روش امام شافعی در اثبات عقیده

فهرست کتاب

صفت هفتم: قدم

صفت هفتم: قدم

قدم یکی از صفات خبری خداوند است که حضرت رسول صدر سخنان گهر بار خود بیان فرموده و سلف صالح امت اسلامی رحمهم الله همانطور که رسول خبر داده بدان ایمان آورده‌اند. اما تأویل گران بنا به عادت خود خبر حضرت محمد صرا رد کرده‌اند و با تأویلات بعیدی به تأویلش پرداخته‌اند، حتی مؤمنین این صفت را به تمسخر و استهزاء می‌گیرند.

یکی از مؤمنین به این راد مرد تأریخ اسلام امام شافعی /است که می‌فرماید: همانا بنا به خبر رسول که می‌فرماید «حتی یضع الرب فیها قدمه» «تا خداوند بر جهنم پا می‌گذارد» خداوند دارای قدم است [۷۱۴].

حدیثی که امام /به آن استدلال می‌کند قسمتی از حدیث ابی هریره است، اینک متن کامل حدیث را ذکر می‌کنیم:

«عَنْ النَّبِيِّ صقَالَ اخْتَصَمَتْ الْجَنَّةُ وَالنَّارُ إِلَى رَبّهِمَا فَقَالَتْ الْجَنَّةُ يَا رَبِّ مَا لَهَا لَا يَدْخُلُهَا إِلَّا ضُعَفَاءُ النَّاسِ وَسَقَطُهُمْ وَقَالَتْ النَّارُ يَعْنِي أُوثِرْتُ بِالْـمُتَكَبِّرِينَ فَقَالَ اللَّهُ تَعَالَى لِلْجَنَّةِ أَنْتِ رَحْمَتِي وَقَالَ لِلنَّارِ أَنْتِ عَذَابِي أُصِيبُ بِكِ مَنْ أَشَاءُ وَلِكُلِّ وَاحِدَةٍ مِنْكُمَا مِلْؤُهَا قَالَ فَأَمَّا الْجَنَّةُ فَإِنَّ اللَّهَ لَا يَظْلِمُ مِنْ خَلْقِهِ أَحَدًا وَإِنَّهُ يُنْشِئُ لِلنَّارِ مَنْ يَشَاءُ فَيُلْقَوْنَ فِيهَا و{تَقُولُ هَلْ مِنْ مَزِيدٍ } ثَلَاثًا حَتَّى يَضَعَ فِيهَا قَدَمَهُ فَتَمْتَلِئُ وَيُرَدُّ بَعْضُهَا إِلَى بَعْضٍ وَتَقُولُ قَطْ قَطْ قَطْ» [۷۱۵].

بهشت و جهنم بحث و مناقشه خود را پیش خدا بردند، بهشت گفت: ای خداوندا چرا تنها بى‌نوایان و ضعیفان وارد من می‌شوند؟

و جهنم هم عرض کرد: ای خداوندا چرا تنها مستکبرین و ظالمان وارد من می‌شوند ؟

خداوند خطاب به بهشت فرمود: تو رحمت من هستی و به جهنم فرمود: تو عذاب من هستی، هر که را بخواهم داخلت می‌کنم و هر دو از انسان پر خواهید شد.

پیامبر صفرمود: خداوند به هیچ کس از بندگانش ستم نمی‌کند و افرادی که مستحق آتش هستند به جهنم می‌روند، و جهنم سه بار فریاد می‌کشد: آیا کسی باقی ماننده ؟

خداوند قدم را بر جهنم می‌گذارد تا منقبض می‌شود و فریاد می‌کشد: کافی است کافی است.

اهل سنت و جماعت احادیث رسول اکرم صرا تصدیق می‌کنند و اجازه نمی‌دهند که عقل و قیاس و ذهن آنها در میدانی به تکاپو بپردازد که قدرت تازش ندارد و در چنین میادینی منطق تسلیم حاکم است نه منطق چرا و چگونه‌ی عقل [۷۱۶].

[۷۱۴] الاسماء و الصفات بیهقی ۴۴۳ [۷۱۵] بخاری کتاب توحید ۶/۲۷۱۱ و مسلم ۴/۲۱۸۶ و توحید ابن خزیمه ۱/۲۰۸ [۷۱۶] شرح اصول اعتقاد اهل سنت و جماعت ۳/۴۳۱