خطبه های جمعه

احادیث و روایات پیرامون استقامت:

در مورد اهمیت استقامت و توصیه بر آن روایات متعددی نیز وجود دارد که پیامبرج هموراه مسلمانان را بر آن تاکید می‌نمودند، طوری‌که در صحیح مسلم از سفیان بن عبد الله روایت شده است که می‌گوید: «قُلْتُ: يَا رَسُولَ اللهِ، قُلْ لِي فِي الْإِسْلَامِ قَوْلًا لَا أَسْأَلُ عَنْهُ أَحَدًا بَعْدَكَ - وَفِي حَدِيثِ أَبِي أُسَامَةَ غَيْرَكَ - قَالَ: قُلْ: آمَنْتُ بِاللهِ، فَاسْتَقِمْ» [۱۸]. «من از پیامبر ج تقاضا نموده گفتم که در ارتباط اسلام به من طوری توصیه نمائید که دیگر به سوال‌کردن از کسی دیگر نیاز پیدا نکنم؟ پیامبر ج صدر جواب این سوال من فرمودند: «قل آمنت بالله، ثم استقم» یعنی: بگو که من به الله واحد ایمان آورده‌ام، و سپس بر آن ثابت و استوار بمان».

از این حدیث معلوم می‌شود که استقامت یک درجۀ بسیار بلندی است که بر کمال ایمان و همت بسیار عالی صاحب آن دلالت می‌کند.

در یک حدیث دیگر آمده است که رسول الله ج فرمودند: «اسْتَقِيمُوا، وَلَنْ تُحْصُوا، وَاعْلَمُوا أَنَّ خَيْرَ أَعْمَالِكُمُ الصَّلَاةَ، وَلَا يُحَافِظُ عَلَى الْوُضُوءِ إِلَّا مُؤْمِنٌ» [۱۹]. «بر راه راست و درست ثابت و پایدار بمانید و بدانید که بهترین اعمال شما نماز است، و بر وضوء محافظت نمی‌ورزد مگر مؤمن».

همچنان از ابوهریره سروایت شده است که پیامبر ج فرمودند: «سَدِّدُوا وَقَارِبُوا، وَأَبْشِرُوا، فَإِنَّهُ لَنْ يُدْخِلَ الْجَنَّةَ أَحَدًا عَمَلُهُ» قَالُوا: وَلَا أَنْتَ؟ يَا رَسُولَ اللهِ قَالَ: «وَلَا أَنَا، إِلَّا أَنْ يَتَغَمَّدَنِيَ اللهُ مِنْهُ بِرَحْمَةٍ...» [۲۰]. «اعتدال و میانه‌روی را اختیار کنید و بر آن استوار و ثابت قدم بمانید و بدانید که تنها عمل سبب نجات هیچ یکی از شما شده نمیتواند. صحابه گفتند: آیا عمل سبب نجات شما نیز شده نمی‌تواند؟ پیامبر ج فرمودند: بلی، سبب نجات من نیز شده نمی‌تواند مگر اینکه الله تعالی بوسیلۀ رحمت و مهربانی خاص خود مرا نوازش دهد».

از این حدیث فواید ذیل استنباط می‌گردد:

• دائره و ساحۀ فضل و رحمت خداوند بر بندگانش از ساحۀ اعمال ایشان وسیع‌تر و فراخ تر است.

• وسیلۀ عمدۀ نایل شدن به خیر و خوبی همانا ثبات و استقامت بر راه راست و اختیار نمودن اعتدال و میانه‌روی است.

• نباید انسان بر اعمال نیکش متکی و یا مغرور گردد، زیرا در نتیجۀ آن تنها بر امید و رجا متکی گردیده و جنبۀ خوف را از دست می‌دهد، و انجام اتکا بر رجا و امید محض بدون داشتن خوف جز هلاکت چیز دیگری نیست.

• اعمال نیک، انسان را به بهشت نمی‌برد، زیرا بهشتیان بهشت و جنت را به ارث می‌برند، البته تفاوت در درجات و مراتب جنت بر اساس تفاوت در اعمال می‌باشد.

***[۱۸] صحیح مسلم (۱ / ۶۵) رقم (۳۸). [۱۹] سنن ابن ماجه (۱ / ۱۰۱، ۱۰۲) با سند صحیح. [۲۰] صحیح مسلم (۴ / ۲۱۷۱) رقم (۲۸۱۸).