بلوغ المرام من أدلة الأحکام - ترجمه فارسی

٤- احکام وضو

٢٩- عن أبي هريرة رضي الله عنه عن رسول الله صلى الله عليه وآله وسلم أنه قال: «لولا أن أشق على أمتي لأمرتهم بالسواك مع كل وضوء».

أخرجه مالك وأحمد والنسائي، وصححه ابن خزيمة، وذكره البخاري تعليقا.

٢٩- از ابوهریره رضی الله عنه روایت است رسول الله صلى الله علیه وآله وسلم فرمود: «اگر بر امتم دشوار نبود، دستور می‌دادم با هر وضو مسواک بزنند».

مالک، احمد و نسائی روایت کرده‌اند، و ابن خزیمه آن را صحیح دانسته است، و بخاری بصورت معلق این حدیث را ذکر کرده است.

٣٠- وعن حمران مولی عثمان رضي الله عنه: أن عثمان دعا بوضوء فغسل كفيه ثلاث مرات، ثم تمضمض واستنشق واستنثر، ثم غسل وجهه ثلاث مرات ثم غسل يده اليمنى إلى المرفق ثلاث مرات، ثم اليسرى مثل ذلك، ثم مسح برأسه، ثم غسل رجله اليمنى إلى الكعبين ثلاث مرات، ثم اليسرى مثل ذلك، ثم قال: رأيت رسول الله صلى الله عليه وآله وسلم توضأ نحو وضوئي هذا. متفق عليه.

٣٠- حمران مولای عثمان رضی الله عنه می‌گوید: عثمان آب وضو خواست و نخست سه بار کف دست‌هایش را شست و سپس مضمضه کرد (دهانش را شست) واستنشاق (آب در بینی) کرد و بینی‌اش را شست و سپس سه بار صورتش را شست و سه بار به ترتیب دست راست و چپش را تا آرنج شست و سرش را مسح کرد. و بعد از آن سه مرتبه پای راست، و سه مرتبه پای چپش را تا قوزک شست، آنگاه گفت: پیامبر را دیدم که به مانند وضوی من وضو گرفت. متفق علیه.

٣١- وعن علي رضي الله عنه- في صفة وضوء النبي صلى الله عليه وآله وسلم- قال ومسح برأسه واحدة. أخرجه أبو داود وأخرجه الترمذي والنسائي بإسناد صحيح، بل قال الترمذي: إنه أصح شيء في الباب.

٣١- از علی رضی الله عنه روایت است- درباره‌ی روش وضوی پیامبر صلى الله علیه وآله وسلم- که گفت: یک بار سرش را مسح کرد.

ابوداوود، نسائی و ترمذی با اسناد صحیح روایت کرده‌اند، وحتی ترمذی گفته: این حدیث صحیحترین روایت در این مورد است.

٣٢- وعن عبد الله بن زيد بن عاصم رضي الله عنهما - في صفة الوضوء- قال: ومسح رسول الله صلى الله عليه وآله وسلم برأسه فأقبل بيديه وأدبر. متفق عليه.

وفي لفظ لهما: بدأ بمقدم رأسه حتى ذهب بهما إلى قفاه، ثم ردهماحتی رجع إلى المكان الذي بدأ منه.

٣٢- از عبدالله بن زید بن عاصم رضی الله عنه روایت است که - درباره‌ی روش وضوی پیامبر صلى الله علیه وآله وسلم - گفت: پیامبر صلى الله علیه وآله وسلم سرش را مسح کرد، از پیشانی (ابتدای سر) شروع نمود و دست‌ها را تا پشت سر کشید و سپس به طرف جلوی سر بر گرداند. متفق علیه.

و در لفظی دیگر در بخاری و مسلم آمده: از جلوی سرش شروع و دست‌ها را تا گردن برد و سپس دوباره به همان جایی که از آن شروع کرده بود بر گرداند.

٣٣- وعن عبد الله بن عمرو رضي الله عنهما- في صفة الوضوء- قال: ثم مسح برأسه وأدخل إصبعيه السباحتين في أذنيه، ومسح بإبهاميه علی ظاهر أذنيه.

أخرجه أبو داود والنسائي، وصححه ابن خزيمة.

٣٣- از عبدالله بن عمر رضی الله عنه روایت است که - درباره‌ی روش وضوی پیامبر صلى الله علیه وآله وسلم- گفت: سپس سرش را مسح کرد و با دو انگشت سبابه داخل گوش‌ها (را تمیز) نمود و با انگشتان ابهام پشت گوش‌ها را مسح کرد. ابو داوود و نسائی روایت کرده‌اند، و ابن خزیمه این حدیث را صحیح دانسته است.

٣٤- وعن أبي هريرة رضي الله عنه قال قال رسول الله صلى الله عليه وآله وسلم: «إذا استيقظ أحدكم من منامه فليستنثر ثلاثا، فإن الشيطان يبيت على خيشومه». متفق عليه.

٣٤- از ابوهریره رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلى الله علیه وآله وسلم فرمود: «هر گاه یکی از شما از خواب بیدار شد، باید بینی‌اش را سه بار بشوید؛ زیرا که شیطان شب را در خیشوم (آخر بینی) اومی گذراند». متفق علیه.

٣٥- وعنه: «إذا استيقظ أحدكم من نومه فلا يغمس يده في الإناء حتى يغسلها ثلاثا، فإنه لا يدري أين باتت يده». متفق عليه، وهذا لفظ مسلم.

٣٥- از ابو هریره رضی الله عنه روایت است که پیامبر صلى الله علیه وآله وسلم فرمود: «هر گاه یکی از شما از خواب بیدار شد، دست‌هایش را قبل ازاینکه سه باربشوید داخل ظرف (آب) نکند؛ زیرا که او نمی‌داند، شب (هنگام خواب) دستش کجا بوده است (و با چه چیز تماس پیدا کرده است)». متفق علیه و این لفظ مسلم است.

٣٦- وعن لقيط بن صبرة رضي الله عنه قال: قال رسول الله صلى الله عليه وآله وسلم: «أسبغ الوضوء، وخلل بين الأصابع، وبالغ في الاستنشاق إلا أن تكون صائما». أخرجه الأربعة وصححه ابن خزيمة. ولأبي داود في رواية: «إذا توضأت فمضمض».

٣٦- لقیط بن صبرة رضی الله عنه روایت می‌کند که پیامبر صلى الله علیه وآله وسلم فرمود: «وضو را کامل کن، و بین انگشتان را خلال کن و در شستن دهان و بینی مبالغه کن، مگر اینکه روزه دار باشی». اربعه روایت کرده‌اند، و ابن خزیمه این روایت را صحیح دانسته است، و در روایت ابو داوود آمده: «هر گاه وضو گرفتی مضمضه کن (دهانت را بشو)».

٣٧- وعن عثمان رضي الله تعالى عنه: أن النبي صلى الله عليه وآله وسلم كان يخلل لحيته في الوضوء. أخرجه الترمذي، وصححه ابن خزيمة.

٣٧- از عثمان رضی الله عنه روایت است که: پیامبر صلى الله علیه وآله وسلم در وضو ریشش را خلال می‌کرد. ترمذی روایت کرده، و ابن خزیمه آن را صحیح دانسته است.

٣٨- وعن عبد الله بن زيد قال: أن النبي صلى الله عليه وآله وسلم أتي بثلثي مدّ فجعل يدلك ذراعيه. أخرجه أحمد، وصححه ابن خزيمة.

٣٨- از عبدالله بن زید رضی الله عنه روایت است که: برای پیامبر ٣/٢ یک مد آب آوردند، (وضو گرفت) و بر ساعدش مالید. احمد روایت کرده، و ابن خزیمه آن را صحیح دانسته است.

٣٩- وعنه رضي الله عنه: أنه رأى النبي صلى الله عليه وآله وسلم يأخذ لأذنيه ماء غير الماء الذي أخذه لرأسه. أخرجه البيهقي، وقال: إسناه صحيح، وصححه الترمذي أيضاُ. وهو عند مسلم من هذا الوجه بلفظ: ومسح برأسه بماء غير فضل يديه. وهو المحفوظ.

٣٩- از عبدالله بن زید رضی الله عنه روایت است که پیامبر صلى الله علیه وآله وسلم را دید که برای مسح گوش‌ها آب جدیدی، غیر از آب مسح سر، می‌گرفت.

بیهقی روایت کرده و گفته: اسناد آن صحیح است، و همچنین ترمذی آن را صحیح دانسته است.

و در مسلم با همین سند با این لفظ است: سرش را با آبی که غیر از باقی مانده دستانش بود، مسح کرد. و این روایت ثابت و محفوظ است.

٤٠- وعن أبي هريرة رضي الله عنه قال: سمعت رسول الله صلى الله عليه وآله وسلم يقول: «إن أمتي يأتون يوم القيامة غرا محجلين من أثر الوضوء، فمن استطاع منكم أن يطيل غرته فليفعل». متفق عليه، واللفظ لمسلم.

٤٠- از ابو هریره رضی الله عنه روایت است: شنیدم پیامبر صلى الله علیه وآله وسلم می‌فرماید: «امت من روز قیامت در حالی می‌آیند که اعضای وضوی آن‌ها بر اثر وضو می‌درخشد؛ لذا هر کس از شما می‌تواند این نور را بیشتر کند، پس این کار را بکند». متفق علیه، و این لفظ مسلم است.

٤١- وعن عائشة رضي الله عنها قالت: كان النبي صلى الله عليه وآله وسلم يعجبه التيمن في تنعله وترجله وطهوره، وفي شأنه كله. متفق عليه.

٤١- از عایشه رضی الله عنها روایت است که پیامبر صلى الله علیه وآله وسلم دوست داشت در کفش پوشیدن، شانه زدن، وضو گرفتن و همه‌ی کارهایش از سمت راست شروع کند. متفق علیه.

٤٢- وعن أبي هريرة رضي الله عنه قال: قال رسول الله صلى الله عليه وآله وسلم: «إذا توضأتم فابدأوا بميامنكم». أخرجه الأربعة وصححه ابن خزيمة.

٤٢- از ابوهریره رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلى الله علیه وآله وسلم فرمود: «هر گاه خواستید وضو بگیرید از سمت راستتان شروع کنید».

اربعه روایت کرده‌اند، و ابن خزیمه صحیح دانسته است.

٤٣- وعن المغيرة بن شعبة رضي الله عنه أن النبي صلى الله عليه وآله وسلم توضأ فمسح بناصيته وعلى العمامة والخفين. أخرجه مسلم.

٤٣- از مغیرة بن شعبه رضی الله عنه روایت است که: پیامبر صلى الله علیه وآله وسلم وضو گرفت پس بر پیشانی و عمامه و موزه‌اش مسح نمود.

مسلم روایت کرده است.

٤٤- وعن جابر بن عبد الله رضي الله عنهما- في صفة حج النبي صلى الله عليه وآله وسلم- قال صلى الله عليه وآله وسلم: «ابدءوا بما بدأ الله به». أخرجه النسائي هكذا بلفظ الأمر، وهو عند مسلم بلفظ الخبر.

٤٤- جابر بن عبدالله رضی الله عنه - در توصیف حج پیامبر- روایت می‌کند که پیامبر صلى الله علیه وآله وسلم فرمود: «از همان جایی شروع کنید که خداوند شروع کرده است».

نسائی به همین صورت با صیغه‌ی امر روایت کرده است، اما در مسلم با صیغه خبر است.

٤٥- وعنه رضى الله عنه قال: كان رسول الله صلى الله عليه وآله وسلم إذا توضأ أدار الماء على مرفقيه. أخرجه الدارقطني بإسناد ضعيف.

٤٥- از جابر رضی الله عنه روایت است که هر گاه پیامبر وضو می‌گرفت، آب را روی ساعدهایش می‌چرخاند. دارقطنی با سند ضعیف روایت کرده است.

٤٦- وعن أبي هريرة رضي الله عنه قال: قال رسول الله صلى الله عليه وآله وسلم: «لا وضوء لمن لم يذكر اسم الله عليه». أخرجه أحمد وأبو داود وابن ماجه بإسناد ضعيف. والترمذي عن سعيد بن زيد وأبي سعيد نحوه. وقال أحمد: لا يثبت فیه شيء.

٤٦- ابوهریره رضی الله عنه می‌گوید: رسول الله صلى الله علیه وآله وسلم فرمود: «کسی که در ابتدای وضو بسم الله نگوید وضوی او باطل است».

احمد، ابوداوود، ابن ماجه بااسناد ضعیف روایت کرده‌اند، و ترمذی از سعید بن زید و ابو سعید حدیثی به همین معنا روایت کرده است، و احمد می‌گوید: در این باره هیچ حدیثی ثابت نیست.

٤٧- وعن طلحة بن مصرف عن أبيه عن جده رضي الله عنه قال: رأيت رسول الله صلى الله عليه وآله وسلم يفصل بين المضمضة والاستنشاق. أخرجه أبو داود بإسناد ضعيف.

٤٧- طلحه بن مصرف از پدرش از پدر بزرگش روایت می‌کند که گفت: پیامبر خدا صلى الله علیه وآله وسلم را دیدم، دهان و بینی را جدا جدا می‌شست. (یعنی اول دهان و بعد بینی را می‌شست). ابو داوود با اسناد ضعیف روایت کرده است.

٤٨- وعن علي رضي الله عنه- في صفة الوضوء-: ثم تمضمض صلى الله عليه وآله وسلم واستنثر ثلاثا، يمضمض وينثر من الكف الذي يأخذ منه الماء. أخرجه أبو داود والنسائي.

٤٨- از علی رضی الله عنه- در توصیف وضوی پیامبر صلى الله علیه وآله وسلم- روایت است که: سپس پیامبر صلى الله علیه وآله وسلم دهان و بینی را سه مرتبه شست (به این صورت) دهان و بینی را با همان کف دستی که آب بر می‌داشت می‌شست. ابو داود و نسائی روایت کرده‌اند.

٤٩- وعن عبد الله بن زيد رضي الله عنه- في صفة الوضوء أو وضوئه صلى الله عليه وآله وسلم-: ثم أدخل صلى الله عليه وآله وسلم يده فمضمض واستنشق من كف واحد، يفعل ذلك ثلاثاً. متفق عليه.

٤٩- از عبدالله بن زید رضی الله عنه- در توصیف وضوی پیامبر صلى الله علیه وآله وسلم - روایت است که: سپس پیامبر صلى الله علیه وآله وسلم دست خود را درون ظرف کرد (و آب برداشت) و با یک مشت دهان و بینی را سه بار شست. متفق علیه.

٥٠- وعن أنس رضي الله عنه قال: رأى النبي صلى الله عليه وآله وسلم رجلا وفي قدمه مثل الظفر لم يصبه الماء، فقال: «ارجع فأحسن وضوءك».

أخرجه أبو داود والنسائي.

٥٠- از انس رضی الله عنه روایت است: پیامبر صلى الله علیه وآله وسلم مردی را دید که (وضو گرفته است و) به پایش به اندازه‌ی ناخنی آب نرسیده، فرمود: «برگرد و به نحو احسن وضو بگیر». ابوداوود و نسائی روایت کرده‌اند.

٥١- وعنه رضي الله عنه قال: كان رسول الله صلى الله عليه وآله وسلم يتوضأ بالمد، ويغتسل بالصاع إلى خمسة أمداد. متفق عليه.

٥١- از انس رضی الله عنه روایت است: پیامبر با یک مد وضو می‌گرفت، و با یک صاع یا پنج مد غسل می‌کرد. متفق علیه.

٥٢- وعن عمر رضي الله عنه، قال: قال رسول الله صلى الله عليه وآله وسلم: «ما منكم من أحد يتوضأ فيسبغ الوضوء، ثم يقول: أشهد أن لا إله إلا الله، وحده لا شريك له، وأشهد أن محمداً عبده ورسوله، إلا فتحت له أبواب الجنة الثمانية، يدخل من أيها شاء». أخرجه مسلم والترمذي، وزاد: «اللهم اجعلني من التوابين واجعلني من المتطهرين».

٥٢- از ابن عمر رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلى الله علیه وآله وسلم فرمود: «کسی از شما که بطور کامل وضو بگیرد و سپس بگوید: أشهد ألا الله وحده لا شریک له وأشهد أن محمداً عبده ورسوله، گواهی می‌دهم که معبود بر حقی جز الله نیست و محمد بنده و فرستاده‌ی اوست. درهای هشتگانه بهشت برایش گشوده می‌شود، از هردری می‌خواهد وارد شود». مسلم و ترمذی روایت کرده است.

و این افزوده در ترمذی آمده: «اللهم اجعلنی من التوابین و اجعلنی من المتطهرین» «خداوندا! مرا از توبه کنندگان و پا کان قرار بده».