احادیث قدسی

مسلم، باب: [من فضائل موسی÷]

۲۳۷- «عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَسعَنِ النَّبِيِّ جأَنَّهُ قَالَ: (يَعْنِي اللهَ تَبَارَكَ وَتَعَالَى): لَا يَنْبَغِي لِعَبْدٍ لِي – (وقَالَ ابْنُ الْمُثَنَّى: لِعَبْدٍ) - أَنْ يَقُولَ: أَنَا خَيْرٌ مِنْ يُونُسَ بْنِ مَتَّى÷».

۲۳۷. «ابوهریرهساز پیامبر جروایت شده است که فرمودند: (یعنی خداوند متعال فرمود): «شایسته‌ی هیچکدام از بندگانم نیست که بگوید: من از یونس بن متی÷بهترم». ابن مثنی (یکی از راویان این حدیث) می‌گوید: در این حدیث لفظ «لعبدٍ» تنها آمده و لفظ «لی» نیامده است».

۲۳۸- «عَنْ ابْنَ عَبَّاسٍبعَنِ النَّبِيِّ جقَالَ: مَا يَنْبَغِي لِعَبْدٍ أَنْ يَقُولَ: أَنَا خَيْرٌ مِنْ يُونُسَ بْنِ مَتَّى وَنَسَبَهُ إِلَى أَبِيهِ».

۲۳۸. «از ابن عباسباز پیامبر جروایت شده است که فرمودند: «شایسته نیست برای هیچ بنده‌ای که بگوید: من از یونس فرزند متی بهترم و یونس را به پدرش نسبت داد (اسم پدرش را ذکر کرد)» [۶۵].

[۶۵] احادیث مذکور دو معنی را در بر دارند: یکی این که شایسته نیست کسی بگوید: من از یونس بن متی بهترم و وجه دیگر این که شایسته نیست کسی بگوید: پیامبر خدا محمد جاز یونس بن متی بهتر است. این گفته از آنجا ناشی می‌شود که برخی با شنیدن داستان حضرت یونس÷و جریانِ افتادنِ آن بزرگوار در شکم ماهی و... چنین تصور می‌کردند که مقام و موقعیت حضرت یونس نزد خدا تنزل کرده است و در نتیجه، کسی که عبادت و علم بیشتری داشته باشد، از وی بهتر است، حال آن که این تفکر درست نیست و هرکس، هر مقدار هم فضایل داشته باشد، بازهم به فضیلت نبوت نمی‌رسد. اگر کلمه‌ی «أنا» به پیامبر جبرگردد، دو وجه دارد: یکی این که گفته‌ی ایشان نشان از تواضع ایشان جاست یا این که این گفته، قبل از علم پیامبر جبه سیادت و آقایی ایشان بر جمیع پیامبران و مخلوقات بوده است، چرا که از ایشان جروایت شده است که فرمودند: «أَنَا سَيِّدُ وَلْدِ آدَمَ» و این دلالت بر سیادت آن بزرگوار بر جمیع مخلوقات دارد. می‌توان حدیث را به طور عام نگاه کرد و آن این که کسی حق ندارد خود را از دیگری بهتر بداند، زیرا این تنها خداست که از اسرارِ درون و بیرون آدمیان باخبر است و تنها اوست که می‌داند متقی کیست: ﴿فَلَا تُزَكُّوٓاْ أَنفُسَكُمۡۖ هُوَ أَعۡلَمُ بِمَنِ ٱتَّقَىٰٓ﴾[النجم: ۳۲] «پس از پاک و خوب‌بودن خود سخن نگویید؛ زیرا او پرهیزگاران را بهتر می‌شناسد».