١- روزه‌های مستحبی، وروزه‌هایی که روزه‌ی آن نهی شده است
٥٥٢- عَنْ أَبي قَتَادة الأنصاري رضي اللَّهُ عنهُ أَنَّ رسول الله صلى الله عليه وآله وسلم سُئلَ عنْ صوم يوْمِ عرفة فقال: «يُكفِّر السّنةَ الماضية والباقية» وسئل عَنْ صَوْم يوْم عاشُوراءَ فقال: «يُكفِّر السّنَة الماضية» وسُئل عنْ صوْم يوْم الاثنين فقال: «ذلك يوْمٌ وُلدتُ فيهِ ويوم بُعِثت فيه أَوْ أُنْزلَ عليِّ فيه». رواهُ مسلمٌ.
٥٥٢- ابو قتاده انصاری رضی الله عنه می‌گوید: درباره روزه‌ی، روزه عرفه از رسول خدا صلى الله علیه وآله وسلم سوال شد. فرمود: «موجب کفاره گناهان سال گذشته و آینده می‌شود» درباره روزه‌ی روز دو شنبه سوال شدند، فرمود: «در آن روز متولد شدم، و در آن روز مبعوث شدم و در آن روز بر من وحی نازل شده است». مسلم روایت کرده است.
٥٥٣- وعنْ أبي أَيوب الأنصاريِّ رضي اللَّهُ عَنْهُ أنَّ رسولَ اللَّهِ صلى الله عليه وآله وسلم قال: «منْ صامَ رمضان ثمَّ أَتْبَعهُ ستّاً منْ شوَّال كانَ كصيام الدَّهر». رواهُ مُسلمٌ.
٥٥٣- ابو ایوب انصاری رضی الله عنه روایت می‌کند که رسول خدا صلى الله علیه وآله وسلم فر مود: «کسی که رمضان را روزه گیرد، سپس در پی آن (بعد از عید) شش روز از شوال روزه بگیرد، مانند روزه دهر (تمام عمر) است». مسلم روایت کرده است.
٥٥٤- وعن أَبي سعيد الخدري رضي الله عنهُ قال: قال رسول الله صلى الله عليه وآله وسلم: «ما من عبْدٍ يَصُوم يوْماً في سبيل الله إلا باعد الله بذلك اليومْ عنْ وجههِ النّار سبعين خريفاً» مُتّفقٌ عليه واللفظ لمسلمٍ.
٥٥٤- از ابو سعید خدری رضی الله عنه روایت است که رسول خدا صلى الله علیه وآله وسلم فرمود: «هیچ بنده ای نیست که یک روز در راه خدا (جهاد) روزه بگیرد؛ مگر اینکه خداوند در برابر آن روز به فاصله هفتاد سال آتش جهنم را از چهره‌اش دور می‌کند». متفق علیه و این لفظ مسلم است.
٥٥٥- وعنْ عائشة رضيَ الله عنّها قالتْ: كانَ رسولُ الله صلى الله عليه وآله وسلم يصُوم حتى نقولَ لا يُفطر ويفُطر حتى نقول لا يصوم وما رأيْت رسول الله صلى الله عليه وآله وسلم اسْتَكْمَل صيامَ شهر قطُّ إلا رمضَانَ ومَا رَأَيْتُهُ في شهرٍ أَكْثر مِنْهُ صياماً في شَعبانَ. مُتّفقٌ عَلَيْه واللفظ لمسْلمٍ
٥٥٥- عایشه رضی الله عنها می‌گوید: رسول خدا صلى الله علیه وآله وسلم آن قدر پیاپی روزه می‌گرفت که ما گفتیم؛ افطار نمی‌کند و گاهی آنقدر افطار می‌کرد که می‌گفتیم؛ روزه نمی‌گیرد. و من هرگز ندیدم رسول خدا صلی الله علیه و سلم ماهی را کامل روزه گیرد، بجز ماه رمضان، و هیچ ماهی را نمی‌دیدم که به اندازه ماه شعبان روزه بگیرد. متفق علیه و این لفظ مسلم است.
٥٥٦- وعنْ أَبي ذرٍّ رضي الله عنْه قال: أمَرَنا رسولُ الله صلى الله عليه وآله وسلم أَنْ نَصُوم من الشهر ثلاثةَ أَيّام: ثلاثَ عشرة وأَرْبع عشرة وخمسَ عشرة. رواه النسائيُّ والتِّرمذيُّ وصحّحه ابن حبّانَ
٥٥٦- ابوذر رضی الله عنه می‌گوید: رسول الله صلی الله علیه وآله و سلم به ما دستور داد که از هر ماه سه روز روزه بگیریم، روزهای سیزدهم، چهاردهم و پانزدهم. نسایی و ترمذی روایت کرده‌اند، ابن حبان صحیح دانسته است.
٥٥٧ - وَعَنْ أَبي هُرَيْرة رضيَ الله عَنْهُ أَنَّ رسول الله صلى الله عليه وآله وسلم قالَ: «لا يحلُّ للمرْأَةِ أَنْ تصومَ وزوْجها شاهدٌ إلا بإذْنهِ». مُتفقٌ عَلَيْهِ واللفظُ للبُخاري زَادَ أَبو داود: «غَيْرَ رَمضانَ»
٥٥٧- ابو هریره رضی الله عنه می‌گوید: پیامبر خدا صلى الله علیه وآله وسلم فرمود: «برای زن جایز نیست که هنگام حضور شوهرش بدون اجازه وی روزه (نفلی) بگیرد». متفق علیه، واین لفظ بخاری است، وابو داود افزوده: «غیر از رمضان»
٥٥٨- وَعَنْ أَبي سعيد الْخُدرِيِّ رضي الله عنهُ أنَّ رسول الله صلى الله عليه وآله وسلم نَهَى عَنْ صيام يَوْمَيْن: يَوْم الْفطْر وَيَوْمِ النّحْر. مُتّفقٌ عَلَيْهِ
٥٥٨- از ابو سعید خدری رضی الله عنه روایت است که رسول خدا صلی الله علیه وآله و سلم از روزه‌ی دو روز عید فطر و عید قربان نهی کرد. متفق علیه.
٥٥٩ - وَعَنْ نُبَيْشةَ الهُذَليِّ رضي اللَّهُ عنْهُ قالَ: قال رَسُولُ الله صلى الله عليه وآله وسلم: «أَيّامُ أَكْل وشربٍ وذكرِ الله عَزَّ وَجَلَّ». رواهُ مُسْلمٌ.
٥٥٩- از نبیشه هذلی رضی الله عنه روایت است که رسول خدا صلی الله علیه و سلم فرمود: «روزهای تشریق[١٨] روزهای خوردن و نوشیدن و ذکر خداوند متعال است». مسلم روایت کرده است.
٥٦٠- وعن عائشةَ وابن عُمَر رضيَ اللَّهُ عنهم قالا: لم يُرَخّص في أَيّام التّشريقِ أَنْ يُصَمْنَ إلا لِمَنْ لَمْ يَجِدِ الْهَدّيَ. رَواه البُخاريُّ.
٥٦٠- از عایشه و ابن عمر رضی الله عنهم روایت است که گفتند: که در ایام تشریق اجازه روزه گرفتن داده نشده، مگر برای کسی که قربانی نداشته باشد. بخاری روایت کرده است.
٥٦١- وعَن أَبي هُريرة رضي اللَّهُ عَنْهُ عن النبي صلى الله عليه وآله وسلم قال: «لا تخُصّوا ليْلةَ الْجُمعةِ بقيامٍ منْ بين الليالي ولا تخصُّوا يومَ الجُمعة بصيامٍ منْ بين الأيام إلا أن يكونَ في صَوْمٍ يَصُومُهُ أَحدُكم». رواهُ مسلمٌ.
٥٦١- از ابوهریره رضی الله عنه روایت است که پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم فرمود: «از شب‌ها، شب جمعه را به عبادت و از روزها روز جمعه را به روزه گرفتن اختصاص ندهید، مگر آنکه روزه این، روز جمعه در روزهایی قرار گیرد که فرد طبق معمول روزه می‌گیرد». مسلم روایت کرده است.
٥٦٢- وعنهُ أَيضاً رضي الله عنهُ قال: قالَ رسول الله صلى الله عليه وآله وسلم: «لا يصومَنَّ أَحدُكُمْ يَوْم الجمعْة إلا أَنْ يَصُومَ يوْماً قَبْلهُ أَوْ يَوْماً بَعْدهُ». مُتّفقٌ عَلَيه
٥٦٢- و نیز او (ابوهریره) رضی الله عنه روایت است: که رسول خدا صلى الله علیه وآله وسلم فرمود: «هرگز یکی از شما روز جمعه روزه نگیرد؛ مگر آنکه یک روز قبل از آن و یا بعد از آن را روزه بگیرد». متفق علیه.
٥٦٣- وَعَنْهُ أَيضاً رضي اللَّهُ عنهُ أَنَّ رسولَ الله صلى الله عليه وآله وسلم قالَ: «إذا انْتصفَ شعبانُ فلا تصومُوا». رواه الخمْسةُ واستنْكرَهُ أَحْمَدُ.
٥٦٣- و نیز او (ابوهریره) رضی الله عنه روایت است: که رسول خدا صلى الله علیه وآله وسلم فرمود: «هرگاه نیمی از ماه شعبان گذشت؛ دیگر روزه (مستحبی) نگیرید». خمسه رویت کرده‌اند، و احمد این روایت را منکر دانسته است.
٥٦٤- وعن الصَّمّاءِ بنتِ بُسْر رضي الله عنها أَنَّ رَسُول الله صلى الله عليه وآله وسلم قالَ: «لا تَصُومُوا يَوْمَ السبّتِ إلا فيما افْتُرض عليكمْ فإن لم يجد أَحدُكم إلا لحاءَ عِنَبٍ أَوْ عودَ شَجرَةٍ فَلْيَمضُغْها». رواهُ الخمسةُ ورجالهُ ثِقاتٌ إلا أنّهُ مُضْطَربٌ وقد أَنكرهُ مالك وقالَ أَبو داود: هُو مَنسوخٌ.
٥٦٤- از صماء بنت بسر رضی الله عنها روایت است که رسول خدا صلى الله علیه وآله وسلم فرمود: «روز شنبه روزه نگیرید؛ مگر روزهایی که برایتان فرض شده است، اگر کسی در این روز بجز پوست درخت انگور و یا شاخه درخت نیافت، آن را بجود (تا روزه نباشد)». خمسه روایت کرده‌اند، و رجال آن ثقه‌اند، البته مضطرب است، و مالک این روایت را نپذیرفته است، و ابو داود می‌گوید: منسوخ است.
٥٦٥- وعَنْ أُمِّ سَلَمَةَ رضي الله عنها أنَّ رسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وآله وسلم أَكْثرُ ما كان يَصُومُ من الأيامِ يَوْمُ السّبْتِ وَيْومُ الأحدِ. وكانَ يقُولُ: «إنهما يْوما عيدٍ للمشركين وأَنا أُريد أَنْ أُخالفهم». أَخرجهُ النسائيُّ وصححهُ ابنُ خُزيْمَةَ وهذا اللفظُ له.
٥٦٥- ام سلمه رضی الله عنها می‌گوید: رسول خدا صلى الله علیه وآله وسلم از همه روزها بیشتر روز شنبه و روز یکشنبه را روزه می‌گرفت، و می‌فرمود: «این روز عید مشرکان است و من می‌خواهم با آن‌ها مخالفت کنم». نسایی روایت کرده است، و ابن خزیمه صحیح دانسته است و این لفظ اوست.
٥٦٦- وعنْ أْبي هريرة رضي الله عَنْهُ أنَّ النبي صلى الله عليه وآله وسلم نهى عنْ صوم يومْ عَرَفَة بعَرَفةَ. رواهُ الخمسةُ غير الترمذي وصحّحهُ ابْنُ خزيمة والحاكم واستنكرَهُ العُقيليُّ.
٥٦٦- ابوهریره رضی الله عنه می‌گوید: پیامبر صلى الله علیه وآله وسلم از روزه، روز عرفه در عرفه منع، فرمود. خمسه بجز ترمذی روایت کرده‌اند. و ابن خزیمه و حاکم صحیح دانسته و عقیلی منکر دانسته است.
٥٦٧- وعنْ عبد الله بنِ عَمْرو رضي الله عنهما قال: قال رسول الله صلى الله عليه وآله وسلم: «لا صامَ منْ صامَ الأبدَ» متفقٌ عَليه. ولمسْلمٍ منْ حديث أَبي قتادة بلفظ: «لا صام ولا أَفْطر».
٥٦٧- از عبدالله بن عمرو رضی الله عنهما روایت است که رسول خدا صلى الله علیه وآله وسلم فرمود: «کسی که همیشه (پیاپی) روزه می‌گیرد، روزهای برایش نیست». متفق علیه. و در روایت مسلم از قتاده آمده: «نه روزه گرفته و نه افطار کرده است».
[١٨] یازدهم، دوازدهم،و سیزدهم ذیحجه را گویند.