صله رحم
از ابن زبیر روایت شده است که میگوید: این آیه درباره اسماء نازل شده است. مادرش که به او قتیله میگفتند، هدایایی را برای اسماء میآورد، اما اسماء آنها را قبول نکرد تا اینکه از پیامبر صپرسید، آنگاه این آیه نازل شد: ﴿لَّا يَنۡهَىٰكُمُ ٱللَّهُ عَنِ ٱلَّذِينَ لَمۡ يُقَٰتِلُوكُمۡ فِي ٱلدِّينِ وَلَمۡ يُخۡرِجُوكُم مِّن دِيَٰرِكُمۡ أَن تَبَرُّوهُمۡ وَتُقۡسِطُوٓاْ إِلَيۡهِمۡۚ إِنَّ ٱللَّهَ يُحِبُّ ٱلۡمُقۡسِطِينَ ٨﴾[الممتحنة: ۸]. «خدا شما را از نیکی کردن و رعایت عدالت نسبت به کسانی که با شما در امر دین پیکار نکردند و شما را از خانه و دیارتان بیرون نراندند نهی نمیکند، چرا که خداوند عدالتپیشگان را دوست دارد» [۲۹۱].
در حدیث صحیح آمده که اسماء گفت: ای رسول خدا، مادرم با میل و رغبت خود، به دیدار من میآید، آیا صله رحم او را به جای آورم؟ فرمود: «بله، صله رحم مادرت را به جای آور» [۲۹۲] [۲۹۳].
[۲۹۱] ابن سعد، ۸/۲۵۲احمد در مسند ۴/۴ وابن جریر ۲۸/۶۶. [۲۹۲] بخاری در مبحث «الجزیه»، ۶/۲۰۱، و مبحث «الأدب»، ۱۰/۳۴۷؛ و مسلم در مبحث «الزکاة»، به شماره ۱۰۰۳/۵ آن را روایت کردهاند. [۲۹۳] أمها قتیلة: مستغفری او را در میان زنان صحابی آورده و گوید: اسلام آوردنش به تأخیر افتاد و بعدها اسلام آورد. و حافظ ابن حجر عسقلانی در کتاب «الإصابة»، ۸/۲۸۴ میگوید، گویم : اگر او تا زمان فتح مکه زیسته باشد، ظاهر این است که اسلام آورده است.