امتیازات و ویژگی‌های این کتاب
همچنان که ذکر شد، شخصیت شبلی نعمانی به عنوان مؤلف این کتاب و علامه سیدسلیمان ندوی به عنوان تکمیل‌کنندۀ آن، یک امتیاز بزرگ به حساب می‌آید. علاوه بر این، کتاب سیرة النبی (فروغ جاویدان) امتیازات و مختصاتی دارد که تا به حال هیچ کتابی در سیرۀ نبوی دارای این مختصات نبوده است.
خود علامه شبلی نعمانی در مقدمۀ کتاب نسبت به آن چنین مرقوم می‌دارد:
«بزرگترین امتیاز کتاب ما این است که بیشتر، وقایع مفصل را از کتب حدیث گردآورده بیان نموده‌ایم، امری که از نظر سیره‌نگاران به‌طور کلی دور مانده است».
معمولاً سیره‌نگاران برای تهیۀ منابع کتاب خویش به کتب سیره و تاریخ مراجعه می‌کنند و توجه به این ندارند که بخش اعظم سیره در کتب حدیث موجود است، از این‌رو به کتب حدیث توجهی نمی‌نمایند. این ابتکار و ویژگی منحصر به فرد است که علامه شبلی برای تهیه کتاب سیرة النبی، مجموعۀ حدیث را مورد بررسی قرار داده و بخشی عظیم از مطالب آن را از حدیث گرد آورده است.
از دیگر امتیازات این کتاب تحلیل و تجزیه دقیق و منصفانۀ مسایل است که با نظر تحقیقی تحلیل و نتیجه‌گیری صورت می‌گیرد و خواننده ضمن مطالعه و خواندن کتاب، با درس‌ها و مطالب آموزنده‌ای آشنا می‌شود و در طی بیان وقایع و مراحل مختلف، خود را همراه با آن‌ها احساس می‌کند.
ویژگی دیگر کتاب این است که مؤلف گرامی هنگام تألیف کتاب سعی نموده افکار و اندیشه‌های مستشرقین را در این باره مطالعه و مورد نقد و رد قرار دهد. برهمین اساس، تعداد زیادی از کتب خاورشناسان را مورد بررسی و مطالعه قرار می‌دهد، چنانکه لیستی از آن‌ها را نیز ارائه نموده است و از جهتی، این کتاب پاسخ دندان‌شکنی به نوشته‌های زهرآگین و مغرضانۀ مستشرقان است که پیرامون زندگانی رسول خدا ج نگاشته‌اند.
یکی دیگر از امتیازات بزرگ این کتاب این است که معمولاً سیره‌نگاران کتاب‌های سیرۀ خویش را با بیان مغازی و سرایا به پایان می‌رسانند و همین مباحث را «سیره» می‌نامند. در حالی که هدف اصلی از نوشتن «سیره» پاسخ و توضیح دو سؤال است:
۱- پیامبر اسلام چه کسی بود و چه خصوصیاتی داشت؟
۲- چه پیام و ارمغانی برای بشریت آورده است؟
سیره‌نگاران با نوشتن کتب سیرۀ خویش به پرسش اول پاسخ داده‌اند و معمولاً وارد بحث برای پاسخ به پرسش دوم نشده‌اند. کتاب «فروغ جاویدان» پاسخ کاملی به هردو سؤال فوق است. سه جلد اول، پاسخ و توضیح سؤال اول است و چهار جلد آخر پاسخ سؤال دوم است.
بنابراین، می‌توان ادعا کرد: این کتاب، دایرة المعارف بزرگی در سیره نبوی است. علامه شبلی نعمانی در یکی از نامه‌های خویش خطاب به مولانا حبیب الرحمن خان شروانی در این باره چنین مرقوم می‌دارد:
«قصد دارم تمام مباحث در «سیرة النبی» ذکر شود، یعنی تحقیق کاملی پیرامون مسایل مهم و نگاهی عمیق بر قرآن کریم، خلاصه، سرفاً «سیره» نباشد، بلکه یک دایرة المعارف باشد و نام آن نیز «دائرة المعارف النبویة» مناسب است. گرچه نام طولانی است ولی هنوز تصمیم قطعی برای این نام‌گذاری نگرفته‌ام» [۲].
[۲] سیرة النبی ۵ / ۸ به نقل از مکتوبات شبلی / ۱۰۴.