دیباچه علامه سید سلیمان ندوی
کتاب «سیرة نبوی» که آوازۀ آن سراسر سرزمین هند را فرا گرفته بود و مشتاقان آن از حدود هفت سال انتظار آن را می‌کشند، اینک پس از هفت سال جلد اول آن تقدیم می‌گردد.
من امروز احساس مسرّت و شادی زیاد می‌کنم و قلباً مطمئن هستم که مسئولیتی را که استاد بزرگوار (علامه شبلی نعمانی /) در لحظات آخر زندگی به من سپرده بود، از قسمتی از آن دارم سبک‌بار می‌شوم.
شادم از زندگی خویش که کاری کرده‌ام
ولی در کنار این اطمینان و شادی این منظرۀ تأسف‌آور و حسرت‌ناک نیز در معرض دیدگانم قرار دارد که مؤلف مرحوم موفق نشد ثمرۀ محنت و زحمات جانکاه چهارسالۀ خویش را با دستان خود تقدیم جامعه نماید و دسته گل‌های محبت و حسن عقیدت را که از هزاران چمن‌کده گرد آورده است بر آستان نبوت نثار کند.
مؤلف مرحوم پس از نوشتن کتاب «الفاروق» به فکر افتاد تا کتابی جامع در سیرة پیامبر اکرم ج بنگارد، چنانکه در سال ۱۳۲۳ هجری قمری بخش مختصری از آن را یعنی تا مبحث غزوه احد به رشته تحریر درآورد و ادامه کار بنابه بروز مشکلاتی متوقف شد. از سوی دیگر جامعه هند با شور و شوق وصف‌ناپذیری در انتظار آن به‌سر می‌برد. سرانجام، در سال ۱۳۳۰ هجری قمری مؤلف مرحوم تصمیم قاطع به تحمل بار این مسؤولیت گرفت و با توجه به برآورد، هزینه انجام کار، تأمین هزینه پنجاه هزار روپیه‌ای به جامعه اسلامی هند پیشنهاد گردید که هزاران نفر برای تأمین این هزینه چه از طبقه ثروتمندان و چه از طبقه فقرای جامعه اعلام آمادگی نمودند. ولی این سعادت اخروی و افتخار جاودانی برای خادمة الملة النبویة، مخدومة الأمة المحمدیة نواب سلطان جهان بانوی تاج الهند حاکم «بوپال» متع الله المسلمین به طول بقائها و دوام ملک‌ها، مقدر بود. چنانکه او از دیگران سبقت گرفت و زمینۀ فراغ بال سیره‌نگار نبوت را برای نگاشتن سیرۀ بزرگ نبوی فراهم آورد.بدون تردید، در تاریخ اسلام بانوان زیادی بوده‌اند که خدمات بزرگی را انجام داده‌اند، ولی قطعاً مورخان در آینده این خدمت را جزو شاهکارهای مهم یک زن مسلمان قرار خواهند داد، زیرا ارتباط مستقیم با تاریخ و زندگی ذات گرامی رسول اکرم ج ، بزرگترین تاریخ‌ساز جهان دارد.
آنچه مؤلف مرحوم به‌عنوان مسوّده (پیش‌نویس) آماده کرده بود، درجاهایی از آن علامت‌گذاری شده بود و منظور مؤلف این بوده که طبق روش مورخان قدیم، وقایع براساس سال نوشته شوند و در پایان هر سال، وقایع و حوادث جزئی تحت عنوان «وقایع متفرقه» نوشته شوند، چنانکه بر همان منوال تا سال چهارم هجری با قلم خویش نوشتند. هنگامی که این امانت به بنده سپرده شد من نیز همانگونه عمل کردم. ارجاعات بعضی از پاورقی‌ها و منابع استنادی باقی مانده بود، آن‌ها را نیز تهیه و یادداشت نمودم. با این وصف احتیاط کامل نمودم تا الفاظ و عبارات بنده با الفاظ و عبارات مؤلف آمیخته نشوند و مواردی که بر عبارات مؤلف اضافه نمودم و یا توضیحاتی از جانب خویش آوردم، آن‌ها را داخل پرانتز قرار دادم.
نخست می‌خواستم جلد اول تا تاریخ وفات رسول اکرم ج امتداد یابد، ولی بعداً متوجه شدم که ضخامت آن زیاد می‌شود، آنگاه جلد اول تا بحث غزاوت تداوم یافت و جلد دوم مشتمل بر مباحث «اسلام امنیت را به ارمغان آورد، گسترش اسلام، وفات رسول اکرم و اخلاق گرامی ایشان»، مستقل گردید.
از خداوند متعال امیددارم توفیق چاپ و نشر این کتاب را عنایت فرماید.
حسبي الله ونعم الوکيل
سید سلیمان ندوی
دارالمصنفین اعظم‌گره
۲۰ ربیع الثانی ۱۳۳۹ هجری قمری