افکار و معتقدات:
- به اعتبار اصل آنان ایمان به اللهأدارند.
- آنان به اموریکه دیگر صوفیان عقیده دارند معتقدند که از آنجمله است ایمان به وحدة الوجود (جواهر المعانی ۱/۲۵۹ را مطالعه کنید) وعقیدۀ (فناء) که آن را وحدة الشهود می‌نامند (همچنان جواهر المعانی ۱/۱۹۱ را مطالعه کنید).
- غیب را به دو بخش تقسیم می‌کنند: غیب مطلق که دانستن و علم آن خاص به خداوند است، دوم غیب مقید که آن از بعضی مخلوقات غائب است و از بعض دیگر نیست.
- معتقدند که مشائخ ایشان غیب را می‌دانند چه رسد به پیامبران علیهم السلام که آنان به طریق اولی می‌دانند، دربارۀ شیخ و رهبرشان احمد تجانی می‌گویند: «…از جملۀ کمالات ویسو شدت بصیرت وی و فراست نورانیش، بصیرتی که به مقتضای آن در معرفت احوال همصحبتان و غیره از قبیل ظاهر ساختن چیزهای پوشیده و اخبار از غیبیات و دانستن عواقب امور و حاجات و دیگر اموریکه برین‌ها مرتب می‌شود از مصالح و آفات و دیگر امور واقع شدنی» جواهر المعانی ۱/۶۳ را مطالعه کنید.
- رهبرشان احمد تجانی ادعا می‌کند که وی با پیامبر جملاقات نموده یعنی ملاقات حسی و مادی و با وی مشافهة صحبت نموده، و از پیامبر جدرود «الفاتح لما أغلق» را آموخته است.
- لفظ درود مذکور چنین است: «اللهم صلى على سيدنا محمد الفاتح لما أغلق والخاتم لما سبق، ناصر الحق بالحق الهادي إلى صراطك المستقيم وعلى آله حق قدره ومقداره العظيم»آنان دربارۀ این درود اعتقاداتی دارند که بعضی از آنان را ذکر می‌نماییم:
* پیامبر جبه وی یعنی به احمد تجانی گفته است که یکبار خواندن این درود معادل به شش بار خواندن قرآن است.
* پیامبر جبار دیگری به وی خبر داده و گفته که یکبار خواندن این درود معادل و مساوی به شش هزار بار خواندن قرآن و هر ذکر و دعای بزرگ و کوچک دیگریست (جواهر المعانی ۱/۱۳۶).
* این فضیلت به خداندن این درود حاصل نمی‌شود مگر برای کسی که اجازۀ خواندن داشته باشد، یعنی اجازه‌ای که سلسله وار از احمد تجانی رسیده باشد.
* این درود از جملۀ کلام خداوند متعال است مثل احادیث قدسی «الدرة الفریدة ۴/۱۲۸».
* کسی که ده بار دورد فاتح را تلاوت کند چنان اجر و ثوابی را نصیب می‌شود که اگر شخص عارف بالله [خداشناس و عابد] یک ملیون سال زندگی کند ولی این درود را تلاوت نکند به ثواب واجر آن نمی‌رسد.
* کسی که یکبار این را خواند تمام گناهانش بخشیده می‌شود و هموزن شش هزار تسبیح و ذکر و دعاء برایش پاداش داده می‌شود... «کتاب مشتهی الخارف الجانی ۲۹۹- ۳۰۰».
- یکی از انتقاداتی که بالای شان وارد می‌شود اینست که آنان مطابق میل و دلخواه شان امور کوچک را بزرگ و امور بزرگ را کوچک جلوه می‌دهند که این کار باعث شده تا تکاسل و تهاون در ادای عبادات میان شان شائع کردد و رواج یابد، زیرا آنان اجرها و پاداش‌های بزرگ و زیادی را توسط کم‌ترین عمل که یکی از ایشان انجام می‌دهد، حاصل می‌دانند.
- می‌گویند که برای آنان خصوصیاتی است که ایشان را در روز قیامت از دیگر افراد بشر بالا و بلند می‌سازد، و از آنجمله خصوصیات است:
* سکرات و شداید موت بر آنان تخفیف می‌شود.
* خداوند ایشان را در سایۀ عرش خود سایه می‌کند.
* برای شان برزخی است که خاص خودشان بوده در سایۀ آن زندگی می‌نمایند.
* ایشان [به پندار خود شان] نزد دروازۀ جنت همراه باکسانی که در امن وامان هستند، قرار می‌داشته باشند وهمراه باگروه اول داخل جنت می‌شوند یعنی همراه با محمد جویاران مقرب وی [ش].
* می‌گویندکه پیامبر جاحمد تجانی را ازتوسل به اسماء الله الحسنی منع نموده وبه توسل به درود «الفاتح لما أغلق» امر کرده است؛ واین عقیده مخالف باصریح ایۀ کریمه است ﴿وَلِلَّهِ ٱلۡأَسۡمَآءُ ٱلۡحُسۡنَىٰ فَٱدۡعُوهُ بِهَاۖ﴾[الأعراف: ۱۸۰] یعنی برای خداوندأاسماء حسنی است پس شما وی را توسط همین اسماء حسنی دعاء کنید.
- بر پیامبر جافترا می‌بندند که وی بخشی از وحی پروردگار را که به او وحی شده بود پنهان کرده بود تا آنکه وقت اظهارش فرا رسید وآن را به شیخ شان احمد تجانی اظهار وبیان نمود، که از آن جمله است درود «الفاتح لما أغلق» که قبلا ذکر گردید، این قول مخالف با این گفتۀ خداوندU است: ﴿ٱلۡيَوۡمَ أَكۡمَلۡتُ لَكُمۡ دِينَكُمۡ...﴾[المائدة: ۳] یعنی امروز دینتان را تکمیل نمودم.
- آنان مثل دیگر طرق صوفیه توسل را به ذات پیامبر جوبنده‌های صالح خداوندأجائز می‌دانند، و ازایشان و از شیخ عبد القادر جیلانی و از خود احمد تجانی استمداد می‌جویند، واین کاری است که شریعت خداوند حکیم ازآن منع نموده است.
- در کتب شان القاب صوفیان، بسیار ذکر می‌شود مثل: نجباء، تقباء، ابدال، اوتاد، و کلمه غوث وقطب نزد ایشان مرادف است و آن نزد ایشان عبارت از همان انسان کاملی است که توسط وی خداوند نظام وجود را حفظ می‌نماید.
- می‌گویند: مثلیکه پیامبر جخاتم الانبیاء است احمد تجانی خاتم الاولیاء می‌باشد.
- احمد تجانی می‌گوید: «کسی که مرا دید داخل جنت می‌شود» همچنان می‌گوید: کسی که برایش دیدار وی در روزهای جمعه و دوشنبه حاصل شود داخل جنت می‌شود، و به اتباع خود تأکیدا می‌گوید که خود پیامبر خدا جبرای وی و اتباعش جنت را تضمین نموده که بدون حساب و عقاب به آن داخل شوند.
- از احمد تـجانی نقـل می‌کنند که گفته است«تمام چیزهایى که برای هر عارفی داده شده باشد برای من نیز داده شده است».
- همچنان این قولش را نقل کرده‌اند «اگر گروهی از پیروانش با اقطاب امة محمدجوزن کرده شوند اقطاب برابر با یک موی یک فرد ایشان نمی‌شوند چه رسد به خود وی».
- و این قولش نیز: تمام اولیائی که از دور خلق آدم تا نفخ صور بوده‌اند و می‌باشند این هر دو پای من بر گردن ایشان است.
- ایشان وردی دارند که آن را صبح و بیگاه می‌خوانند، و وظیفه ای که روزی یکبار خوانده می‌شود، صبح ویا بیگاه، و ذکری که روز جمعه بعد از عصر منعقد می‌شود و منتهی به غروب می‌باشد و این ذکر و وظیفه ضرورت به طهارت دارند، ایشان وردهای متعدد دیگری نیز دارند که به مناسبت‌های گوناگون خوانده می‌شوند.
- کسی که وردی را وظیفه گرفت باید به آن ملتزم باشدوجائز نیست که از آن تخلف ورزد، اگر تخلف نمود و ترک کرد هلاک می‌شود و عذاب بزرگ نصیبش می‌گردد.
- احمد تجانی خود را در روز قیامت، در مقام نبوت جا داده است، چون می‌گوید: «روز قیامت برای من منبری از نور گذاشته می‌شود، و منادی ندا درمیدهد و آن ندا را تمام کسانی که در موقف‌اند می‌شنوند: ای اهل موقف این همان پیشوای شما است که از وی استمداد می‌جستید بدون اینکه بدانید» الافادة الاحمدیة ص ۷۴ را نظر کنید.