خلفای راشدین در قلمرو نظم و نثر فارسی

و: محمّد عَوفی (۵۷۲- ۶۳۵ هـ ق)

سدیدالدین محمد بن محمد بخاری، نویسنده و دانشمند معروف ایرانی در اواخر قرن ششم و اوایل قرن هفتم هجری و از اعقاب عبدالرحمن بن عوف صحابی معروف است. جدّ عوفی امام ابوطاهر یحیی بن طاهر ابن عثمان از علمای حدیث و معرفت أنساب عرب بود.

عوفی در بخارا به دنیا آمد و تحصیلات خود را در همان شهر به انجام رسانید. پس از آن مدت‌ها در بلاد ماوراء‎النهر و سیستان و خراسان به سیر و سیاحت و دیدار فضلا پرداخت، مدتی هم صاحب دیوان قلج ارسلان خاقان نصرة الدین عثمان بن ابراهیم بود. مقارن حملۀ مغول به سند گریخت و به خدمت ملک ناصرالدین قباجه غوری در آمد و کتاب لُبابُ الألباب را به نام عین‎الملک وزیر این پادشاه تألیف کرد و سپس تألیف جامع الحكایات را به نام ناصرالدین قباجه آغاز نمود. ناصر‎الدین درسال ۶۲۵ هـ ق. از شمس‎الدین‎التتمش شکست خورد و خود را به رود سند انداخت و غرق شد. جمیع خدم و حشم وی به التتمش پیوستند، از آن جمله عوفی بود که به خدمت وزیر التتمش ابوسعد جنیدی مخصوص گردید و جوامع الحكایات را که نخست می‌خواست به نام ناصرالدین قباجه تألیف کند، به نام این وزیر به رشته تحریر درآورد.

عوفی «فرج بعد از شدت» تألیف تنوخی را هم از عربی به فارسی ترجمه کرده است [۴۷۵]. این دانشمند بزرگ و نویسنده توانا در «لباب الألباب» در باره خلفای راشدین چنین می‌نویسد:

[۴۷۵] فرهنگ فارسی - دکتر محمد معین ۵ اعلام آ- عُمَر-۱۲۲۱.