جرم و کیفر
جرم یعنی عملی که فرد با ارتکاب آن، به حقوق جامعه تجاوز می‌کند. چون درباره روابط فرد و جامعه نظریه‌های‌مختلفی اظهار شده، بدیهیست که در باب جرم نیز عقاید گوناگون خواهد بود.
نظام‌هایی که برای آزادی شخصی، حدی قایل نشده‌اند و معتقدند که نباید فرد را از رسیدن به تمایلاتش بازداشت، مسئولیت جرایم را به گردن جامعه انداخته می‌گویند این جامعه است که با سرکوبی عواطف فردی و جعل حدود، انسان را به گناه وادار می‌سازد.
نقطه مقابل این نظر، افکار نظام‌های جامعه یا دیکتاتوری است که فرد را به کلی از ارزش واقعیش ساقط کرده، برایش‌هیچگونه شخصیت مستقلی قایل نمی‌باشند. بدیهی‌است اینان در مورد جرایم فردی، احکام قساوت‌آمیزی دارند.زیرا کسی که ذاتاً ارزشی ندارد جرأت کرده و به حریم یک چیز «مقدس» یعنی جامعه، تجاوز کرده است.
اما اسلام، در اینجا نیز مانند همیشه نه درباره شخصیت اجتماعی غلو کرده و نه فرد را بیش از حد خود مقدس و عزیزشمرده است. آنگاه طبق همین اصل است که «جرم و کیفر» را نیز ارزیابی می‌کند.