٥- تشویق به خشوع و فروتنی در نماز
١٨٧- عن أبي هُريرة رضي الله عنه قالَ: نَهى رسُولُ الله صلى الله عليه وآله وسلم أن يُصَلي الرَّجُلُ مختصراً. متفقٌ عليه. واللفظ لمسْلم، ومعناه أن يجْعلَ يدهُ على خاصرتِه. وفي البخاري عن عائشةَ رضی الله عنها: «أنَّ ذلك فِعْل اليهود في صلاتهم».
١٨٧- ابوهریره رضی الله عنه میگوید: رسول خدا صلى الله علیه وآله وسلم از نماز خواندن دست به کمر، نهی کرده است. متفق علیه و این لفظ مسلم است.
و در بخاری از عائشه رضی الله عنها آمده: «که این عمل از کارهای یهودیان در نمازهایش است».
١٨٨- وعن أنَس رضي الله عنه: أن رسول الله صلى الله عليه وآله وسلم قال: «إذا قُدِّم العشاءُ فابدَءوا به قبلَ أن تُصَلُّوا المغْربَ». متفقٌ عليه.
١٨٨- انس رضی الله عنه میگوید رسول الله صلى الله علیه وآله وسلم فرمود: «هر گاه شام (غذا) آماده بود (و نماز نیز بر پا شده بود) قبل از آنکه نماز مغرب را بخوانید، غذا بخورید». متفق علیه.
١٨٩- وعن أبي ذَرَ رضي الله عنه قال: قالَ رسولُ الله صلى الله عليه وآله وسلم: «إذا قامَ أَحَدُكم في الصلاةِ فلا يمسَح الحَصى، فإنَّ الرحمَةَ تُواجِهُهُ». رواهُ الخمسة بإسنادٍ صحيح، وزادَ أحْمدُ: «واحدةً أوْ دَعْ». وفي الصحيح عن مُعَيْقيب نحوهُ بغير تعْليل.
١٨٩- از ابوذر رضی الله عنه روایت است که رسول خدا صلى الله علیه وآله وسلم فرمود: «هر گاه یکی از شما در نماز بودید ریگها (و زمین) را صاف نکنید، چرا که در این حالت رحمت (خداوند) او را فرا میگیرد».
خمسه با اسناد صحیح روایت کردهاند، و احمد افزوده: «(اگر مجبور شدی) فقط یکمرتبه (محل را صاف کن و) یا هیچ». و در کتاب صحیح از معیقیب، شبیه همین حدیث بدون ذکر علت «فإن الرحمه» روایت شده است.
١٩٠- وعن عائشة رضي الله عنها قالت: سألْتُ رسولُ الله صلى الله عليه وآله وسلم عنْ الالْتِفَاتِ في الصَّلاة؟ فقالَ: «هوَ اختلاسٌ يَخْتَلِسُهُ الشْيطانُ من صلاة العبْد». رواهُ البُخاريُّ. وللترمذي وصحّحهُ: «إيَّاكِ والالتِفات في الصلاة، فإنّه هَلَكَةٌ، فإنْ كان لا بُدَّ ففي التطوُّعِ».
١٩٠- عایشه رضی الله عنها میگوید: از رسول خدا صلى الله علیه وآله وسلم دربارهی التفات (زیر چشمی به چپ و راست نگاه کردن) در نماز سؤال کردم؟ فرمود: «نوعی از دزدی است که شیطان از نماز شخص نماز گزار سرقت میکند». بخاری روایت کرده است. وترمذی روایت نموده وآن را صحیح دانسته بلفظ: «از التفات در نماز بشدت پرهیز کن؛ زیرا (باعث)هلاکت است؛ واگر ناچار باشی پس در نماز نافله (نه درفرض)».
١٩١- وعن أنس قالَ: قالَ رسول الله صلى الله عليه وآله وسلم: «إذا كانَ أحَدُكمْ في الصَّلاة فإنّهُ يُناجي ربَّهُ فلا يَبْصُقَنَّ بين يديه ولا عن يمينه، ولكن عن شماله تَحْتَ قدَمه». متّفقٌ عليه. وفي رواية: «أو تَحْتَ قدَمِهِ».
١٩١- انس رضی الله عنه میگوید: رسول الله صلى الله علیه وآله وسلم فرمود: «هر گاه یکی از شما در نماز است همانا با خدایش مناجات میکند، پس به رو برو و سمت راست خود آب دهان نیندازد. لیکن (اگر مجبور شد) به سمت چپ زیر پایش آب دهان بیندازد». متفق علیه، و در روایتی دیگر آمده: «یا زیر پایش».
١٩٢- وعنه قالَ: كان قِرامٌ لِعَائشة رضی الله عنها، سَتَرت به جانب بَيْتِها، فقال لها النبي صلى الله عليه وآله وسلم: «أميطي عنّا قِرَامَكِ هذا، فإنّهُ لا تَزالُ تصَاويرُهُ تَعْرض لي في صلاتي». رواه البخاريُّ.
واتّفقا على حديثها في قصة أَنْبجانيّة أبي جَهْمٍ وفيهِ: «فإنّها أَلهَتْني عنْ صلاتي».
١٩٢- و از انس رضی الله عنه روایت است که عائشه رضی الله عنها پرده ای داشت که با آن قسمتی از خانهاش را پوشانده بود، پیامبر صلى الله علیه وآله وسلم خطاب به او فرمود: «این پرده را از جلوی چشم ما دور کن». بخاری روایت کرده است. وبخاری و مسلم بر روایت عائشه درباره داستان لباس (انبجانیه) ابو جهم، متفقاند، و در آن آمده: «چون این حواسم را در نماز پرت کرد».
١٩٣- وعن جابر بن سَمُرةَ رضي الله عنه قالَ: قالَ رسولُ الله صلى الله عليه وآله وسلم: «لَيَنْتَهِينَّ أقوامٌ يَرْفعُونَ أبْصارَهُمْ إلى السماءِ في الصلاة، أوْ لا تَرْجِعُ إليْهِمْ». رواه مسلم.
ولهُ عن عائشة رضي الله عنها قالت: سَمِعْتُ رسولَ الله صلى الله عليه وآله وسلم يقول: «لا صلاةَ بحضرَةِ طَعَام ولا هو يُدَافِعُهُ الأخْبَثانِ».
١٩٣- از جابربن سمره رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلى الله علیه وآله وسلم فرمود: «کسانی که در نماز به آسمان نگاه میکنند، از این کار باز آیند، یا (ممکن است دیگر بینائی) به آنها برنگردد». مسلم روایت کرده است.
و از عائشه رضی الله عنها روایت شده که گفت: شنیدم از رسول خدا صلى الله علیه وآله وسلم که میفرمود: «در هنگام آماده بودن غذا و تحت فشارادرار و مدفوع، نمازی (درست) نیست». مسلم روایت کرده است.
١٩٤- وعن أبي هريرة رضي الله عنهُ أنَّ النبي صلى الله عليه وآله وسلم قالَ: «التّثاؤبُ من الشيطانِ، فإذا تثَاءَب أحدُكم فَلْيكظِمْ ما استطاع». رواهُ مسلمٌ والترمذيُّ، وزادَ: «في الصَّلاة».
١٩٤¬¬¬- از ابوهریره رضی الله عنه روایت است که پیامبرصلى الله علیه وآله وسلم فرمود: «خمیازه از شیطان است، پس هر گاه یکی ازشما خمیازه گرفت، باید تا میتواند آن را دفع کند». مسلم وترمذی روایت کرده است، وترمذی افزوده: «درنماز».