نسائی، باب: [الْمُحَاسَبَةِ عَلَى الصَّلَاةِ]
۱۳۶- «عَنْ حُرَيْثِ بْنِ قَبِيصَةَ، قَالَ: قَدِمْتُ الْمَدِينَةَ، قَالَ: قُلْتُ: اللَّهُمَّ يَسِّرْ لِي جَلِيسًا صَالِحًا، فَجَلَسْتُ إِلَى أَبِي هُرَيْرَةَسقَالَ: فَقُلْتُ: إِنِّي دَعَوْتُ اللَّهَﻷأَنْ يُيَسِّرَ لِي جَلِيسًا صَالِحًا، فَحَدِّثْنِي بِحَدِيثٍ سَمِعْتَهُ مِنْ رَسُولِ اللَّهِ جلَعَلَّ اللَّهَ أَنْ يَنْفَعَنِي بِهِ، قَالَ: سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ جيَقُولُ: إِنَّ أَوَّلَ مَا يُحَاسَبُ بِهِ الْعَبْدُ بِصَلَاتِهِ، فَإِنْ صَلَحَتْ فَقَدْ أَفْلَحَ وَأَنْجَحَ، وَإِنْ فَسَدَتْ فَقَدْ خَابَ وَخَسِرَ، قَالَ هَمَّامٌ: لَا أَدْرِي هَذَا مِنْ كَلَامِ قَتَادَةَ، أَوْ مِنَ الرِّوَايَةِ: فَإِنِ انْتَقَصَ مِنْ فَرِيضَتِهِ شَيْءٌ، قَالَ: انْظُرُوا, هَلْ لِعَبْدِي مِنْ تَطَوُّعٍ؟ فَيُكَمَّلُ بِهِ مَا نَقَصَ مِنَ الْفَرِيضَةِ، ثُمَّ يَكُونُ سَائِرُ عَمَلِهِ عَلَى نَحْوِ ذَلِكَ».
۱۳۶. «از حریث بن قبیصهسروایت شده است که گفت: وارد مدینه شدم، (حریث) میگوید: گفتم: خدایا! بندهای نیکوکار را همنشین من گردان (همنشینی با بندهای نیکوکار را برایم آسان کن)، پس نزد ابوهریرهسرفتم (همنشین ابوهریره شدم)، (حریث) میگوید: عرض کردم: از خداوند متعال خواستم بندهای نیکوکار را همنشین من کند [حال که تو را همنشین من کرده است] پس حدیثی را که از پیامبرجشنیدهای، برایم بیان که، به این امید که خداوند مرا از آن سودی رساند، ابوهریرهسگفت: شنیدم که پیامبر جفرمودند: «اولین چیزی که [در روز قیامت] بنده بر آن محاسبه میشود، نمازش است، پس اگر [نمازش] بدون مشکل و شایسته بود، او رستگار شده و نجات یافته و اگر [نمازش] مشکل داشت او ناکام و زیانکار است»، همام (راوی نخست) میگوید: نمیدانم آیا این کلام قتاده (دومین راوی حدیث) است یا جزو روایت (حدیث) میباشد؟ پس اگر یکی از فرایضش ناقص بود، [خداوند] میفرماید: بنگرید [و ببینید] آیا بندهام عبادتی (نمازی) اضافی (سنّت) دارد؟ تا آنچه که از نمازهای فرض ناقص انجام داده، کامل کند، سپس سایر اعمالش نیز بر این منوال هستند (محاسبه میشوند)».
۱۳۷- «عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ أَيْضاً، أَنَّ النَّبِيَّ جقَالَ: إِنَّ أَوَّلَ مَا يُحَاسَبُ بِهِ الْعَبْدُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ صَلَاتُهُ، فَإِنْ وُجِدَتْ تَامَّةً، كُتِبَتْ تَامَّةً، وَإِنْ كَانَ انْتُقِصَ مِنْهَا شَيْءٌ قَالَ: انْظُرُوا، هَلْ تَجِدُونَ لَهُ مِنْ تَطَوُّعٍ؟ يُكَمِّلُ لَهُ مَا ضَيَّعَ مِنْ فَرِيضَةٍ مِنْ تَطَوُّعِهِ، ثُمَّ سَائِرُ الْأَعْمَالِ تَجْرِي عَلَى حَسَبِ ذَلِكَ».
۱۳۷. «از ابوهریرهسروایت شده است که پیامبر جفرمودند: اولین چیزی که بنده روز قیامت به خاطر آن محاسبه میشود، نمازش است، اگر نمازش کامل یافته و معلوم شود، به صورت کامل نوشته میشود و اگر چیزی از آن ناقص باشد، [خداوند] میفرماید: بنگرید [و ببینید] آیا نوافلی (نماز سنت) برای بندهام مییابید؟ تا با آن سنتش، آنچه را که از نمازهای واجبش تباه و ناقص کرده، برایش تکمیل شود، سپس سایر اعمال نیز به همین صورت و ترتیب، محاسبه میشوند».
۱۳۸- «عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَسعَنْ رَسُولِ اللَّهِ جقَالَ: أَوَّلُ مَا يُحَاسَبُ بِهِ الْعَبْدُ صَلَاتُهُ، فَإِنْ كَانَ أَكْمَلَهَا، وَإِلَّا قَالَ اللَّهُﻷ: انْظُرُوا لِعَبْدِي مِنْ تَطَوُّعٍ؟ فَإِنْ وُجِدَ لَهُ تَطَوُّعٌ، قَالَ: أَكْمِلُوا بِهِ الْفَرِيضَةَ».
۱۳۸. «از ابوهریرهساز پیامبر جروایت شده است که فرمودند: اولین چیزی که بنده به خاطر آن محاسبه میشود، نمازش است، پس اگر آن را به صورت کامل انجام داده باشد [مشکلی نخواهد داشت]، در غیر این صورت خداوند متعال میفرماید: بنگرید [و ببینید] آیا بندهام هیچ نوافلی (نمازهای سنت) دارد؟ پس اگر نماز سنتی برایش یافت شد، خداوند میفرماید: با آن نماز واجبش را کامل کنید».