نتایج جنگ بدر
غزوۀ بدر بر روی مسایل مذهبی و ملی تأثیرهای مختلفی بر جای گذاشت و در واقع این اولین قدم رشد و ترقی اسلام بود. تمام سران و بزرگان قریش که مانند سدّی آهنین در مقابل رشد اسلام قرار داشتند، از بین رفته و نابود شدند. با کشته‌شدن عتبه و ابوجهل، تاج ریاست قریش بر سر ابوسفیان گذاشته شد و از آن زمان در حقیقت، حکومت اموی آغاز گردید، ولی قدرت و توان واقعی قریش از میان رفته بود. عبدالله بن ابی بن سلول تا آن موقع در مدینه علناً کافر بود، اما بعد از غزوۀ بدر ظاهراً اسلام آورد. گرچه تمام عمر به صورت منافق بهسر برد و در همان حالت نیز وفات کرد. قبایل عرب با مشاهدۀ این وقایع و پیروزی مسلمانان، گرچه تسلیم نشدند، ولی تکان خورده و مرعوب گشتند. همزمان با این تحولات مثبت، یک سری تحولات منفی نیز روی داد.
با یهودیان پیمان بسته شده بود که آن‌ها در هرحال، همیشه بی‌طرف خواهند ماند، ولی این فتح بزرگ آتش کینه را در سینه‌هایشان شعله‌ور ساخت و نتوانستند آن را تحمل کنند. چنانکه شرح این مطلب در بیان تفصیل وقایع یهود ذکر خواهد شد. قریش قبلاً فقط برای «حضرمی» ماتم و عزا می‌گرفتند، ولی بعد از غزوۀ بدر، تک تک خانه‌های قریش ماتمکده شد و برای گرفتن انتقام خون کشته‌شدگان بدر، کودکان مکه نیز بی‌تاب و بی‌قرار بودند. چنانکه غزوۀ «سویق» و غزوۀ «اُحُد» مظهر همین جوششِ گرفتن انتقام بودند.
*****