سوم: بحرین و یمامه [۸۸۶]
هنگام وفات عمرس، عثمان بن أبی العاص ثقفی والی بحرین بود و چون عثمان به خلافت رسید، او را در منصب خود ابقا نمود. اسناد و مدارک، حاکی از آن است که عثمان بن أبی العاص سه سال بعد از به خلافت رسیدن عثمان، یعنی تا سال۲۷ بعد از هجرت، در این سمت باقی مانده است و علت آن‌را باید در مشارکت فعال او و سپاهیانش همراه سپاهیان بصره در فتوحات فارس دانست [۸۸۷]واضح است که همکاری‌های دو ولایت بحرین و بصره از عهد عمر، رو به رشد بوده و در عهد عثمان، و به ویژه بعد از روی کار آمدن عبدالله بن عامر بن کریز، به عنوان امیر بصره، این روابط از استحکام زیادی برخوردار شد [۸۸۸]، تا آن‌جا که والی بحرین، در جریان فتوحات یکی از فرماندهان زیر دست عبدالله بن عامر محسوب می‌شد. مدارک تاریخی نیز نشان می‌دهند که ولایت بحرین، به تدریج، زیر سلطه و نفوذ ولایت بصره قرار گرفت، به نحوی که خود عبدالله بن عامر، کارگزاران و والیان آن دیار را منصوب می‌نمود [۸۸۹]. گفته می‌شود که در دوران خلافت عثمان، بحرین جزو ولایت بصره شد. شاید این به دلیل آن بود که بحرین، به پایگاه مسلمانان جهت عزیمت به فارس و جنوب ایران تبدیل شده بود و این، خود، عاملی شد برای تقویت هر چه بیشتر روابط و همکاری‌های میان دو ولایت بحرین و بصره [۸۹۰]. از جمله والیان بحرین می‌توان مروان بن حکم و عبدالله بن سوار عبدی را نام برد که ظاهراً هنگام شهادت عثمانس، عبدالله بن سوار والی بحرین بوده است [۸۹۱]. بدون شک، بحرین در دوران عثمان هم، از جایگاه ویژه‌ای در روند فتح فلات ایران برخوردار بوده است کما این‌که خود عثمان بن ابی العاص نیز در فتوحات این مناطق، نقش بسزایی را ایفا نمود [۸۹۲]. از طرف دیگر و با وجود فعالیت این منطقه در جریان فتوحات، بحرین نیز چون دیگر سرزمین‌هایی شبه جزیره، تا زمان وفات عثمان بن عفان، منطقه‌ای بود که از امنیت و آرامش پایداری برخوردار بوده است.
در مورد یمامه نیز باید گفت که این منطقه در دوران عمر جزو ولایت بحرین و عمان بود و زیر نظر حکومت آن‌جا اداره می‌شده است. به نحوی‌که والی بحرین، خود، کارگزاران و مسئولان این منطقه را تعیین می‌نمود. اما در عهد عثمان، یمامه به منطقه‌ای جدا از بحرین تبدیل شد که خلیفه، خود، والی آن را منصوب می‌کرد و این فرد، از جمله افرادی بود که در حوادث بعد از شهادت عثمان، حضور فعال داشته و از مخالفان سر سخت این اقوام شورشی محسوب می‌شد. [۸۹۳]
[۸۸۶] بحرین، در آن ایام، سرزمینی بود که تمامی امارت‌های جنوب خلیج و شرق عربستان به استثنای کویت را در بر می‌گرفت. یمامه نیز منطقه‌ای بود واقع در سرزمین نجد عربستان. [۸۸۷] تاریخ خلیفه بن خیاط، ص۱۵۹. [۸۸۸] طبقات ابن سعد (۵/۴۴). [۸۸۹] الولایة علی البلدان (۱/۱۶۹). [۸۹۰] البحرین فی صدر الإسلام، عبدالرحمن بن النجم، ص۱۴۱. [۸۹۱] تاریخ خلیفة بن خیاط، ص۱۷۹. [۸۹۲] تاریخ خلیفة بن خیاط، ص۱۷۹. [۸۹۳] تاریخ خلیفة بن خیاط، ص۱۷۹.