بیعت عمومی با ابوبکر صدیقس
روز پس از گردهمایی سقیفه و بیعتی که با ابوبکرسصورت گرفت، مسلمانان برای بیعت عمومی با ابوبکرسجمع شدند؛ عمر فاروقسدر آن روز نقش مهمی در بیعت عموم مسلمانان با ابوبکرسداشت. [۴۵۹]انس بن مالکسمی‌گوید: ابوبکرسیک روز پس از آنکه با وی در سقیفه بیعت شد، برمنبر نشست؛ عمرسبرخاست و پیش از ابوبکرسسخنرانی کرد و پس از حمد و ثنای الهی، چنین گفت: «ای مردم! من دیروز به فکر و اندیشه‌ی خود به شما سخنانی گفتم که نه از آنچه در کتاب خدا یافته‌ام، بود و نه از آنچه رسول‌خدا جبه آن سفارش فرموده‌اند؛ چرا که من چنین می‌پنداشتم که رسول‌خدا جتا آخر درمیان ما می‌مانند و ما را راهبری می‌کنند. [۴۶۰]خداوند متعال، در میان شما کتابی باقی نهاده که مایه‌ی هدایت و ره‌یابی است؛ پس اگر به این کتاب تمسک ورزید، خداوند بلند مرتبه، شما را به راه راست ره می‌نماید؛ همان‌طور که رسول‌خدا جرا هدایت کرده است. خدای متعال، اراده‌ی شما را بر این هماهنگ فرموده تا زمام‌داری امور خویش را به بهترین خود یعنی یار دل‌سوز رسول‌خدا جو کسی که در سفر هجرت با پیامبر جهمراه بود، واگذار کنید؛ پس برخیزید و با ابوبکرسبیعت کنید.» مردم برخاستند و به طور عمومی و همگانی با ابوبکر صدیقسبیعت کردند. ابوبکرسپس از حمد و ثنای الهی چنین فرمود: «ای مردم! مرا در حالی به امارت خویش گماشتید که (گمان نمی‌کنم) بهترین شما باشم؛ پس اگر نیک و درست عمل کردم، یاریم دهید و اگر بد و نادرست رفتار کردم، اصلاحم کنید. صداقت و راستی، (چون) امانت است (که خوب و کامل ادا شده) و دروغ، کمال خیانت؛ کسی که در بین شما ضعیف (و حق‌باخته) است، در نزد من قوی خواهد بود تا به خواست خدا، حقش را به او بازگردانم و هر کس که در میان شما قوی است (و حق دیگران خورده)، در نزد من ضعیف خواهد بود تا به خواست خدا حق را از او بستانم (و به ذی‌حق بازپس دهم.) هیچ قومی، جهاد در راه خدا را ترک نمی‌کنند مگر آنکه خدای متعال، آن‌ها را خوار و ذلیل می‌گرداند و فحشا و بدکاری در هیچ قومی گسترش نمی‌یابد مگرکه خدای متعال، همه‌ی آن‌ها را به بلا و عذابی عمومی گرفتار می‌سازد. از من تا زمانی که از خدا و رسولش اطاعت می‌کنم، فرمان پذیرید و هرگاه از اطاعت خدا و رسول، سرتافتم، نباید از من اطاعت کنید. خداوند، شما را مورد رحمت خود قرار دهد؛ برای نماز برخیزید.» [۴۶۱]
در صحیح امام بخاری/نیز به بیعت عمومی صحابهشبا ابوبکر صدیقساشاره شده است. [۴۶۲]
این خطبه‌ی شکوهمند با آنکه مختصر و کوتاه می‌باشد، از باارزش‌ترین خطبه‌های اسلامی به شمار می‌آید؛ چرا که ابوبکر صدیقسدر آن، به بیان اصول عدالت‌گستری و مهرورزی در تعامل میان حکومت و مردم می‌پردازد و بر این تأکید می‌کند که اطاعت از ولی‌امر و کاردار مسلمانان، منوط به این است که او، فرمان‌بردار خدا و رسول باشد؛ ابوبکر صدیقسدر این خطبه به صراحت، نقش جهاد را در سرافرازی امت بیان می‌فرماید و از فحشا و بدکاری برحذر می‌دارد که مایه‌ی فساد، فروپاشی و ازهم‌گسیختگی جامعه می‌باشد. [۴۶۳]بررسی سخنرانی‌ها و رخدادهای پس از وفات رسول اکرم ج، این زمینه را برای پژوهش‌گر فراهم می‌آورد تا سیمای حکومت اسلامی دوره‌ی خلافت راشده را بهتر بشناسد. آنچه در این پهنه، بیش‌تر جلوه می‌نماید، موارد ذیل است:
[۴۵۹] عصر الخلفاء الراشدین، ص۳۰ [۴۶۰] عمر فاروقسبا این سخنان، به اشتباه خود در روز وفات رسول اکرم جاذعان می‌کند که گفته بود: رسول‌خدا جنمرده‌اند و…. نگاه کنید به: نهایة الارب نویری.(مترجم) [۴۶۱] البدایة و النهایة (۶/۳۰۵) – آن‌گونه که برخی از سیرت‌نگاران، نگاشته‌اند، منظور از نماز در این گفتار ابوبکرس، نماز بر جنازه‌ی رسول‌خدا جاست.(مترجم) [۴۶۲] نگاه کنید به: صحیح بخاری، کتاب الأحکام، شماره‌ی۷۲۱۹ [۴۶۳] التاریخ الإسلامی (۹/۲۸)