احادیث قدسی

نسائی، باب: [فضل الصیام]

۱۶۸- «عَنْ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍسعَنْ رَسُولِ اللَّهِ جقَالَ: إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَتَعَالَى يَقُولُ: الصَّوْمُ لِي وَأَنَا أَجْزِي بِهِ، وَلِلصَّائِمِ فَرْحَتَانِ حِينَ يُفْطِرُ، وَحِينَ يَلْقَى رَبَّهُ، وَالَّذِي نَفْسُ مُحَمَّدٍ بِيَدِهِ، لَخُلُوفُ فَمِ الصَّائِمِ أَطْيَبُ عِنْدَ اللَّهِ مِنْ رِيحِ الْمِسْكِ».

۱۶۸. «از علی بن ابی طالبساز پیامبر جروایت شده است که فرمودند: خداوند متعال می‌فرماید: «روزه برای من است و من جزا و پاداش آن را می‌دهم. روزه‌دار دو شادی دارد (در دو موقعیت شاد می‌شود): یکی زمانی است که افطار می‌کند و دیگری زمانی است که با پروردگارش ملاقات می‌کند»، سوگند به کسی که جان محمد در دست [قدرت] اوست، همانا بوی دهان روزه‌دار، نزد خدا از بوی مُشک خوش‌بوتر است».

۱۶۹- «عَنْ أَبِي سَعِيدٍ الخدريسقَالَ: قَالَ النَّبِيُّ ج: إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَتَعَالَى يَقُولُ: الصَّوْمُ لِي وَأَنَا أَجْزِي بِهِ. وَلِلصَّائِمِ فَرْحَتَانِ: إِذَا أَفْطَرَ فَرِحَ، وَإِذَا لَقِيَ رَبَّهُ فَجَزَاهُ فَرِحَ، وَالَّذِي نَفْسُ مُحَمَّدٍ بِيَدِهِ لَخُلُوفُ فَمِ الصَّائِمِ أَطْيَبُ عِنْدَ اللَّهِ مِنْ رِيحِ الْمِسْكِ».

۱۶۹. «از ابوسعید خدریسروایت شده است که گفت: پیامبر جفرمودند: «خداوند متعال می‌فرماید: «روزه برای من است و من جزا و پاداش آن را می‌دهم و روزه‌دار دو شادی دارد (در دو موقعیت شاد می‌شود): آنگاه که افطار می‌کند شاد می‌شود و آنگاه که پروردگارش را ملاقات می‌کند و جزایش را می‌دهد، شاد می‌شود»، سوگند به کسی که جان محمد در دست [قدرت] اوست، همانا بوی دهان روزه‌دار، نزد خدا از بوی مُشک خوش‌بوتر است».

۱۷۰- «عَنْ أَبِيْ هُرَيْرَةَسقَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ج: قَالَ اللَّهُﻷ: كُلُّ عَمَلِ ابْنِ آدَمَ لَهُ إِلَّا الصِّيَامَ هُوَ لِي وَأَنَا أَجْزِي بِهِ، الصِّيَامُ جُنَّةٌ، فَإِذَا كَانَ يَوْمُ صَوْمِ أَحَدِكُمْ فَلَا يَرْفُثْ، وَلَا يَصْخَبْ، فَإِنْ شَاتَمَهُ أَحَدٌ أَوْ قَاتَلَهُ، فَلْيَقُلْ: إِنِّي امْرُؤٌ صَائِمٌ. وَالَّذِي نَفْسُ مُحَمَّدٍ بِيَدِهِ، لَخُلُوفُ فَمِ الصَّائِمِ أَطْيَبُ عِنْدَ اللَّهِ مِنْ رِيحِ الْمِسْكِ».

۱۷۰. «از ابوهریرهسروایت شده است که گفت: پیامبر جفرمودند: خداوند متعال می‌فرماید: هر عملی که انسان انجام می‌دهد، برای خودش است، جز روزه که روزه برای من است و من جزا و پاداش آن را می‌دهم. روزه سپر است (سپری در برابر آتش جهنم یا سپری است در برابر مرتکب‌شدن انسان به گناه)، پس هر روزی که یکی از شما روزه بود، در آن روز ناسزا نگوید و سر و صدا و جار و جنجال نکند و اگر کسی او را دشنام داد یا با او درگیر شد، [در جوابش] بگوید: من روزه هستم. به خدایی که جان محمد در دست [قدرت] اوست، بوی دهان روزه‌دار، نزد خدا از بوی مُشک خوش‌بوتر است» [۴۶].

در این مورد روایات بسیاری وجود دارند که ما در اینجا از ذکر آن‌ها خودداری می‌کنیم، زیرا از هر لحاظ باهم تفاوت چندانی ندارند و نیازی به آوردن آن‌ها نیست و دوست‌داران تحقیق بیشتر، به کتاب‌های صحیح و سنن معتبر مراجعه نمایند.

[۴۶] در این که فرمودند: «بوی دهان روزه‌دار نزد خدا از بوی مُشک خوش‌بوتر است»، آیا منظور در دنیاست یا در آخرت؟ بین ابن صلاح و ابن عبدالسلام اختلاف است؛ ابن عبدالسلام می‌گوید: منظور قیامت است با استدلال به حدیث مسلم و نسائی که آورده‌اند: «أطيب عند الله يوم القيامة». ابن صلاح معتقد است در دنیا این بو از مشک خوش‌بوتر است؛ ایشان به حدیثی مرفوع که جابر از پیامبر جروایت کرده است، استدلال می‌کند، در این حدیث پیامبر جمی‌فرماید: «... فإن خلوف أفواههم حين يمسون أطيب عند الله من ريح الـمسك». و با توجه به این که خداوند از صفات حادثی همچون بوکردن و... منزه است، در اینجا از باب مجاز و استعماره به کار رفته است و البته گفته‌اند: منظور از این جمله این است که خداوند در قیامت چنان روزه‌داران را پاداش می‌دهد که بوی بدن و دهان ایشان بهتر از بوی مُشک خواهد بود. قسطلانی می‌گوید: سؤالی که در اینجا مطرح است این است که چرا بوی دهان روزه‌دار از بوی مُشک بهتر است، در حالی که بوی خون شهید همچون بوی مشک است و این در حالی است که شهید جانش را در مخاطره انداخته است اما روزه‌دار این طور نیست؟ در جواب باید گفت: اثر روزه از اثر جهاد بهتر است، زیرا روزه یکی از ارکان دین می‌باشد که فرض عین به شمار می‌آید، در حالی که جهاد فرض کفایه است و بنابه قول امام شافعی/فرض عین بر فرض کفایه مقدم و برتر است و اگر به احادیثی برخورد می‌کنیم که جهاد را بهترین اعمال معرفی می‌کند، ممکن است این ا حادیث احادیثی باشند که قبل از واجب‌شدن روزه بیان شده باشند. [شرح قسطلانی بر صحیح بخاری]. این که فرمودند: «كل عمل ابن آدم له إلا الصيام هو لي و...» امام نووی/می‌فرماید: با وجود این که تمامی عبادات به خاطر خدا و در راه او انجام می‌گیرند، علما در معنی این که روزه تنها برای خداست و تنها او جزای آن را می‌دهد، اختلاف دارند و در این خصوص نظرات مختلفی ارائه شده است که به برخی از آن‌ها اشاده می‌شود: ۱) در هیچ زمانی کسی به وسیله‌ی روزه هیچ معبودی جز خدا را عبادت نکرده است. ۲) برخلاف عباداتی چون نماز و زکات و... روزه به علت آن که امری درونی و پنهانی است، بدون ریا انجام می‌گیرد. ۳) برخلاف سایر عبادات، روزه‌دار از روزه‌ای که می‌گیرد، چنان سودی نه به او و نه به جسمش نمی‌رسد. ۴) بی‌نیازی به طعام و شراب یکی از صفات خداوند می‌باشد و روزه‌دار با انجام آن، خود را به خدا نزدیک می‌کند. ۵) این که فرمودند: «الصوم لي» یعنی تنها من مقدار و چگونگی جزا و پاداش آن را می‌دانم و می‌دهم. ۶) اضافه‌شدن روزه به خدا از باب تشریف و تکریم است و هدف، بیان اهمیت روزه و تشویق بر انجام آن می‌باشد. [شرح امام نووی بر صحیح مسلم].