١- احکام آب‌ها
١- عن أبي هُرَيْرَة رضي الله عنه قال: قال رسولُ الله صلى الله عليه وآله وسلم في البَحْرِ: «هُوَ الطّهُورُ ماؤُه الحِلُّ مَيْتَتُهُ». أخرجهُ الأربعةُ وابنُ أبي شَيْبَةَ واللفظُ لَهُ، وصححهُ ابنُ خُزيمةَ والترمذي، ورواه مالك والشافعي وأحمد.
١- از ابوهریره رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلى الله علیه وآله وسلم در مورد دریا فرمود: «آب آن پاک، و مردار (ماهیان و... که خود به خود مرده‌اند) آن حلال است».
این حدیث را صاحبان سنن اربعه و ابن ابی شیبه روایت کرده‌اند، و این لفظ ابن ابی شیبه است، و ابن خزیمه و ترمذی این حدیث را صحیح دانسته‌اند، و امام مالک، شافعی و احمد نیز این را روایت کرده‌اند.
٢- وعَنْ أبي سعيد الخُدْرِي رضي الله عنه قال: قال رَسُولُ الله صلى الله عليه وآله وسلم: «إنَّ المَاءَ طَهُورٌ لا يُنَجِّسُهُ شيءٌ». أخرَجَهُ الثلاثةُ وصَححهُ أحمدُ.
٢- از ابو سعید خدری رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلى الله علیه وآله وسلم فرمود: «آب پاک کننده است و هیچ چیز آن را نجس نمی‌کند».
«ثلاثه» آن را روایت کرده‌اند، و احمد آن را صحیح دانسته است.
٣- وعن أبي أُمَامَةَ الباهليّ رضي الله عنه قال: قال رسول الله صلى الله عليه وآله وسلم: «إنَّ الماءَ لا يُنَجِّسُهُ شيءٌ إلَّا ما غلبَ على رِيحهِ وطَعْمِهِ ولَوْنِهِ».
أخرجهُ ابنُ ماجهْ وضعَّفَهُ أبو حاتم.
وللبيهقي: «الماءُ طَهُورٌ إلَّا إنْ تَغَيَّرَ رِيحُهُ أو طَعْمُهُ أوْ لَوْنُهُ بِنَجَاسَةٍ تَحْدُثُ فيهِ».
٣- از ابو امامه باهلی رضی الله عنه روایت است که رسول الله فرمود: «هیچ چیز آب را نجس نمی‌کند، مگر آبی که نجاست بر بو، مزه و رنگ آن غلبه کند». این حدیث را ابن ماجه روایت کرده است، و ابو حاتم آن را ضعیف دانسته، و در روایت بیهقی آمده: «آب پاک کننده است بجز آن آبی که بو یا مزه یا رنگش با نجاستی که درآن افتاده است، تغییر کند».
٤- وعن عبد الله بن عُمر رضي الله عنهمَا قال: قال رسول الله صلى الله عليه وآله وسلم: «إذا كانَ الماءُ قُلّتين لَمْ يَحْمِلِ الخَبَثَ». وفي لَفْظ: «لم يَنْجُسْ». أخرجه الأربعة وصحّحهُ ابن خزَيْمَةَ وابنُ حِبّانَ والحاكِمُ.
٤- عبد الله بن عمر رضی الله عنها روایت می‌کند که رسول الله صلى الله علیه وآله وسلم فرمود: «وقتی آب به اندازه قلتین باشد، نجاست را بر داشت نمی‌کند (نجس نمی‌شود)»[١]. «اربعه» روایت کرده‌اند، و ابن خزیمه و ابن حبان و حاکم آن را صحیح دانسته‌اند.
٥- وعن أبي هريرة رضي الله عنه قال: قال رسول الله صلى الله عليه وآله وسلم: «لا يَغْتَسِلْ أَحَدُكُمْ في الماءِ الدَّائِمِ وَهُوَ جُنُبٌ». أخرجه مُسْلِمٌ.
وللبخاريِّ: «لا يَبُولَنَّ أَحَدُكُمْ في الماءِ الدَّائِمِ الذي لا يَجْرِي ثُمَّ يَغْتَسِلُ فيه».
ولِمُسْلِمٍ: «مِنْهُ». ولأبي داوُدَ: «ولا يَغْتَسِلْ فيهِ مِنَ الْجَنَابَةِ».
٥- ابوهریره رضی الله عنه روایت می‌کند که رسول الله صلى الله علیه وآله وسلم فرمود: «یکی از شما در حالی که جنب است در آب ایستاده، غسل نکند».
مسلم روایت کرده است.
و در روایت بخاری آمده: «یکی از شما، در آب ایستاده‌ای که جاری نیست، ادرار نکند که سپس در آن غسل می‌کند».
و در روایت مسلم آمده: «از آن غسل می‌کند».
و در روایت ابو داود آمده: «در آن غسل جنابت نکند».
٦- وعن رَجُلٍ صَحِبَ النبيَّ صلى الله عليه وآله وسلم قال: نَهَى رسولُ الله صلى الله عليه وآله وسلم: أنْ تَغْتَسِلَ المَرْأةُ بفَضْلِ الرَّجلِ أوِ الرَّجُلُ بِفَضْلِ المرأةِ ولْيَغْتَرِفَا جَميعاً. أخرجهُ أبو داودَ والنّسائيُّ وإسْنَادُهُ صحيحٌ.
٦- مردی از اصحاب پیامبر صلى الله علیه وآله وسلم روایت می‌کند که: پیامبر صلى الله علیه وآله وسلم از این که زن با آب باقی مانده از غسل مرد و یا مرد با آب باقی مانده از غسل زن، غسل کند، نهی کرده است[٢]، و باید با هم از ظرف آب بردارند. ابو داوود و نسائی روایت کرده‌اند، و اسناد آن صحیح است.
٧- وعن ابن عباس رضي الله عنهما: أنَّ النبيَّ صلى الله عليه وآله وسلم كانَ يَغْتَسِلُ بِفَضْلِ مَيْمُونَةَ رضي الله عنها. أخرجه مسلمٌ.
ولأصحابِ السُّنن: اغْتَسَل بَعْضُ أَزْواجِ النبيِّ صلى الله عليه وآله وسلم في جَفْنَةٍ، فَجَاءَالنبی صلى الله عليه وآله وسلم لِيغْتَسِلَ مِنْها، فَقَالَتْ له: إنِّي كُنْتُ جُنُباً، فقالَ: «إنَّ الماءَ لا يَجْنُبُ». وصححه الترمذي وابنُ خُزَيْمَةَ.
٧- از ابن عباس رضی الله عنهما روایت است که: پیامبر صلى الله علیه وآله وسلم با آب باقی مانده از غسل میمونه (همسرش) غسل می‌کرد. مسلم روایت کرده است. و اصحاب سنن روایت کرده‌اند که: یکی از زنان پیامبر صلى الله علیه وآله وسلم در طشتی غسل کرد، سپس پیامبر صلى الله علیه وآله وسلم آمد؛ تا با آب باقی مانده غسل کند، او به پیامبر صلى الله علیه وآله وسلم گفت: من جنب بودم (و از آن آب غسل کردم) پیامبر صلى الله علیه وآله وسلم فرمود: «آب جنب نمی‌شود».
ترمذی و ابن خزیمه این حدیث را صحیح دانسته‌اند.
٨- وعن أبي هريرة رضي الله عنه قال: قال رسول الله صلى الله عليه وآله وسلم: «طُهُورُ إناءِ أحدِكُمْ إذا وَلَغَ فيه الكَلْبُ أن يَغْسِلَهُ سَبْعَ مَرَّاتٍ، أُولاهُنَّ بالتُّرابِ».
أخْرَجَهُ مُسْلِمٌ. وفي لَفظٍ لَهُ: «فَلْيُرِقْهُ». وللترمذيِّ: «أُخْراهُنَّ أوْ أُوْلاهُنَّ بالتراب».
٨- ازابوهریره رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلى الله علیه وآله وسلم فرمود: «ظرف شما را که سگ لیس زده است؛ به این صورت پاک می‌شود که هفت مرتبه آن را بشویید، بار اول با خاک». مسلم روایت کرده است.
و در روایتی دیگر آمده: «باید آن (آب یا چیزی) را (که در آن ظرف است)، بریزید». و در روایت ترمذی آمده: «مرتبه آخر یا اوّل را با خاک بشویید».
٩- وعن أبي قَتَادَةَ رضي اللَّهُ عَنْهُ أنَّ رسولَ اللَّهِ صلى الله عليه وآله وسلم قَالَ في الهِرَّةِ: «آن‌ها ليْسَتْ بِنَجَسٍ، إنّمَا هي مِنْ الطَّوَّافين علَيْكُمْ». أخرجه الأربعة وصحّحهُ الترمذي وابنُ خُزَيْمَةَ.
٩- از ابو قتاده روایت است رسول الله صلى الله علیه وآله وسلم درباره‌ی گربه فرمود: «آن (گربه) نجس نیست؛ بلکه از حیواناتی است که دور و بر شما (درخانه‌هایتان) می‌چرخند». اربعه آن را روایت کرده‌اند و ترمذی و ابن خزیمه آن را صحیح دانسته‌اند.
١٠- وعَنْ أنَسِ بن مالك رضي الله عنه قال: جاء أعْرَابِيٌّ فَبَالَ في طَائِفَةِ المَسْجِدِ، فَزَجَرَهُ النّاسُ، فَنَهَاهُمُ النَّبِيُّ صلى الله عليه وآله وسلم، فَلَمَّا قضى بَوْلَهُ أمرَ النبيُّ صلى الله عليه وآله وسلم بذَنُوبٍ مِنْ ماءٍ فَأُهْرِيقَ عليْهِ. مُتّفَقٌ علَيْهِ.
١٠- انس بن مالک رضی الله عنه روایت می‌کند که: صحرانشینی (اعرابی) آمد و در قسمتی از مسجد ادرار کرد، پس مردم او را توبیخ کردند، پیامبر خدا صلى الله علیه وآله وسلم آن‌ها را از این کار منع کرد، آنگاه که ادرارش تمام شد، پیامبر صلى الله علیه وآله وسلم دستور داد دلوی آب بر آن محل بریزند. متفق علیه.
١١- وعن ابن عُمَرَ رضي الله عنهُمَا قال: قال رسول الله صلى الله عليه وآله وسلم: «أُحِلّتْ لَنَا مَيْتَتَانِ وَدَمَانِ، فأمّا المَيْتَتَانِ: فالجَرَادُ والحُوتُ، وأمّا الدَّمَانِ: فالكَبِدُ والطحَالُ». أخرجه أحمد وابنُ ماجَهْ، وفيه ضعف.
١١- ابن عمر رضی الله عنهما روایت می‌کند که رسول الله صلى الله علیه وآله وسلم فرمود: «دو نوع مردار و دو نوع خون برای ما حلال شده‌اند؛ دو مردار عبارتند از: ملخ و ماهی، و دو نوع خون جگر و سپرز است».
احمد و ابن ماجه روایت کرده‌اند، و در این روایت ضعف وجود دارد.
١٢- وعن أبي هريرة قالَ: قالَ رسولُ الله صلى الله عليه وآله وسلم: «إذا وقَعَ الذُّبَابُ في شرَابِ أحَدِكُمْ فَلْيَغْمِسْهُ، ثمَّ ليَنْزِعْهُ فإنَّ في أحَدِ جَنَاحَيْهِ دَاءً، وفي الآخَرِ شِفَاءً». أخرَجَهُ البخاريُّ وأبو داود، وزادَ: «وإنّهُ يَتَّقِي بجَنَاحِهِ الذي فيهِ الدَّاءُ».
١٢- از ابو هریره رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلى الله علیه وآله وسلم فرمود: «هر گاه مگس در نوشیدنی شما افتاد، باید آن را در نوشیدنی فرو برد، سپس آن را بیرون اندازد؛ زیرا در یکی از بال‌هایش بیماری و در دیگری شفاء است». بخاری و ابو داوود روایت کرده و افزوده: «زیرا بالی که در آن پاد زهر است، خود را نگه می‌دارد». [٣]
١٣- وعن أبي واقد الليْثيِّ رضي الله عنه قالَ: قالَ رسول الله صلى الله عليه وآله وسلم: «مَا قُطِعَ مِنَ الْبَهيمَة، وهيَ حَيّةٌ، فهُوَ مَيِّتٌ». أَخْرَجَهُ أَبو داودَ والتِّرْمِذيُّ، وحَسّنَهُ واللفظُ لَهُ.
١٣- از ابو واقد اللیثی رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلى الله علیه وآله وسلم فرمود: «آنچه از حیوان در حال زنده بودنش بریده شود، مردار (و حرام) بشمار می‌رود». ابو داوود و ترمذی روایت کرده و آن را حسن دانسته است، و این لفظ ترمذی است.
[١] توضیح: معنای «لم یحمل الخبث» و «لم ینجس» که در روایت آمده یکی است. و علما می‌گویند: قله، ظرفی است که با آن از چاه آب می‌کشند و قلتین برابر با پنج مشک آب است. (ر.ک فتح العلام شرح بلوغ المرام. مترجم).
[٢] این نهی تنزیهی است. ر. ک به فتح العلام (مترجم).
[٣] بنابراین با فرو بردن بال دیگرش از میکروبی که در بال بیمارش است، می‌توان خود را از آن حفظ نمود.