ریشه‌های فکری و اعتقادی:
- مهدی در ادعای مهدیت خود که زمین را پر از عدل وعدالت می‌نماید بعد از آن که پر از ظلم وستم شده بود، و در تاکیدش براهمیت رسیدن نسبش به حسن بن علیب، و در مفکورۀ عصمت و امام معصوم، از شیعه متأثر بود.
- از دعوت امام محمد ابن عبد الوهاب نیز اشیاء ذیل را اخذ نموده بود: ضرورت اخذ مستقیم از قرآن و سنت، باز کردن دروازۀ اجتهاد، و مبارزه در مقابل آبادی‌های قبرها.
- مفکورۀ تصوف نقش مهمی در شخصیت و طریقۀ مهدی داشت.
- از جمال الدین افغانی و از محمد عبده که با افکار دعوتگرانه‌اش به سوی آزاد سازی کشورهای اسلامی از استعمار اروپائی و وحدت آنان و ضرورت تطبیق شریعت در زندگی مسلمانان، اتصال و ارتباط داشت، نیز اشیائی را اخذ نموده است.
- مهدی به حادثات و واقعات جاری در مصر نیز نزدیک بود، خصوصا به حرکت احمد عرابی که به سوی آزادی و استقلال از سیطرۀ انگلیس دعوت می‌نمود.