بحث اول: معنی ایمان به قضا و قدر
ایمان به قضا و قدر رکن ششم از ارکان ایمان است و ایمان هیچ بنده ای تا وقتی که به آن ایمان نیاورد کامل نمی‌شود.
شیخ الاسلام /می‌گوید: اصل مسأله این است که انسان بداند مذهب اهل سنت و جماعت در این باب و سایر بابها این است که قرآن و سنت بر آن دلالت می‌کند و سابقین اولین از مهاجرین و انصار و کسانى که با نیکوکارى از آنان پیروى کردند بر آن بودند؛ و آن هم عبارت است از اینکه خداوند خالق و پروردگار و مالک هر چیزی است، که ذاتهای قائم به نفس خود و صفاتی که قائم به آنها هستند از کردار بندگان و غیر کردار بندگان شامل آن می‌شوند.
و خداوند سبحان هر آنچه را بخواهد می‌شود، و هر آنچه نخواهد نمی‌شود، پس چیزی به وجود نمی‌آید مگر اینکه به خواست و قدرت خدا باشد، و هر آنچه بخواهد بر او ممتنع نمی‌شود، بلکه او بر هر چیزی توانایی دارد و هیچ چیزی نمی‌خواهد مگر اینکه بر آن توانایی دارد، و خداوند سبحان به هر آنچه رخ داده و رخ می‌دهد و رخ نمی‌دهد آگاهی دارد و کردار بندگان و غیر بندگان زیر این فرموده قرار می‌گیرند و خداوند قبل از اینکه مخلوقات را خلق نماید سرنوشت آنها را مقدر کرد.
اجل ورزق و روزی و کردار آنها را مقدر کرد و آن را ثبت نمود و همچنین آنچه آنها از خوشبختی و بدبختی با آن روبرو می‌شوند ثبت نمود. پس مومنین ایمان دارند به اینکه خداوند همه چیز را خلق کرده و بر هر چیزی توانایی دارد و هر آنچه به انجام رسیده از راه مشیت او بوده و قبل از وقوع هر چیزی به آن آگاهی دارد و قبل از اینکه آن چیز به وجود بیاید خداوند آن را مقدر نموده و آن را ثبت کرده است [۸۱۳].
[۸۱۳] مجموع الفتاوی ۸/۴۹۹-۴۵۰.