نهم: توطئه دشمنان کینه‌توز
از همان دوران رسول‌خدا ج، منافقانی به ظاهر، اسلام آوردند که همیشه و در هر موقعیتی در پی ضربه زدن به تنه این درخت مبارک بودند. اینان که از هوش و ذکاوت بالایی نیز برخوردار بودند تلاش می‌کردند با شناخت نقاط ضعف امت اسلام، آن را نقطه آغازین یک فتنه و آشوب سازند و در این راه نیز، همیشه بودند جاهلان و افراد سست ایمانی که گوش به یاوه‌گویی‌ها و دروغ‌های آنان می‌دادند و سخنان ایشان را باور می‌کردند [۱۳۱۵]. در کنار این منافقان، به تدریج، جبهه‌ی خطرناک دیگری متشکل از یهودیان، مسیحیان و غیر عرب‌هایی شکل گرفت که خصومت و کینه آنان نسبت به اسلام و حکومت آن، آشکار بود. این گروه‌ها همیشه تلاش می‌کردند تا از هر فرصتی برای ضربه زدن به اسلام و مسلمین سوء استفاده نمایند و در این راه نیز از هیچ اقدامی فروگذار نبودند. بهترین این فرصت‌ها، مواقعی بود که خلیفه، یکی از والیان خود در شهرها و مناطق مهمی چون بصره، کوفه، مصر و مدینه را به دلیل انجام رفتاری در خور حد و تعزیر، مجازات می‌نمود. در این هنگام این گروه‌ها و دیگر دشمنان، در بوق و کرنا می‌زدند و تمام توان خود را به کار می‌بستند تا فتنه‌ها و آشوبی به پا کنند و مشروعیت نظام خلافت را زیر سؤال برند. در میان این گروه‌ها مردمانی چونان به غوغا سالاری و فتنه‌انگیزی شهرت یافتند که هر کس با ایشان برخوردی داشت آنان را غوغاسالار، جنگ‌طلب، گرگان درنده‌‌خو [۱۳۱۶]، سفله و پست [۱۳۱۷]، جاهلان و نادانانی که از دین شناختی ندارند، اراذل و اوباش [۱۳۱۸]هرج و مرج، قلمداد می‌نمودند. [۱۳۱۹]
آنان بد طینتانی بودند که کاملاً در اختیار شیاطین روزگار قرار داشتند [۱۳۲۰]و در جهت تأمین منافع شوم آنان گام می‌نهادند. در اسناد و مدارک تاریخی به هنگام سخن گفتن راجع به این شورشیان و غوغاسالاران، بارها و بارها سخن از فردی بنام عبدالله بن سبأ به میان آمده است. این مرد از یهودیان یمن بود که بنا به دلایلی اسلام آورد. در آن زمان، هیچ کس خطر این مرد را احساس نمی‌کرد. او در بیشتر شهرهای مهم قلمرو اسلامی به سیاست می‌پرداخت و در صدد بود تا مقدمات نیات شوم خویش را فراهم آورد [۱۳۲۱]. ما در صفحات بعد، راجع به این شیطان مجسم، صحبت خواهیم نمود.
[۱۳۱۵] الأساس فی السنة (۴/۱۶۷۶). [۱۳۱۶] دراسات فی عهد النبوة و الخلافة الراشدة، ص۳۹۲. [۱۳۱۷] دراسات فی عهد النبوة و الخلافة الراشدة، ص۳۹۲. [۱۳۱۸] دراسات فی عهد النبوة و الخلافة الراشدة، ص۳۹۲. [۱۳۱۹] طبقات ابن سعد (۳/۷۱). [۱۳۲۰] تاریخ طبری (۵/۳۲۷). [۱۳۲۱] دراسات فی عهد النبوة و الخلافة الراشدة، ص۳۹۴.