احادیث قدسی

بخاری، کتاب «بدء الخلق» باب: [قوله تعالی: ﴿وَٱتَّخَذَ ٱللَّهُ إِبۡرَٰهِيمَ خَلِيلٗا﴾]

۳۶۲- «عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَسعَنِ النَّبِيِّ جقَالَ: يَلْقَى إِبْرَاهِيمُ أَبَاهُ آزَرَ يَوْمَ القِيَامَةِ، وَعَلَى وَجْهِ آزَرَ قَتَرَةٌ وَغَبَرَةٌ، فَيَقُولُ لَهُ إِبْرَاهِيمُ: أَلَمْ أَقُلْ لَكَ: لاَ تَعْصِنِي، فَيَقُولُ أَبُوهُ: فَاليَوْمَ لاَ أَعْصِيكَ، فَيَقُولُ إِبْرَاهِيمُ: يَا رَبِّ! إِنَّكَ وَعَدْتَنِي أَنْ لاَ تُخْزِيَنِي يَوْمَ يُبْعَثُونَ، وَأَيُّ خِزْيٍ أَخْزَى مِنْ أَبِي الأَبْعَدِ؟ فَيَقُولُ اللَّهُ تَعَالَى: إِنِّي حَرَّمْتُ الجَنَّةَ عَلَى الكَافِرِينَ، ثُمَّ يُقَالُ: يَا إِبْرَاهِيمُ! مَا تَحْتَ رِجْلَيْكَ؟ فَيَنْظُرُ، فَإِذَا هُوَ بِذِيخٍ مُلْتَطِخٍ، فَيُؤْخَذُ بِقَوَائِمِهِ، فَيُلْقَى فِي النَّارِ».

۳۶۲. «از ابوهریرهساز پیامبر جروایت شده است که فرمودند: ابراهیم روز قیامت پدرش آزر را در حالی می‌بیند که صورتش سیاه و غبارآلود شده است، ابراهیم به او می‌گوید: آیا به تو نگفتم از من نافرمانی مکن؟ پدرش می‌گوید: امروز از تو نافرمانی نمی‌کنم (اطاعت می‌کنم و مرتکب عصیان نمی‌شوم)، ابراهیم می‌گوید: خدایا! تو به من وعده دادی که روز قیامت مرا رسوا نکنی و چه رسوایی بدتر از این که پدرم از رحمتت بسیار دور و محروم باشد؟ خداوند متعال می‌فرماید: من بهشت را بر کافران حرام کرده‌ام، و سپس گفته می‌شود: ای ابراهیم! زیر پاهایت چیست؟ (به زیر پاهایت نگاه کن)، ابراهیم به زیر پاهایش نگاه می‌کند و کفتاری پُر مو می‌بیند که آغشته به خون یا سرگین است، آنگاه دست و پایش گرفته می‌شود و به آتش انداخته می‌شود» [۹۸].

[۹۸] تشبیه «آزر» به «کفتار» و مسخ او به این حیوان، به این خاطر است که در میان حیوانات، کفتار احمق‌ترین آن‌هاست، زیرا در همه حال غافل است و به چیزی که در اطرافش می‌گذرد، بی‌توجه می‌باشد. آزر علاوه بر این که به نصایح حضرت ابراهیم بی‌توجه بود، او را نیز از خود راند. در روایتی که ابن منذر آورده است چنین آمده: «فإذا رآه کذلك تبرأ منه وقال: لست أبي» ابراهیم وقتی آذر را مسخ‌شده می‌بیند، از او روی می‌گرداند و می‌گوید: تو پدر من نیستی. [شرح قسطلانی بر صحیح بخاری].