتل ولید بن یزید، هنگامی که دفاتر احادیث و روایات، از کتابخانه ولید منتقل شدند، فقط تألیفات و کتب روایی امام زهری / به قدری بودند که بر پشت الاغ‌ها و اسب‌ها حمل گردیدند [۲۶].
[۲۳] بخاری ۱ / ۲۱، ۲۲ صحیفۀ: علی وکتابة الرجل من الیمن. [۲۴] سنن ابن ماجه ۱ / ۱۵۵ / ۱۶۵. [۲۵] بخاری ۱ / ۱۵. [۲۶] تذکرة الحفاظ امام ذهبی، تذکره امام بخاری.