تشیع از پیدایش تا تکامل

شکوه و گلایه ابوجعفر؛ محمد باقر از دست اطرافیان خود:

الف) آنچه در این مورد روایت شده بشرح زیر است:

با اندک تاملی در کتابهای شیعه، در می‌یابیم که همواره اهل‌بیت از اطرافیان خود گلایه مند بوده‌اند و این باعث ایجاد یک علامت بزرگ استفهام در مورد اطرافیان اهل‌بیت شده است.

چنانکه ابو جعفر پیروان خود را که تعدادشان هم انگشت‌ شمار بوده به شک و حماقت توصیف نموده است. تعداد پیروان ویژه‌اش کمتر از ده نفر بوده‌اند حتی پسرش جعفر گفته که خالص‌ترین افراد پدرم چهار نفر بودند.

البته این چهار نفر هم ـ آنگونه که بیان خواهیم کرد- توسط پدر ابوجعفر یعنی علی بن حسین مورد طعن قرار گرفته‌اند.

آری اینها با وجود تعداد اندکشان همواره از طرف علی بن حسین متهم به شرب خمر، دزدی، زنا، لواطت و ربا خواری بوده‌اند که این پرده از ماهیت کسانی بر می‌دارد که نقشه علیه دین خدا می‌کشید ند و شایعه سازی می‌کردند.

و اما روایات بشرح زیر است:

۱ـ از باقر روایت شده که گفته است: اگر همه‌ی مردم جزو شیعیان ما بودند سه‌چهارم آنها شکاک و یک چهارم باقیمانده احمق بودند. [۲۵۶]

۲ـ همچنین روایت شده که باقر گفته است: نفرین خدا بر «بنان» که بر پدرم دروغ می‌بست. پدرم بنده‌ی نیک الله بود. [۲۵۷]

۳ـ از ابوعبدالله روایت است که گفت: مغیره بن سعید در کتابهای شاگردان پدرم دروغ می‌گنجانید و به پدرم نسبت می‌داد و به شاگردان خویش دستور می‌داد تا آنها را میان شیعیان منتشر کنند. بنابراین هر سخن غلو آمیزی که در کتابهای شاگردان پدرم می‌بینید نتیجه‌ی دروغهائی است که مغیره در آن گنجانیده است. [۲۵۸]

۴ـ و از باقر روایت شده که گفته است: بعضی به دروغ و بخاطر خشنود ساختن اربابان خویش، سخنانی به ما نسبت می‌دهند که ما نگفته‌ایم. [۲۵۹]

۵ـ حمران بن اعین می‌گوید به ابی‌جعفر گفتم: فدایت شوم، تعداد ما بحدی کم شده که اگر به خوردن گوشت گوسفندی مشغول شویم نمی‌توانیم آنرا تمام کنیم؟ ابوجعفر گفت: شگفت‌تر از این آن بود که همه‌ی مهاجرین و انصار برگشتند جز سه نفر.

شیخ معاصر شیعه، علی اکبر غفاری در تعلیقی بر این گفته‌ی امام، می‌نویسد: مراد از سه نفر: سلمان، ابوذر و مقداد است. [۲۶۰]

۶ـ جعفر می‌گوید: پدرش بیش از چهار یا پنج شاگرد مخلص نداشته چنانکه می‌گوید: اینها ستارگان آسمان تشیع هستند که خداوند بوسیله آنها بدی را از اهل زمین دور می‌گرداند، هر بدعتی را می‌زدایند و تلاش بی‌دینان را خنثی می‌کنند سپس به گریه افتاد. راوی می گوید گفتم: آنها چه کسانی هستند؟ گفت: درود و رحمت خدابر زنده و مرده ی آنان باد. آنها عجلی، زراره، ابوبصیر و محمد بن مسلم هستند. [۲۶۱]

۷ـ باری زراره از ابوجعفر در مورد حکم حقوق کارمندان دولت پرسید. ابوجعفر گفت: اشکالی ندارد. سپس ابوجعفر گفت: زراره می‌خواست به هشام (خلیفه) برساند که من کارمند بودن در ادارات دولتی را حرام می‌دانم. [۲۶۲]

۸ـ ابن بابویه با سند خویش از ابو اسحاق لیثی روایت کرده که گفته است از ابوجعفر محمد باقر پرسیدم: ای فرزند رسول الله آیا مؤمن بعد از اینکه معرفت خدا را حاصل کند، مرتکب زنا می‌شود؟ گفت: خیر. گفتم: آیا شراب می‌نوشد و مرتکب گناهان کبیره می‌شود؟

گفت: خیر، گفتم: پس چرا بعضی از شیعیان را می‌بینم که شراب می‌نوشند. دزدی می‌کنند. مرتکب زنا و لواط می‌شوند و معاملات ربوی انجام می‌دهند. در امر نماز، روزه و عبادات سهل‌انگاری می‌کنند و قطع صله رحمی می‌نمایند و گناهان دیگر مرتکب می‌شوند؟

ابوجعفر گفت: ای ابراهیم، آیا غیر از این هم چیزی در تو ایجاد اشکال نموده است؟ گفتم: آری ای فرزند رسول خدا، می بینم که دشمنان شما از نواصب زیاد نماز می‌خوانند و روزه می‌گیرند و زکات اموالشان را ادا می‌کنند و پشت سرهم حج و عمره بجای می‌آورند و شیفته‌ی جهاد هستند. همچنین پایبند به صله‌ی رحم و رسیدگی به حقوق برادران خویش بوده، از گناهان کبیره همچون شراب، زنا، لواط و رباخواری پرهیز می‌نمایند، ای فرزند رسول خدا، راز این کار چیست بخدا من سخت پریشانم آنرا برای من بگشای. [۲۶۳]

۹ـ همچنین از اسحاق قمی روایت است که به ابی جعفر باقر گفته است: فدایت شوم چرا مؤمن موحدی که معتقد به و لایت شما و با من همفکر است شراب می‌نوشد، مرتکب زنا و لواط می‌شود و اگر نیازی پیش می‌آید و به او مراجعه کنم نگران و پریشان می‌شود و چهره‌ درهم می‌کشد و با دلی ناخواسته به رفع نیازم اقدام می‌نماید. اما اگر به یک ناصبی که همفکرم نیست مراجعه می‌کنم در حالی که او عقیده‌ام را می‌داند، با خوشروئی مرا می‌پذیرد و بیدرنگ در پی برآوردن نیازم بر می‌آید. آنها را می‌بینم اهل‌ نماز، روز و صدقه هستند. زکات مالشان را می‌پردازند و اگر امانتی به آنها سپرده ‌شود آنرا سالم بر می‌گردانند. [۲۶۴]

ب) نگاهی به دیدگاه محمد بن علی در مورد یارانش:

نکته‌ی حایز اهمیت اینکه تعداد آنها در زمان وی کمتر از ده نفر بوده است.

گواهی یکی ازخود شیعیان که آنان عادت بر ارتکاب فحشا و گناهان دارند و این جزو صفات بارز اکثرشان می باشدکه از آنان سلب اعتماد می‌نماید.

-جعفر صادق به صراحت می‌گوید: تعداد شاگردان مخلص پدرش کمتر از ده نفر هستند و او چهار نفر را نام می‌برد از جمله: عجلی، زراره، ابوبصیر و محمد بن مسلم که اینها نیز از طرف پدر بزرگش جرح شده‌اند. [۲۶۵]

این است وضعیت اطرافیان و شاگردان ائمه طبق نوشته‌های مصنفین شیعه که هزاران رو ایت از طریق اینان به ائمه نسبت داده شده است. آیا بعد از سخنانی که ائمه در مورد اینها گفته‌اند بازهم روایاتشان قابل اعتماد است؟!

و بدینصورت راز شایعاتی که به ائمه نسبت داده می‌شود آشکار می‌گردد.

[۲۵۶]. اختیار معرفة الرجال (۲/۴۶۰) اعیان الشیعة (۳/۳۰۴) معجم رجال الحدیث خوئی (۳/۲۵۱) جامع الرواة (۱/۹۰) البحار (۲۶/۲۵۱). [۲۵۷]. اختیار معرفة الرجال (۲/۵۹۰)، البحار (۵/۲۷۱) معجم رجال [۲۵۸]. اختیار (۲/۴۹۱)، معجم رجال الحدیث (۱۹/۳۰۱) الحدائق الناظره (۱/۱۱) البحار (۲/۲۵۰) قاموس الرجال (۱۰/۱۸۹۹). [۲۵۹]. البحار (۲/۲۱۸) (۲۷/۲۱۳) اصل روایت در کتاب سلیم بن قیس ص ۱۸۸ تحقیق محمد باقر انصاری. [۲۶۰]. اصول کافی (۲/۲۴۴) اختیار (۱/۳۷) و بحار (۲۲/۲۴۵). [۲۶۱]. وسائل الشیعه (۲۷/۱۴۵) اختیار (۱/۳۴۹) معجم (۸/۲۳۳) قاموس الرجال (۹/۵۷۴) اعینان الشیعه (۷/۴۸) الاصول الاصلیه (۵۵). [۲۶۲]. اختیار معرفة الرجال (۱/۳۷۴) البحار (۷۲/۳۸۳). [۲۶۳]. علل الشرائع (ص ۶۰۶۳، ۶۰۷) بحار الانوار (۵/۲۲۸). [۲۶۴]. علل الشرائع ۴۹۰، بحار (۵/۲۴۶) تفسیر نور ثقلین حویزی (۴/۳۵) و بصائر درجات ۲۲۳. [۲۶۵]. اینرا در کتابم «حوارت عقلیه مع طائفة، اثناء عشریه» ذکر کرده‌ام.