اصول تألیف و روش ترتیب این کتاب
حالا وقت آن فرا رسیده که اصول و قواعدی را که در تألیف این کتاب به کار برده شده است را بیان نماییم:
۱- آنچه در بارۀ وقایع سیره در قرآن مجید مذکور است، بر سایر مطالب مقدم ذکر کردهایم؛ این قطعاً ثابت است که در باره بسیاری از وقایع، در قرآن مجید تصریحات و اشاراتی وجود دارد که مباحث اختلافی را حل میکند، اما اهل فن به آیات قرآنی در این باره توجه نمودند، لذا آن مباحث هم به صورت لا ینحل باقی ماند.
۲- بعد از تقدم وقایع قرآن مجید رتبۀ حدیث مورد نظر است. در مقابل احادیث صحیحه روایات سیره ترک شدهاند؛ وقایع و جریانات را در کتب حدیث در جاهایی جستجو میکنند که از لحاظ عنوان و موضوع باید وجود داشته باشند و چون در آن جاها روایتی نیابند، از روایات کمرتبه استفاده میکنند. حال آنکه در کتب احادیث وقایع بسیار مفصل در جاهایی بهطور ضمنی در روایت ذکر میشوند و چنانچه از تلاش و تحقیق وسیع و گسترده استفاده شود، در بارۀ تمام وقایع مهم در خود صحاح سته روایات و منابع زیادی بدست میآید. بزرگترین امتیاز کتاب ما این است که بیشتر وقایع مفصل را از کتب حدیث گردآورده بیان نمودهایم، امری که از نظر سیرهنگاران بهطور کلی دورمانده است.
۳- در بارۀ وقایع روزمره و عمومی به روایات عمومی ابن هشام و طبری توجه شده است، ولی وقایعی که اندک اهمیتی داشته باشند، نسبت به آنها از نقد و تحقیق استفاده شده و در حد ممکن، تحقیق و بررسی صورت گرفته است. برای این نیاز مهم و خاص اینگونه اقدام کردیم که نخست اسامی تمام راویان ابن هشام، ابن سعد و طبری را که تعداد آنان بیش از هزاران نفر است، مشخص کرده سپس از کتب اسماء الرجال جدول جرح و تعدیل آنها را تهیه نمودیم تا در مورد هر روایتی که نیاز به تحقیق باشد، این کار به آسانی انجام گیرد.
۴- نواقصی که تفصیل آنها ذکر گردید، در حد ممکن اصلاح شدهاند.
***