تجربیها
هنگامی که می‌خواهیم به بحث و بررسی فروید از جنبه‌ای که در فصل سابق ـ فرویدیسم‌گذشت، بپردازیم، دیگرنیازی به بررسی و تحلیل مکتب‌های دیگر روانشناسی غربی نداریم، زیرا که همه این مکتب‌ها از نظر توجّه حیوانی ومادی به انسان و اسقاط جنبه‌های روحی و عوامل اخلاقی و به حساب نیاوردن آنها، تقریباً در یک ردیف قرار دارند وتنها در جزییات و پاره‌ای از تفصیلات، تفاوت‌هایی در میانشان به نظر می‌رسد.
با این وصف می‌خواهیم به دو نظریه دیگر اشاره کوتاهی بنمایم، البته نه از جهت اینکه این دو نظریه در توجّه اساسی‌به انسان با نظریات دیگر تفاوت دارند، بلکه از این جهت که بیشتر در خط سیر مادی حیوانی فرو رفته‌اند و این دو، نظریه تجربیها و نظریه کمونیست‌ها است.