روش امام شافعی در اثبات عقیده

فهرست کتاب

دیدگاه علماء در مورد رقیه اهل کتاب:

دیدگاه علماء در مورد رقیه اهل کتاب:

دیدگاه اول: درست است، شافعی /و مالک در یکی از اقوالش [۵۸۷]طرف دار این نظریه هستند [۵۸۸]. دلیل آنها حدیث ابی بکر است که در مؤطأ روایت شده و امام شافعی /در جواب ربیع به آن استناد کرد.

ابن بطال می‌گوید: منظور از کتاب در حدیث ابی بکر تورات و انجیل چون کلام خدای که شفا دهند است [۵۸۹].

زرقانی می‌گوید: منظور ابو بکر از کتاب خدا دو احتمال دارد اگر به مسلمان شدن یهودی امیدوار بوده قرآن است و اگر امیدی نداشته تورات است [۵۹۰].

باجی می‌گوید: ظاهراً هدفش تورات بوده چون یهودی معمولاً قرآن نمی‌خوانند و احتمال دارد هدفش از کتاب خدا اسماء پروردگار باشد یا گفته رقیه‌ای باشد موافق قرآن.

دیدگاه دوم: مکروه است، ریبع بن سلیمان دوست شافعی /و مالک در قول دیگرش این نظریه را پذیرفته‌اند. سبکی این نظریه را به محمد بن حسن حنفی هم نسبت داده است [۵۹۱].

باجی می‌گوید: از امام مالک روایت شده که گفته: رقیه اهل کتاب را دوست ندارم و آنرا مکروه می‌دانم.

شاید منظور امام رقیه‌ای باشد که موافق کلام خدا نیست بلکه از جنس سحر و جادوی است که با تعلیم شریعت مقدس اسلام منافات دارد [۵۹۲].

مازری می‌گوید: در مورد رقیه اهل کتاب اختلاف دارند، گروهی آنرا جائز می‌دانند و مالک آنرا مکروه می‌داند چون احتمال تبدیل و تغیر از آنها بعید نیست [۵۹۳].

چیزی که از کلام قائلین به کراهت فهمیده می‌شود این است که برای کراهت دو علت بیان می‌کنند:

۱ـ ترس از اینکه رقیه آنها از تورات منحرف شده باشد.

۲ـ رقیه‌ای باشد که معنی آن قابل فهم نباشد، بیشتر به سحر و شعبده بازی نزدیک باشد تا به کلام خدا، چنین چیزی در هر دو دین باطل و حرام است.

طرف داران نظریه اول اینگونه به این دو علت پاسخ داده‌اند که چنین چیزی بعید است چون افسونگری هم مانند طبابت است، اگر فرد ماهری نباشد خوب نمی‌گوید و اگر ماهر و چیره باشد به خاطر پیشه و صنعت خودش به چنین کاری دست نمی‌زند [۵۹۴].

[۵۸۷] که می‌فرماید: رقیه اهل کتاب اگر به کتاب باشد و مفهوم آنرا درک کنند و آلوده به شرک نباشد جائز است. [۵۸۸] الام ۷/۲۲۸. المجموع ۹/۶۵. فتح الباری ۱۰/۱۹۷ [۵۸۹] شرح البخاری ابن بطال ۱۸۷ [۵۹۰] شرح زرقانی بر مؤطأ ۴/۳۲۸ [۵۹۱] الام ۷/۲۲۸، المنتقی ۷/۲۶۱، طبقات سبکی ۲/۱۳۷ [۵۹۲] المنتقی ۷/۲۶۱. [۵۹۳] فتح الباری ۱۰/۱۹۷ [۵۹۴] فتح الباری ۱۰/ ۱۹۷.