احادیث قدسی

ترمذی، باب: [صفات أهل النار]

۲۳۲- «عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَسعَنْ رَسُولِ اللَّهِ جقَالَ: إِنَّ رَجُلَيْنِ مِمَّنْ دَخَلَ النَّارَ، اشْتَدَّ صِيَاحُهُمَا، فَقَالَ الرَّبُّﻷ: أَخْرِجُوهُمَا، فَلَمَّا أُخْرِجَا، قَالَ لَهُمَا: لِأَيِّ شَيْءٍ اشْتَدَّ صِيَاحُكُمَا؟ قَالَا: فَعَلْنَا ذَلِكَ لِتَرْحَمَنَا، قَالَ: إِنَّ رَحْمَتِي لَكُمَا أَنْ تَنْطَلِقَا فَتُلْقِيَا أَنْفُسَكُمَا حَيْثُ كُنْتُمَا مِنَ النَّارِ فَيَنْطَلِقَانِ، فَيُلْقِي أَحَدُهُمَا نَفْسَهُ، فَيَجْعَلُهَا عَلَيْهِ بَرْدًا وَسَلَامًا، وَيَقُومُ الآخَرُ فَلَا يُلْقِي نَفْسَهُ، فَيَقُولُ لَهُ الرَّبُّﻷ: مَا مَنَعَكَ أَنْ تُلْقِيَ نَفْسَكَ كَمَا أَلْقَى صَاحِبُكَ؟ فَيَقُولُ: يَا رَبِّ! إِنِّي لَأَرْجُو أَنْ لَا تُعِيدَنِي فِيهَا، بَعْدَ مَا أَخْرَجْتَنِي، فَيَقُولُ لَهُ الرَّبُّ: لَكَ رَجَاؤُكَ، فَيَدْخُلَانِ جَمِيعًا الجَنَّةَ بِرَحْمَةِ اللَّهِ».

۲۳۲. «از ابوهریرهساز پیامبر جروایت شده است که فرمودند: دو نفر از کسانی که وارد دوزخ شده بودند، ناله و فریادشان بالا گرفت، خداوند متعال فرمود: «آن‌ها را بیرون بیاورید، وقتی که بیرون آورده شدند، خداوند به آن‌ها فرمود: چرا ناله و فریادتان بالا گرفت؟ گفتند: آن را انجام دادیم تا به ما رحم کنی، فرمود: رحمتم شامل حال‌تان خواهد شد، به شرط این که بروید و خودتان را در همان جایی از آتش که بودید، در آتش بیندازید، سپس آن دو می‌روند و یکی از آن‌ها خودش را در آتش می‌اندازد، پس خداوند آتش را بر او سرد و سالم می‌کند، اما دیگری خودش را در آتش نمی‌اندازد و خداوند متعال به او می‌فرماید: چه چیزی تو را منع کرد که خود را همچون دوستت در آتش نیندازی؟ جواب می‌دهد: خدایا! من امیدوارم که مرا بعد از این که از آتش بیرون آوردی، دوباره در آن نیندازی، خداوند به او می‌فرماید: آرزویت برآورده شد! پس هردو به لطف و رحمت خداوند وارد بهشت می‌شوند» [۶۱].

ترمذی می‌گوید: چون در سند این حدیث دو نفر به نام‌های «رُشدین بن سعد» و «ابن ابی نُعم إفریقی» وجود دارند و رُشدین روایت را از ابی ابن نُعم گرفته است و نزد اهل حدیث ان دو نفر ضعیف هستند، پس سند این حدیث ضعیف است.

[۶۱] جدای از این که این حدیث چنانکه امام ترمذی آن را ضعیف می‌شمارد، اسنادش ضعیف است، باید گفت: آن دو مرد، حتماً موحد بوده‌اند، نه مشرک؛ زیرا خداوند مشرکین را هرگز از آتش بیرون نخواهد آورد: ﴿إِنَّهُۥ مَن يُشۡرِكۡ بِٱللَّهِ فَقَدۡ حَرَّمَ ٱللَّهُ عَلَيۡهِ ٱلۡجَنَّةَ...﴾[المائدة: ۷۲] «بی‌گمان هرکی شریکی برای خدا قرار دهد، خداوند بهشت را بر او حرام کرده است و...» از طرف دیگر خداوند این دو نفر را بعد از این که آن‌ها را امتحان می‌کند و در یکی سمع و اطاعت کامل و در دیگری امید و رجا به رحمت خدا را می‌بیند، از دوزخ بیرون می‌آورد، البته منظور حدیث این نیست که انسان چنان به رحمت خدا متکی باشد که او را انجام اعمال صالح منع کند، بلکه مقصود حدیث، بیان وسعت رحمت خدا و اختصاص آن به هرکس که او اراده کند، می‌باشد.