٥- کتاب روزه

٥٢٧- عنْ أَبي هريرة رضي الله عنه قال: قال رسولُ الله صلى الله عليه وآله وسلم: «لا تَقَدموا رمضانَ بصوم يومٍ ولا يومينِ، إلا رجلٌ كان يصومُ صوماً فليصمهُ». مُتّفقٌ عليه.

٥٢٧ - از ابوهریره رضی الله عنه روایت است رسول الله صلى الله علیه وآله وسلم فرمود: «یک یا دو روز پیش از رمضان را روزه نگیرید، مگر فردی که پایبند به روزه گرفتن (روزهای دوشنبه و پنج شنبه و یا روزه یک روز در میان) بوده است؛ پس چنین شخصی می‌تواند، روزه بگیرد». متفق علیه.

٥٢٨- وعن عمّارِ بن ياسرٍ رضيَ الله عنه قال: من صام اليوْمَ الذي يشكُّ فيه، فقد عصى أَبا القاسم صلى الله عليه وآله وسلم. وذكره البخاري تعليقاً، ووصلهُ الخمسة، وصححه ابنُ خزيمة وابنُ حبّان.

٥٢٨ -عمار بن یاسر رضی الله عنه می‌گوید: هر کس روز شک را روزه بگیرد، قطعاً ابا القاسم (پیامبر) صلى الله علیه وآله وسلم را نافرمانی کرده است.

بخاری بصورت معلق آورده و «خمسه» آن را به صورت متصل روایت کرده‌اند، و ابن حبان صحیح دانسته است.

٥٢٩- وعنْ ابنِ عُمُر رضي الله عنهما قال: سمعت رسول الله صلى الله عليه وآله وسلم يقول: «إذا رأيتموهُ فصُوموا وإذا رأَيتموهُ فأَفطروا، فإن غُمَّ عليكمْ فاقْدرُوا له». متّفقٌ عليه ولمسلمٌ: «فإن أُغمَى عليكم فاقُدُرُوا له ثلاثين». وللبخاري: «فأَكْملوا العِدة ثلاثين». ولهُ في حديث أَبي هُريرةَ: «فأَكملوا عدة شعْبان ثلاثين».

٥٢٩- ابن عمر رضی الله عنه می‌گوید: شنیدم پیامبر خدا صلى الله علیه وآله وسلم می‌فرماید: «هر گاه هلال ماه رمضان را دیدید، روزه بگیرید، و هر گاه هلال ماه شوال را دیدید افطار کنید، اگر (روزی ابری بود و) بر شما پوشیده ماند (و هلال را ندیدید)، روز‌های ماه را بشمارید» متفق علیه. و در روایت مسلم آمده: «اگر ابری بود و ماه را ندیدید، سی روز را بشمارید» و در بخاری آمده: «بر حسب شمارش سی روز را کامل کنید».

و باز در بخاری از ابوهریره آمده: «سی روز شعبان را کامل کنید».

٥٣٠- وَعَنْ ابْن عُمَرَرضي اللَّهُ عنهما قال: تراءَى النّاسُ الهلال، فأَخبَرتُ النّبيَّ صلى الله عليه وآله وسلم أَنِّي رأَيْتُهُ، فصامَ، وأَمَرَ النّاس بصيامِهِ. رواهُ أبو داود، وصحّحه ابنُ حبّان والحاكم.

٥٣٠- ابن عمر رضی الله عنه می‌گوید: مردم در پی دیدن هلال ماه بودند، (من هلال را دیدم) به پیامبر صلى الله علیه وآله وسلم خبر دادم که هلال را دیده ام، پس ایشان روزه گرفتند، و به مردم نیز دستور دادند که روزه بگیرند.

ابو داود روایت کرده است، و ابن حبان و حاکم صحیح دانسته‌اند.

٥٣١- وعن ابنِ عَبّاسٍ رضي الله عنهما أَنَّ أَعرابياً جاءَ إلى النبي صلى الله عليه وآله وسلم فقال: إنِّي رَأَيْتُ الهلال فقال: «أَتشهد أَنْ لا إله إلا الله؟» قال: نعم، قال: «أَتَشْهَدُ أنَّ محمداً رسول الله؟» قال: نعمْ قال: «فَأَذِّنْ في النَّاس يا بلالُ أَنْ يَصُوموا غداً». رواهُ الخمسةُ وصحّحهُ ابنُ خُزيمةَ وابنُ حبّان ورجّح النسائيُّ إرْسَالَهُ.

ابن عباس رضی الله عنهما می‌گوید: صحرا نشینی (اعرابی) نزد پیامبر صلى الله علیه وآله وسلم آمد، و گفت: من هلال را دیده ام. فرمود: «آیا گواهی می‌دهی که معبودی به حق جز الله نیست»؟! گفت: آری، فرمود: «آیا گواهی می‌دهی که محمد رسول خداست»؟ گفت: آری، فرمود: «ای بلال در میان مردم اعلام کن که فردا روزه گیرند». خمسه روایت کرده‌اند، وابن خزیمه و ابن حبان صحیح دانسته‌اند، و نسایی ترجیح داده که مرسل است.

٥٣٢- وعن حَفْصةَ أُمِّ المُؤمنين رضي الله عنها أَنَّ النّبيَّ صلى الله عليه وآله وسلم قال: «منْ لَمْ يُبَيّت الصِّيامَ قَبْلَ الفجر فلا صيام لهُ». رواهُ الخمْسةُ ومَالَ التِّرمذيُّ والنسائي إلى ترجيح وَقْفِهِ وصحّحهُ مَرْفُوعاً ابنُ خُزيْمة وابنُ حِبّان. وللدارقطني: «لا صيام لمن لَم يْفَرضْه منَ الليل».

٥٣٢- ام المومنین حفصه رضی الله عنها می‌گوید: پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم فرمود: «کسی که از شب قبل از طلوع فجر نیت روزه نکند، برایش روزه ای نیست». خمسه روایت کرده‌اند، ترمذی و نسایی ترجیح داده‌اند که موقوف است، و ابن خزیمه و ابن حبان بصورت مرفوع صحیح دانسته‌اند.

در روایت دارقطنی آمده: «کسی که روزه را از شب بر خود فرض نکند، (نیت نکند) روزه‌اش درست نیست».

٥٣٣- وعنْ عائشة رضي الله عنها قالت: دخل عليَّ النبي صلى الله عليه وآله وسلم ذات يومٍ فقال: «هلْ عندكمْ شيءٌ؟» قُلنا: لا قال: «فإني إذا صائمٌ» ثمَّ أَتانا يوْماً آخر فقلنا أُهديَ لنا حَيْسٌ فقال: «أرينيه فَلَقد أَصبحْتُ صائماً» فَأَكل. رواهُ مسلمٌ.

٥٣٣-عایشه رضی الله عنها می‌گوید: روزی پیامبر صلى الله علیه وآله وسلم بر من وارد شد و پرسید: «آیا چیزی برای خوردن دارید». گفتم: خیر، فرمود: «حال که چنین است من امروز روزه‌ام»، و باز روزی دیگر آمد و گفتیم: برای ما غذایی (که با خرما، روغن و کشک درست می‌کنند) آورده‌اند، فرمود: «بیاورید؛ امروز را تا بحال روزه بودم» سپس خورد. مسلم روایت کرده است.

٥٣٤- وعن سهِل بنِ سَعْدٍ رضي الله عنْهُما أَنْ رسولَ الله صلى الله عليه وآله وسلم قال: «لا يزالُ الناسُ بخير ما عجّلوا الْفِطْر» مُتّفَقٌ عَلَيْهِ.

وللتِّرْمذي مِنْ حديث أَبي هُريْرة رضي الله عنه عن النبيِّ صلى الله عليه وآله وسلم قالَ: «قالَ الله عَزَّ وجلَّ: أَحبُّ عبادي إليَّ أَعْجَلُهُمْ فطْراً».

٥٣٤- از سهل بن سعد رضی الله عنه روایت است: رسول الله صلى الله علیه وآله وسلم فرمود: «مردم در خیر و خوبی هستند؛ تا زمانی که در افطار نمودن عجله کنند». متفق علیه.

در قسمتی ازحدیث ابوهریره به روایت ترمذی آمده، پیامبر صلى الله علیه وآله وسلم فرمود: «خداوند فرموده است: محبوب‌ترین بندگانم به نزد من کسانی هستند که در افطار (پس ازغروب آفتاب) از دیگران بیشتر عجله می‌کنند».

٥٣٥- وعنْ أَنس بنِ مَالكٍ رضي الله عنْهُ قال: قال رسولُ الله صلى الله عليه وآله وسلم: «تَسَحْرُوا فإن في السّحُور بركةً» مُتّفقٌ عَلَيه.

٥٣٥- انس بن مالک رضی الله عنه می‌گوید: رسول خدا صلى الله علیه وآله وسلم فرمود: «سحری بخورید که در خوردن سحری برکت است» متفق علیه.

٥٣٦ - وعَنْ سلمان بنِ عامر الضَّبِّيِّ رضي الله عنهُ عن النبي صلى الله عليه وآله وسلم قال: «إذا أَفْطَر أَحَدُكُمْ فَلْيُفطر على تمرٍ فإن لَم يجدْ فَلْيُفطْر على ماءٍ فإِنّهُ طَهُورٌ». رواهُ الخمسة وصحّحهُ ابنُ خزيمةَ وابن حبَّان والحاكمُ

٥٣٦- سلمان بن عامر ضبی رضی الله عنه می‌گوید: پیامبر صلى الله علیه وآله وسلم فرمود: «هرگاه یکی از شما افطار کرد؛ با خرمای افطار کند، اگر نیافت، با آب افطار کند، که پاک و پاک کننده است». «خمسه» روایت کرده‌اند، وابن خزیمه و حاکم صحیح دانسته‌اند.

٥٣٧ - وعنْ أَبي هُريرة رضي الله عنه قال: نَهى رسُولُ الله صلى الله عليه وآله وسلم عن الوصال فقال رجلٌ من المسلمين: فإنك تواصلُ يا رسُولَ الله؟ فقال: «وأيُّكمْ مِثْلي؟ إني أَبيتُ يُطْعمني ربِّي وَيسْقيني» فلمّا أَبوا أَن يَنْتَهُوا عن الوصال واصل بهم يوْماً ثمَّ يوماً ثمَّ رأَوُا الهلال فقال: «لوْ تأَخّرَ الهلالُ لزدتُكُمْ» كالمُنَكِّل لهُم حين أَبوْا أَن يَنْتهوا. مُتّفَقٌ علَيه.

٥٣٧- ابو هریره رضی الله عنه می‌گوید: رسول خدا صلى الله علیه وآله وسلم از روزه وصال (پیاپی بدون افطار) منع نمودن، مردی گفت: ای رسول خدا! شما روزه وصال می‌گیرید؟ فرمود: «چه کسی از شما مانند من است، من شب را در حالی می‌گززانم که خداوند مرا غذا می‌دهد وآب میدهد.» وقتی دید، آن‌ها از اینکه روزه وصال بگیرند دست بردار نیستند؛ دو روز پشت سرهم با آنان روزه وصال گرفت، سپس هلال ماه شوال را دیدند، فرمود: «اگر هلال ماه دیرتر (یک یا دو روز) رؤیت می‌شد، بر شما می‌افزودم». این سخن طوری فرمود که گویا بدلیل سر باز زدنشان از فرمان، آن‌ها را تنبیه و مجازات می‌کند. متفق علیه

٥٣٨- وعَنْهُ رضي اللَّهُ عنه قال: قال رسولُ الله صلى الله عليه وآله وسلم: «مَنْ لَمْ يَدَعْ قَوْلَ الزُّور، والعَمَلَ بهِ، والجهْلَ، فَلَيْسَ للَّهِ حَاجةٌ في أَنْ يَدَعَ طَعَامَهُ وشرابَهُ». رواهُ البُخاريُّ وأَبو داود واللّفْظُ لهُ.

٥٣٨- و ازاو (ابو هریره) رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلى الله علیه وآله وسلم فرمود: «کسی که سخن دروغ و جاهلانه را ترک نکند، خداوند نیازی ندارد که از خوردن و نو شیدنش خوداری کند» بخاری و ابو داود روایت کرده‌اند، و لفظ ابو داود است.

٥٣٩ - وعَنْ عائشةَ رضي الله عنها قالتْ: كانَ رسول الله صلى الله عليه وآله وسلم يُقَبِّلُ وَهُو صائمٌ ويُباشرُ وهُوَ صائمٌ ولكنه كانَ أَمْلَكَكُمْ لإرْبهِ. مُتّفقٌ عليه؛ واللفظٌ لمسلم، وزاد في روايةٍ: في رَمَضَان.

٥٣٩- عایشه رضی الله عنها می‌گوید: پیامبرخدا صلى الله علیه وآله وسلم در حال روزه بوسه می‌گرفت، ونیز در حال روزه همسرش را به آغوش میگرفت، اما اودر کنترل غریزه جنسی‌اش از همه شما قوی تر بود. متفق علیه. واین لفظ مسلم است و در مسلم آمده: «در رمضان».

٥٤٠- وعن ابنِ عَبّاسٍ رضي اللَّهُ عَنْهُما: أَنَّ النّبي صلى الله عليه وآله وسلم احْتجمَ وهُوَ مُحْرمٌ واحْتَجَمَ وهُو صَائمٌ. رَوَاه البُخاريُّ.

٥٤٠- از ابن عباس رضی الله عنهما روایت است: پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم در حالی که محرم بودند حجامت گرفتند، و در حالی که روزه بودند نیز حجامت نمودند. بخاری روایت کرده است.

٥٤١- وعَنْ شدَّاد بن أَوْسٍ رضي الله عنه أَنَّ النّبي صلى الله عليه وآله وسلم أَتى على رجُلٍ بالبقيع وهُو يحتجم في رمضان فقال: «أَفْطر الحاجمُ والمحجومُ». رواهُ الخمسةُ إلا التّرْمذي وصحّحة أَحمد وابن خزَيْمة وابنُ حبَّان

٥٤١- شداد بن اوس ضی الله عنه می‌گوید: پیامبر صلى الله علیه وآله وسلم در بقیع به مردی بر خورد که در رمضان حجامت می‌کرد، فرمود: «حجامت کننده وحجامت شونده؛ افطار کردند (روزه شان باطل شد)». «خمسه» بجز ترمذی روایت کرده است، و احمد ابن خزیمه و ابن حبان صحیح آن را دانسته‌اند.

٥٤٢ - وعَنْ أَنَس بن مالك رضي اللَّهُ عَنْهُ قال: أَوَّلُ ما كُرهت الحجامةُ للصائمِ أَنَّ جعَفْر بن أبي طالب احْتجمَ وَهُوَ صائمٌ فَمَرّ بهِ النّبيُّ صلى الله عليه وآله وسلم فقال: «أَفَطَر هذان» ثمَّ رخّص النبيُّ صلى الله عليه وآله وسلم بَعْدُ في الحجامةِ للصائم. وكان أنس يحتجمُ وهو صائم. رواه الدارقطني وقواه.

٥٤٢- انس رضی الله عنه می‌گوید: اولین باری که حکم کراهیت حجامت برای روزه دار بیان شد، آن جا بود که جعفر بن ابی طالب در حال روزه حجامت گرفت، آنگاه پیامبرصلى الله علیه وآله وسلم از کنارش گذشت، وفرمود: «این دو نفر افطار کردند (روزه‌ی شان باطل شد)». سپس پیامبر صلى الله علیه وآله وسلم اجازه داد که شخص روزه دارحجامت کند. انس رضی الله عنه در حالت روزه حجامت می‌کرد. دارقطنی روایت نموده وآن را قوی دانسته است.

٥٤٣- وعن عائشةَ رضيَ اللَّهُ عنها أنّ النّبي صلى الله عليه وآله وسلم اكتحل في رمضانَ وهو صائمٌ. رواه ابن ماجه بإسناد ضعيف وقال الترمذيُّ: لا يصح في هذا البابِ شيءٌ.

٥٤٣ -عایشه رضی الله عنها می‌گوید: پیامبرصلى الله علیه وآله وسلم درماه رمضان در حال روزه سرمه می‌کشیدند. ابن ماجه با اسناد ضعیف روایت کرده، وترمذی می‌گوید: در این باره حدیث صحیحی وجود ندارد.

٥٤٤- وعنْ أَبي هريرة رضي الله عَنْهُ قال: قالَ رسولُ الله صلى الله عليه وآله وسلم: «مَنْ نسَى وهُو صَائمٌ فَأَكلَ أَوْ شرب فليتمَّ صَوْمَهُ فإنّما أَطعمهُ اللَّهُ وسقاهُ» مُتّفقٌ عليه وللحاكم: «من أَفْطَر في رمضان ناسياً فَلا قَضَاءَ عليه ولا كفارة». وهُو صحيحٌ.

٥٤٤ - ابو هریره رضی الله عنه می‌گوید: رسول خدا صلى الله علیه وآله وسلم فرمود: «کسی که فراموش نمود و چیزی خورد یا نوشید، روزه‌اش کامل کند، که خداوند او را غذا و آب داده است». متفق علیه.

در روایت حاکم آمد: «کسی که در رمضان به فراموشی افطار کند (چیزی بخورد) قضا وکفاره براو لازم نیست». این حدیث صحیح است.

٥٤٥- وعَنْ أَبي هُريرة رضي اللَّهُ عنهُ قال: قالَ رسولُ الله صلى الله عليه وآله وسلم: «مَنْ ذَرَعَهُ القيءُ فلا قضاءَ عليه ومن اسْتقاءَ فعليه القضاءُ». رواهُ الخمسة وأَعلّهُ أَحمد وَقوَّاهُ الدَّارقطنيُّ.

٥٤٥- ابو هریره رضی الله عنه روایت است. که رسول خدا صلى الله علیه وآله وسلم فرمود: «کسی که بدون اختیار استفراغ کند، قضای روزه بر اولازم نیست، و کسی که عمدا خودش را به استفراغ وادارد، پس بر اوقضا لازم است». خمسه روایت کره‌اند، احمد این روایت را معلول می‌داند و دار قطنی آن را قوی دانسته است.

٥٤٦- وعن جابر بن عبد الله رضي الله عنهما أنَّ رسول الله صلى الله عليه وآله وسلم خَرَج عامَ الْفتحِ إلى مكّة في رمضان فصام حتّى بَلَغَ كُراع الْغميم فَصَام النّاسُ ثمَّ دعا بقدح منْ ماءٍ فَرَفَعهُ حتى نَظَرَ الناسُ إليهِ ثمَّ شربَ فقيل لهُ بَعْدَ ذلك إنَّ بعض الناس قدْ صامَ؟ فقال: «أُولئكَ العُصاةُ، أُولئكَ الْعُصاةُ» وفي لفظ: فقيلَ لهُ إنَّ النّاس قدْ شقَّ عَلَيْهمُ الصِّيام وإنما ينْظرون فيما فعلتَ فدعا بقدح منْ ماءٍ بعد العصر فشرب. رواهُ مسلمٌ.

٥٤٦- جابر رضی الله عنه می‌گوید: رسول خدا صلى الله علیه وآله وسلم در سال فتح در ماه رمضان بسوی مکه رفت و روزه گرفت و مردم نیز روزه داشتند، تا به کراءالغمیم (نام جای) رسید، آنگاه پیاله‌ی آبی خواست، و آن را بلند کرد؛ تا مردم به ایشان نگاه کنند، سپس نوشید، بعد از آن به ایشان گفتند: برخی از مردم روزه گرفتند، فرمود: «آنان نافرمان هستند، آنان نافرمان هستند».

و در روایتی دیگر آمده: به ایشان گفته شد: مردم روزه برایشان دشوار است، منتظرند ببیند شما چکار می‌کنید، بعد از عصر بود که کاسه‌ی آبی را خواست و نوشید. مسلم روایت کرده است.

٥٤٧- وعنْ حمزةَ بنِ عَمْرو الأسلمي رضي الله عنهُ أنّهُ قال: يا رسول الله أَجدُ بي قوَّةً على الصيام في السّفر فَهَلْ عليَّ جُناحٌ؟ فقال رسول الله صلى الله عليه وآله وسلم: «هي رُخْصةٌ من الله فمنْ أَخذ بها فحسنٌ ومَنْ أَحَبَّ أَنْ يصوم فلا جناحَ عليه». رواهُ مُسلمٌ وأَصلهُ في الْمُتّفق عليه منْ حديث عائشةَ، أنَّ حمزةَ بن عَمْرو سأَلَ.

٥٤٧- از حمزه بن عمرواسلمی رضی الله عنه روایت است که گفت: ای رسول خدا صلى الله علیه وآله وسلم من توانای این را دارم که در سفر روزه بگیرم، آیا اگر روزه بگیرم بر من گناهی است؟ رسول خدا صلى الله علیه وآله وسلم فرمود: «این رخصتی از جانب خداوند است کسی که قبول کند، خوب است و کسی که می‌خواهد روزه بگیرد، گناهی بر او نیست» مسلم و اصل این روایت متفق علیه است از حدیث عایشه رضی الله عنها که حمزه بن عمرو سوال کرد.

٥٤٨- وعن ابن عبّاس رضيَ الله عنهما قال: رُخِّصَ للشيخ الكبير أَن يُفطرَ ويُطعم عَنْ كُلِّ يوْم مسْكيناً ولا قضاء عَلَيْه. رواهُ الدراقُطنيُّ والحاكم وصحّحاهُ.

٥٤٨- از ابن عباس رضی الله عنهما روایت است که گفت: به پیرمرد بزرگسال اجازه داده شد که روزه‌اش را بخورد و در عوض هر روز یک مسکین را طعام بدهد و قضا بر او نیست. دارقطنی و حاکم روایت کرده‌اند و صحیح دانسته‌اند.

٥٤٩- وعَنْ أَبي هُريرة رضي الله عنْهُ قال: جاءَ رجُلٌ إلى النبي صلى الله عليه وآله وسلم فقال: هَلَكْتُ يا رسول الله قال: «وما أَهْلَكك؟» قال: وقعْتُ على امرأَتي في رمضان فقال: «هلْ تَجدُ ما تُعتقُ رقبة؟» قال: لا، قال: «فهل تَسْتَطيعُ أَن تَصومَ شهرين مُتتابعين؟» قال: لا، قال: «فهل تَجدُ ما تُطعمُ ستِّين مسْكيناً؟» قال: لا، ثمَّ جلس فأَتي النبي صلى الله عليه وآله وسلم بعَرَقٍ فيه تمرٌ فقال: «تَصَدَّقْ بهذا» فقال: أَعلى أَفْقَر مِنّا؟ فما بيْنَ لابَتَيها أَهل بيت أَحْوج منّا فَضَحك النّبيُّ صلى الله عليه وآله وسلم حتى بدتْ أَنيابهُ ثم قالَ: «اذهب فأَطعمهُ أَهلك». رواهُ السبّعة واللفظ لمسْلمٍ.

٥٤٩- ابوهریره رضی الله عنه می‌گوید: مردی نزد پیامبر صلى الله علیه وآله وسلم آمد و گفت: ای رسول خدا هلاک شدم، فرمود: «چه چیزی موجب هلاک تو شده؟». گفت: در روزه رمضان با همسرم همبستر شدم. فرمود: «آیا چیزی داری، که برده‌ای آزاد کنی؟» گفت: خیر، فرمود: «آیا می‌توانی دو ماه پشت سرهم روزه بگیری». گفت: خیر، فرمود:

«آیا چیزی داری که شصت مسکین را غذا بدهی». گفت: خیر، سپس نشست وبرای پیامبر صلى الله علیه وآله وسلم زنبیل خرما آوردند، پیامبر صلى الله علیه وآله وسلم فرمود: «این (خرما) را صدقه بده» گفت: آیا بر فقیر تر از خودمان، در دو ناحیه‌ی مدینه هیچ خانواده‌ای نیاز مند تر از خودمان نیست. رسول الله صلى الله علیه وآله وسلم خندید، تا جایی که دندان‌ها جلوش دیده شد، سپس فرمود: «ببر به خانواده‌ات بخوران (بده)». سبعه روایت کرده‌اند و این لفظ مسلم است.

٥٥٠- وعَنْ عائشة وأُمِّ سلَمة رضي الله عَنْهما، أَنَّ النّبيَّ صلى الله عليه وآله وسلم كان يُصبحُ جُنُباً منْ جماع ثم يغتسل ويصُوم. مُتّفقٌ عَلَيْهِ، وزادَ مُسْلمٌ في حديث أُمِّ سَلَمَةَ: «ولا يقْضي».

٥٥٠- از عایشه وام سلمه رضی الله عنهما روایت است که گاهی صبح می‌شد (فجر طلوع می‌کرد) پیامبر صلى الله علیه وآله وسلم ازهمبستری جنب بود، سپس غسل می‌کرد و روزه می‌گرفت. متفق علیه. و در روایت مسلم از ام سلمه آمده: «و قضای آن روز را به جا نمی‌آورد».

٥٥١- وعنْ عائشة رضي اللَّهُ عنها أنَّ النبي صلى الله عليه وآله وسلم قال: «من مات وعليه صيامٌ صامَ عَنْهُ وليّهُ». متّفقٌ عليه.

٥٥١- از عایشه رضی الله عنها روایت است: پیامبر صلى الله علیه وآله وسلم فرمود: «کسی که وفات کرد در حالی که روزه قضایی داشت، ولی‌اش جای او روزه بگیرد». متفق علیه.