فرد و جامعه
چگونگی رابطه فرد با جامعه، امروز محور اصلی مباحث «جامعه‌شناسی» است. این موضوع در «روانشناسی» نیز ازمباحث مهم بشمار می‌رود، به‌طوری که ممکن نیست درباره انسان مطالعاتی عمیق به عمل آید مگر آنکه این قسمت‌نیز که در واقع مربوط به طبایع اصیل وی می‌باشد، مورد بررسی قرار گیرد.
دانشمندان روانشناس همیشه جانب فرد را گرفته و اگر نظری به سوی جامعه می‌افکنند، باز از دریچه جنبه‌های فردی است. آنها برای فرد بیش از حد اهمیت قابل شده‌اند و شخصیت کاملاً مستقلی برایش می‌اندیشند. فرد اگر از مقررات‌اجتماعی سربپچید، بنظر این آقایان، جامعه حق ندارد او را تادیب کند.
برعکس، حکومت‌های استبدادی فرد را بانظر تحقیر نگریسته و جز در سایه اجتماع، وجودی برای او قایل نیستند.