بحث چهارم: استادان شافعی
امام شافعی /در عصر خود از بزرگان زیادی در اماکن مختلف از جمله مکه و مدینه و کوفه و بصره و یمن و شام و مصر کسب علم و معرفت نموده، بیهقی و ابن کثیر و مزنی و ابن حجر اسامی آنها را ذکر کرده‌اند.
ابن کثیر می‌فرماید: شافعی حدیث را از بزرگان فراوانی شنیده و همه مؤطأ را برای امام مالک خوانده حتی مالک از استعداد و توانآیهای امام شگفت زده شده بود که چگونه همه اینها را حفظ کرده است.
بعد از مسلم بن خالد زنجی علم حجاز را امام مالک فرا گرفت [۴۸]. حافظ مزنی بعضی از استادان امام شافعی /را در تهذیب الکمال ذکر کرده است [۴۹].
بیهقی می‌گوید:
امام ابو عبدالله محمد بن ادریس شافعی بعضی از استادان خود را ذکر فرموده است، برخی از آنها مانند سفیان بن عیینه [۵۰]و عبدالرحمان بن ابی بکر بن عبدالله بن ابی ملکیه [۵۱]و اسماعیل بن عبدالله بن قسطنطین مقری [۵۲]و مسلم بن خالد زنجی [۵۳]و غیره اهل مکه بودند.
برخی دیگر مانند مالک بن انس بن ابی عامر اصبحی [۵۴]و ابراهیم بن سعید بن عبدالرحمان بن عوف [۵۵]و عبدالعزیز بن محمد داراوردی [۵۶]و محمد بن اسماعیل بن فدیک [۵۷]و بعضی دیگر اهل مدینه بودند.
و بعضی دیگر مانند هشام بن یوسف صنعانی [۵۸]و مطرف بن مازن صنعانی [۵۹]و وکیع بن جراح [۶۰]و محمد بن حسن شیبانی [۶۱]و دیگران از سایر شهرهای دیگر بودند.
[۴۸] البدایة و النهایة ۱۰/۲۶۳ [۴۹] تهذیب الکمال. ۳/۱۱۶۱ [۵۰] سفیان بن عیینه ابو محمد کوفی ثقه و حافظ و امام و حجت است. التقریب ۲۴۵. [۵۱] ابی ملکیه ضعیف واهل مدینه است. التقریب ۳۳۷. [۵۲] اسماعیل بن عبدالله بن قسطنطین ابو اسحاق مخزومی یکی از دوستان مکی امام و به قسط مقری معروف است در سال ۱۰۰ هجری به دنیا آمده و قرآن را بر ابن کثیر خوانده. در دوران خود از همه قاری‌تر و ثقه و ضابط بود. شافعی همه قرآن را بر او خواند. غایة النهایة ۱/۱۶۵. [۵۳] یکی از یاران مکی که به زنجی معروف بود فقیه و صادق است. بعد از هشت سالگی یا بعد از آن دچار اوهام و گمان فراوانی شده بود. [۵۴] مالک بن انس بن ابی عامر بن عمرو اصبحی ابو عبدالله مدنی فقیه و امام مدینه بود بزرگ متقیان و ثابت قدمان بود حتی امام بخاری می‌فرماید: صحیح ترین سند ، سند مالک است در سال ۹۳ به دنیا آمد ودر سال ۱۷۹ هجری وفات کرد. واقدی می‌گوید: ۹۰ سال سن داشت. التقریب ۵۱۶. [۵۵] اهل مدینه و ساکن بغداد بوده ، ثقه و حجت است. از طبقه هشتم بود و بدون اشکال حدیث روایت می‌کرد. التقریب ۸۹. [۵۶] دوست مدنی امام و فردی صادق بود از کتب دیگران حدیث روایت می‌کرد بعضی مواقع مرتکب اشتباه می‌شود. نسائی می‌گوید: حدیثی منکری از عبیدالله عمری روایت کرده است. از طبقه هشتم و در سال ۱۸۶ هجری وفات فرموده. التقریب ۳۵۸. [۵۷] یکی از دوستان مدنی امام است، و خودش فردی صادق می‌باشد و از طبقه هشتم در سال ۲۰۰ هجری وفات کرده است. التقریب ۴۶۸. [۵۸] هشام بن یوسف صنعانی ابو عبدالرحمان قاضی و ثقه است از طبقه هشتم است در سال ۲۹۷ هجری وفات فرموده. التقریب شماره ۷۳۰۹. [۵۹] مطرف بن مازن صنعانی قاضی است ، علماء در مورد او اختلاف دارند: یحیی بن معین می‌گوید: دروغ گو است و نسائی می‌گوید: ثقه نیست. [۶۰] وکیع بن جراح بن ملیح رؤاسی ابو سفیان کوفی ثقه و حافظ و عابد بود یکی از بزرگان طبقه نهم به شمار می‌آمد. در پایان سال ۱۹۷ در هفتاد سالگی وفات کرد. التقریب ۵۸۱. [۶۱] محمد بن حسن شیبانی علامه و فقیه عراق بود ابو عبدالله شیبانی کوفی دوست ابو حنیفه در واسط به دنیا آمده و در کوفه رشد کرده است بعضی از فقه را از ابو حنیفه و بقیه را از ابی یوسف یاد گرفته ، شافعی علم فراوانی از او یاد گرفته و به اندازه‌ی بار یک شتر از او کتاب یاد داشت کرده است و در مورد او می‌گوید: هیچ انسان چاقی ندیدم که عاقل باشد مگر محمد بن حسن شیبانی ، اگر بگویم قرآن به لغت او نازل شده فصاحت او را بیان کرده‌ام. السیر ۹/۱۳۴ و الوسیط ۴۱. بیهقی معتقد است که شافعی تنها در رد شیبانی نوشته است و با اصحاب و یاران او مناظره و مباحثه کرده است و قتی به محمد بن حسن خبر دادند که با یارانش مناظره می‌کند از او خواست که با خودش مناظره کند. همچنین روایت شده که شافعی در مقابل هر مسئله‌ی محمد بن حسن حدیثی روایت می‌کرد. بیهقی ۱/۱۶۲ ابن تیمیه موافق بیهقی است در رد رافضی می‌گوید: رافضی‌ها می‌گویند: شافعی شاگرد محمد بن حسن بوده. در جواب آنها می‌گوییم: چنین نیست چون شافعی با محمد بن حسن نشسته و راه و روش او را شناخته و با مناظره کرده و شافعی اولین مخالف محمد بن حسن بوده و بر او رد نوشته است. منهاج السنة ۷/۵۳۲